«سردار سلیمانی» در محاصره داعش به دادمان رسید / کارگردان مستند ساز چه گفت؟

چند سالی است که پیاده‌روی میلیونی اربعین سیدالشهدا(ع)، بسیاری از مناسک مرتبط با این روز را تحت تأثیر خود قرار داده است و این آیین زیبا به‌واسطه جمعیت میلیونی خود و حضور زائران امام حسین علیه السلام از بسیاری کشورها در کربلا، تبدیل به یکی از مهم‌ترین رخدادهای سال شیعیان و حتی جهان اسلام شده است. این رخداد مهم به‌شدت مورد توجه مستندسازان کشورمان قرار گرفته است و همه‌ساله مستندهای متعددی برای ثبت عظمت این تجمع میلیونی و این آیین تولید می‌شود. اگرچه قاب دوربین این مستندسازان حرف‌های زیادی زده است اما به‌نظر می‌رسد که دل این هنرمندان نیز پر از ناگفته‌هایی از احوال این پیاده‌روی، محبت عراقی‌ها به امام حسین و زائران آن است.

مجید فرجی یکی از مستندسازانی است که تجربه حضور در راهپیمایی بزرگ اربعین و تولید مستند را داشته است. با او درباره تجربه این سفر و مستندسازی از آن گفت‌وگو کردیم.

فرجی گفت: یکی از اتفاقاتی که سال گذشته برای من رخ داد این بود که با افرادی روبه‌رو شدیم که اگرچه در اربیل عراق زندگی می‌کردند اما سرمایه کل زندگی‌شان را آورده بودند و یک خانه بین نجف و کربلا (مسیر پیاده‌روی زائران) گرفته بودند. وقتی به‌سراغ آنان رفتم حرفشان این بود که می‌گفتند "ما یکی دو ماه از زندگی‌مان وقف امام حسین علیه السلام است."، واقعاً هم باید گفت که در این دو ماه زندگی‌شان وقف بود چرا که هیچ درآمدی کسب نمی‌کردند و علاوه بر آن برای زائران امام حسین خرج نیز می‌کردند.

وی افزود: از یکی از آنان پرسیدم که "این شور و هیجان چگونه در شما ایجاد شد؟" در پاسخ به من حرف عجیبی را زد. او می‌گفت که «اخلاق پیروان امام حسین و به‌ویژه ایرانی‌ها باعث شد که ما به این شور و هیجان برسیم». دقت کنید ما در نفس رفتارهای خود کارهایی می‌توانیم انجام بدهیم که تأثیر مستقیمی بر عقاید آنان دارد و بعضاً باعث ایجاد شور و انگیزه نیز در آنان می‌شود.

این کارگردان مستند ادامه داد: خاطرم هست که در فیلم‌برداری فیلم «جاروهای بی‌صدا» کنار یکی از عمودها پیاده شدیم. در این منطقه با کسی آشنا شدیم که همراه با طایفه خود به زائران امام حسین خدمات ارائه می‌داد. به‌سمت منزل‌شان رفتم تا گفتگویی با اعضای آن خانواده داشته باشم. یکی از کسانی که مقابل دوربین من قرار گرفت در پاسخ به سؤال من راجع به دلیل حضورشان در این منطقه روایت جالبی را مطرح کرد. او می‌گفت که "اهالی طایفه ما دائماً در این منطقه خانه می‌خرند و به زائران امام حسین خدمات می‌دهند". میان صحبت‌هایش با یک نام آشنا روبه‌رو شدم و آن هم سردار قاسم سلیمانی بود. خاطره‌ای که تعریف کرد مربوط به مدتی قبل می‌شد. می‌گفت "زمانی که داعش ISIS آمده بود، ما محاصره بودیم و هیچ آب و غذایی نداشتیم. به‌دلیل ضدهوایی‌هایی که دشمن می‌زد هیچ هواپیما یا هلی‌کوپتری جرئت نمی‌کرد که سمت منطقه ما بیاید و بنابراین بسیار ناامید بودیم چرا که منطقه اصلاً به‌گونه‌ای نبود که کمک‌رسانی صورت بگیرد، با این حال دیدیم که یک هلی‌کوپتری شجاعانه نشست. از داخل آن فرمانده‌ای بیرون آمد و برایمان آذوقه آورد. کمی بعد متوجه شدیم که نام آن فرمانده حاج قاسم سلیمانی است.

او به ما قول داد که این محاصره می‌شکند و به ما گفت که «به مقاومت ادامه بدهید». او رفتار بسیار خوبی با ما داشت و هیچ وقت کاری که ایشان برای ما انجام داد از ذهنمان پاک نمی‌شود و تأثیر بسیار زیادی بر طایفه ما داشت. این تأثیر به‌قدری است که اکنون وقتی یک ایرانی به منطقه ما می‌آید دوست داریم که به هر نحوی به او خدمات بدهیم. رفتار آن فرمانده در ذهن طایفه ما مانده است".

فرجی تصریح کرد: درست است که در پیاده‌روی اربعین شور و هیجان زیادی وجود دارد اما امام حسین قبل از آن‌که به‌فکر دورهم جمع‌شدن ما باشد، به‌فکر اخلاق بوده است. قرار نیست که در کربلا جمع بشویم و بگوییم که فلان میلیون آدم دور هم جمع شدند بلکه قرار است در آن‌جا جمع بشویم و اخلاق یاد بگیریم و بر افراد دیگر تأثیر بگذاریم. حتماً خوب بودن ما به‌عنوان پیرو امام حسین به دیگران نیز این رفتار را یاد می‌دهد. در این سال‌ها متوجه شدم که تنها چیزی که امام حسین به‌دنبالش بوده است و شاید ما بعضاً آن را گم کرده باشیم، موضوع اخلاق و منش حسینی است. دقت کنید که رفتار خوب مردم ایران باعث شده است که به اعتقاد ایرانی یعنی اعتقاد به امام حسین علاقه ایجاد بشود. او می‌گوید که ببینید پیرو امام حسین چه رفتار خوبی با ما داشت پس ما هم باید این کار را انجام بدهیم. به‌نظرم چیزی که باید از پیاده‌روی اربعین امام حسین یاد بگیریم موضوع اخلاق است.

مجید فرجی بیان داشت: اکنون نسبت به زمانی که بین ایران و صدام حسین جنگ شروع شد، اوضاع فرق کرده است. به‌نظرم بیش‌ترین طیفی که اکنون بین مردم ایران و عراق شکل گرفته محبت است. هر دو طرف همدیگر را دوست دارند، بنابراین وقتی ما مهمان آنان هستیم باید به‌درستی رفتار کنیم، به مقدسات آنان احترام بگزاریم. اگر غذایشان را دوست نداریم نباید رفتاری بکنیم که این موضوع مشخص شود. نباید جوری حرف بزنیم که آنان فکر کنند ما به مقدسات‌شان توهین می‌کنیم. در حقیقت ما به‌عنوان مهمان مردم عراق باید هوشمندانه مواردی را رعایت کنیم تا محبت آنان نسبت به ما دچار خدشه نشود. رفتار درست باعث می‌شود که این مودت و برادری تمدید بشود و نسبت به قبل بیش‌تر به هم نزدیک بشویم. در تمام سفرهایی که به عراق داشتم، لحن خوب مردم آن را نسبت به زائران امام حسین دیدم، برای مثال کسی را در نجف دیدم که علی‌رغم این‌که همسرش پابه‌ماه بود، خانه‌اش را خالی کرده بود و در اختیار زائران قرار داده بود. قرار بود که فرزندش چند روز بعد به دنیا بیاید اما آن بچه در منزل برادرش به دنیا آمد. ببینید که چقدر زائر امام حسین و زائر ایرانی برایشان ارزشمند است که حاضر هستند این سختی را بشکند تا چنین خدماتی را بدهند. حقیقتاً باید بگویم که امام حسین را در رفتار عراقی‌ها نسبت به ایرانی‌ها بیش‌تر دیدم. می‌توانیم خالص بودن آنان را بهتر ببینیم. احساس می‌کنم ما که داعیه‌دار این جریان هستیم، شاید در مواردی کمتر از آنان رفتار می‌کنیم در حالی که شور و هیجان آنان بسیار بیش‌تر است.

وی در پایان گفت: ما با انجام اخلاق و رفتار امام حسین در زندگی و حتی در مراسم پیاده‌روی اربعین باعث زنده نگهداشتن یاد ایشان و جذب بسیار زیاد مخاطب جدید و دلداده ارباب می‌شویم. اربعین ویترین تمام‌عیار از رفتارهای خوب انسانی و فداکاری است؛ جاییست که تمرین می‌کنیم به‌غیر از خودمان به دیگران هم فکر و رسیدگی کنیم.خواندنی های رکنا را در اینستاگرام دنبال کنید

مجید فرجی کارگردان مستند