499 زندانی ایرانی در عراق/ گام‌های موثر دو کشور برای ارتقای همکاری‌های حقوقی و قضایی

به گزارش رکنا، خسرو حکیمی، مشاور رئیس قوه قضاییه و معاون قضایی ستاد حقوق بشر روز دوشنبه در دیدار با هیأت قضایی عراق اظهار کرد: براساس اصل 156 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قوه قضاییه به‌عنوان پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی مسؤول تحقق بخشیدن به عدالت در کشور است؛ تحقق این ماموریت نیازمند تحول به معنای حرکتی جهادی برای حفظ نقاط قوت و اصلاح عیوب و نوآوری‌های پی‌درپی است؛ دستیابی به چنین هدفی نیازمندی‌های گوناگونی دارد.

وی با ابراز امیدواری درباره برگزاری نشست با هیأت قضایی عراق و نتایج آن، تصریح کرد: وظیفه خود می‌دانم که از طرف رئیس قوه قضاییه که رئیس ستاد حقوق بشر است همچنین از طرف سرپرست ستاد حقوق بشر و معاونت امور بین‌الملل به شما خوشامد بگویم؛ سند تحول و تعالی قوه قضاییه در ایران با حفظ و تقویت اصول و خطوط انقلاب و با نوآوری در شیوه‌ها، حرکتی جهشی در حکمرانی قضایی ایجاد می‌کند.

مشاور رئیس قوه قضاییه افزود: در حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی، برای رئیس قوه قضاییه به سند تحول قضایی اشاره شده است؛ این حکم دارای موارد مهمی است که از جمله آنها اهتمام اساسی مأموریت‌های دستگاه قضا در قانون اساسی برای گسترش عدالت و احیای حقوق عامه و تامین آزادی‌های مشروع و نظارت بر حسن اجرای قوانین و پیشگیری از وقع جرم و نیز مبارزه‌ قاطع با فساد، ادامه رویکرد تحولی و اجرای سند تحول موجود با اهتمام ویژه، گسترش فناوری‌های نوین و تضمین دستیابی آنان و رایگان مردم به خدمات قضایی، گماردن نیروی کارآمد و جهادی و فاضل و صالح در مسئولیت مدیران شایسته برای سطوح عالی و میثاق قضایی و اداری، ارج نهادن به خدمات قضات پاکدامن و حفظ عزت و منزلت ایشان و متقابلا برخورد قاطع با معدود افراد متخلف و ارتباط با متن مردم و حضور در میان آنان که دارای برکات بسیار است.

چهار موافقتنامه همکاری بین ایران و عراق وجود دارد

وی درباره رابطه قضایی ایران و عراق هم گفت: چهار موافقتنامه همکاری بین 2 کشور وجود دارد که عبارتند از انتقال محکومین به حبس، استرداد مجرمین و همکاری در زمینه کیفری امور حقوقی، همکاری حقوقی و قضایی در امور کیفری؛ این موافقتنامه‌ها به نحو مناسب بین 2 کشور در حال اجرا است و تعامل‌های حقوقی و قضایی 2 کشور در جریان است؛ رئیس دستگاه قضا سفری به عراق داشته و جلسه‌هایی درباره پرونده ترور شهید سردار سلیمانی در تهران برگزار شد.

به گفته حکیمی، سفر رئیس وقت قوه قضاییه و هیأت همراه به عراق (بهمن 1399)، برگزاری چهار دور نشست کمیته مشترک قضایی تحقیقات در مورد ترور شهید سلیمانی و همراهان در بغداد و تهران (1400) به سرپرستی معاون دادستان و سرپرست دادسرای امور بین‌الملل و رئیس نظارت قضایی عراق، سفر معاون امور بین‌الملل قوه قضاییه و هیأت همراه به عراق به‌منظور توسعه همکاری‌های حقوقی و قضایی بین ایران و عراق (بهمن 1401) و تشکیل کمیته مشترک قضایی مقابله با تروریسم میان 2 کشور (شهریور 1402) خلاصه‌ای از تعامل‌های انجام‌شده حقوقی و قضایی بین 2 کشور طی سال‌های گذشته است.

۴۹۹ تبعه ایرانی در عراق زندانی هستند

مشاور رئیس قوه قضاییه یادآور شد: در بهمن ماه 1399، تفاهم‌نامه‌های همکاری قضایی میان قوه قضاییه 2 کشور در جریان سفر رئیس وقت قوه قضاییه به عراق، برنامه همکاری میان دادستانی‌های ۲ کشور، برنامه همکاری میان سازمان زندان‌ها و اقدام‌های تأمینی و تربیتی ایران و وزارت دادگستری عراق (1399) و برنامه اقدام مشترک میان سازمان بازرسی کل ایران و کمیسیون درستکاری عراق (1399) به امضاء رسیده است؛ در بهمن ماه1401، صورت‌جلسه‌ای میان معاون امور بین‌الملل قوه قضاییه و دبیر ستاد حقوق بشر و دادستان کل عراق به امضا رسید.

معاون ستاد حقوق بشر با اشاره به اقدام‌های انجام‌شده در سال 1402 گفت: برنامه اقدام همکاری حقوقی و قضایی میان قوه قضاییه و شورای‌عالی قضایی عراق در جریان سفر رئیس این شورا به ایران و صورت‌جلسه تفاهم‌ها در نخستین و دومین دور نشست کمیته مشترک قضایی مقابله با تروریسم میان دبیر ستاد حقوق بشر و رئیس سازمان نظارت قضایی عراق امضا شد.

حکیمی تصریح کرد: در سال 1403 نیز نخستین نشست کمیته مشترک قضایی سه‌جانبه مقابله با تروریسم میان مقام‌های قضایی ایران، عراق و سوریه برگزار شد و صورت‌جلسه تفاهم‌های میان سه کشور به امضا رسید.

قضات عراقی به تهران می‌آیند

وی ادامه داد:‌براساس ماده5 برنامه اقدام همکاری حقوقی و قضایی قوه قضاییه ایران و شورای‌عالی قضایی عراق (تبادل دانش و تجربیات؛ 2 طرف توافق کردند تعدادی از قضات و دادستان‌های خود را طی سال‌های 1402 و 1403 دو بار در هر سال، با هدف تبادل دانش حقوقی و تجربیات قضایی از طریق برگزاری میزگردها و کارگاه‌های تخصصی علمی و بازدید از مراجع قضایی و آموزشی ذیربط به کشور مقابل اعزام کنند) در مورد پذیرش هیأت 10 نفره از قضات عراقی با هدف تبادل تجربیات، مقرر شد قضات عراقی به تهران عزیمت کنند.

حکیمی با اشاره به قرار داشتن عتبات عالیات در عراق، از هیأت قضایی عراقی خواست تا نگاه ارفاقی و مساعدتی ازسوی مقام‌های قضایی عراقی به زوار ایرانی وجود داشته باشد.

وی به منظور آشنایی هیأت عراقی با سازمان قضایی جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: در زیر مجموعه رئیس قوه قضاییه، شورای عالی قضایی همچنین وزیر دادگستری (مستند به اصل یکصدوشصتم قانون اساسی مسئولیت همه مسائل مربوط به روابط قوه قضاییه با قوه مجریه و قوه قضاییه بر عهده دارد و از میان کسانی که رئیس قوه قضاییه به رئیس‌جمهور پیشنهاد می‌کند، انتخاب می‌شود)، حوزه ریاست، دفتر بازرسی و حقوق شهروندی، مرکز حفاظت و اطلاعات، معاونت اول، معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی، معاونت مالی و پشتیبانی و امور عمرانی، معاونت راهبردی، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم، معاونت قضایی، معاونت حقوقی و امور مجلس، مرکز آمار و فناوری اطلاعات، مرکز رسانه، مرکز شورای حل اختلاف و ستاد حقوق بشر و معاونت امور بین الملل قرار دارد.

معاون ستاد حقوق بشر افزود:‌ سازمان های قضایی نیروهای مسلح، پزشکی قانونی کشور، سازمان بازرسی کل کشور، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور و سازمان قضایی شامل دیوانعالی کشور، دادستانی کل کشور، دادگاه عالی انتظامی قضات، دادسرای انتظامی قضات و دیوان عدالت اداری و همچنین دادگستری‌ها کل استان‌ها نیز از جمله سازمان‌های زیرمجموعه قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران است.

متهمان ایرانی از قوانین داخلی عراق مطلع نبودند

در ادامه، «احمدرضا رشیدی»، مدیرکل همکاری‌های بین‌المللی حقوقی و قضایی معاونت امور بین‌الملل قوه قضاییه گزارشی از توافقنامه‌های میان 2 کشور ارائه کرد.

رشیدی در پاسخ به درخواست مقام عراقی درباره ارائه توضیحات در مورد اتباع ایرانی زندانی در عراق گفت: این افراد به ۲ دسته محکوم و مجرم تقسیم می‌شوند؛ با توجه به داشتن توافقنامه انتقال محکومان وزارت‌های دادگستری ۲ کشور باید اقدام کنند؛ متهم‌های ایرانی نیز احتمالا از قوانین داخلی عراق مطلع نبودند و همین امر سبب حبس آن‌ها شده است.

وی اضافه کرد: نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران درباره متهمان عراقی با شرایط مشابه اقدام لازم را براساس نزدیکی ایران و عراق و روابط دستگاه‌های قضایی انجام می‌دهد.

براساس این گزارش، «احمد هاشم عباس جمادی العمیدی»، سرپرست هیأت عراقی نیز ضمن ابراز خرسندی از حضور در این نشست، گفت: تبادل تجربه با مقام‌های قضایی ایران فرصت مغتنمی است و عراق همیشه به دنبال گسترش همکاری‌های 2 کشور در موضوع قضایی است؛ در این جلسه درودهای شورای‌عالی قضایی عراق و رئیس کمیسیون مشترک را ابلاغ می‌کنم؛ صحبت‌های حکیمی سازنده بوده و ما آن را گامی مثبت در مسیر تقویت همکاری‌های 2 کشور می‌دانیم.

وی تصریح کرد: این جلسه می‌تواند مبنای تقویت همکاری‌های دستگاه‌های قضایی 2 کشور در زمینه مباحث حقوق بشری و بین‌المللی باشد.