توقف ساخت سد فینسک به دستور رئیس جمهور / مازندران آبی برای انتقال به سمنان ندارد

به گزارش رکنا به نقل از روزنامه ایران، سیدمحمود حسینی پور، استاندار مازندران کم آبی مازندران و در اولویت بودن تأمین آب شرب و کشاورزی مردم استان را دلیل توقف این پروژه اعلام کرد. سد فینسک در تصمیمی غیرکارشناسی قرار بود با تخریب 40 هکتار از جنگل های هیرکانی، بخشی از ذخیره آبی پشت سد شهید بهشتی را از مازندران به سمنان انتقال دهد. اما این انتقال غیراصولی 6 هزار هکتار از اراضی پایین دست سد شهید بهشتی را هم با تنش آبی روبه‌رو می‌کند. پیامدهای مخرب این سد تنها به خسارت‌های محیط‌زیستی و کشاورزی محدود نمی‌شود. ساخت سد فینسک‌ سه روستای تم، تلاجیم و ملاده را در مخزن خود غرق می‌کند تا ۶۰۰ خانوار ساکن این روستاها در مرز سمنان - مازندران به اجبار حاشیه‌نشین شهرهای اطراف شوند. همچنین کوچ اجباری کشاورزان، دامداران و باغداران در پی ساخت این سد تنها به این سه روستا ختم نمی‌شود.

بدین ترتیب سهم آب سد فینسک نیز از سد شهید رجایی برداشته می‌شود که کاهش آب این سد، شالیزارها و باغ‌های بین دو سد را دچار کم آبی می‌کند تا کشاورزان و شالیکاران‌ 22 روستای پایین دست آن نیز مجبور به ترک سرزمین خود شوند. سد فینسک تنها 25 کیلومتر با سد شهید رجایی فاصله دارد.

علی رمضانی استاد دانشگاه که مطالعات زیادی روی پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی سد فینسک انجام داده است، می‌گوید: «در تمام جهان جایی را پیدا نمی‌کنید که با فاصله ۲۵ کیلومتری دو سد ساخته شود!» حساب و کتاب‌های رمضانی نشان می‌دهد ساخت سد فینسک زندگی 12 هزار نفر در منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به تبعات اجتماعی نیز دامن می‌زند. او می‌گوید: «کجای دنیا آب را پمپاژ می‌کنند و انتقال می‌دهند. برای پمپاژ آب در این منطقه باید ۴ تا ۵ موتورخانه بزنند و آب را برعکس انتقال بدهند.»

مخزن سد فینسک محل تلاقی سه منطقه حفاظت شده بولا، پرور و بندبن چهاردانگه است. این منطقه زیستگاه گونه‌هایی چون شوکا، گوزن، قوچ و میش است که تابستان‌ها به جنگل‌های هیرکانی می‌آیند و زمستان به منطقه حفاظت شده پرور می‌روند. ساخت فینسک نه تنها مسیر تابستانی - زمستانی آنها را قطع می‌کند که راه را هم برای شکارچیان هموار می‌‌سازد.

مخالفت رئیس‌جمهور با ادامه ساخت سد فینسک به سفر هیأت دولت به سمنان باز می‌گردد. در آن سفر حامیان سد فینسک از جمله نماینده شهر خواستار ادامه ساخت سد شدند. پروژه فینسک در زمان سفر استانی هیأت دولت به‌دلیل مخالفت وزارت نیرو و اعتراض افکارعمومی متوقف بود. پیش از آن وزیر نیرو در نامه‌ای خواستار پایان دادن به ساخت سد فینسک با توجه به ادله‌های محیط‌زیستی و اقتصادی شده بود و وزارت نیرو نیز این مسأله را در نامه‌ای رسمی ابلاغ کرد. وزیر نیرو در آن سفر در سمنان اعلام کرد که سمنان نیاز به انتقال آب جدید از مازندران ندارد و «چشمه روزیه» برای پاسخگویی به نیاز این استان کافی است. موافقان سد اما اصرار به ادامه کار داشتند. رئیس دفتر رئیس‌جمهور هم در واکنش به این اصرار و اعتراض‌ها از دو طرف خواست تا جلسه‌ای با حضور کارشناسان بگذارند و درباره روند ادامه یا توقف طرح تصمیم بگیرند. موافقان سیاسی سد فینسک اما همین دستور را هم بهانه شروع دوباره ساخت سد کردند و پروژه را از سر گرفتند. اما حالا سید محمود حسینی‌پور استاندار مازندران به شبکه «تبرستان» می‌گوید: نتیجه جلسه وعده داده شده به توقف طرح از سوی رئیسی منجر شد. حسینی‌پور با بیان اینکه با توجه به مشکل کم‌آبی اولویت تأمین آب شرب و مورد نیاز مردم مازندران‌ است، می‌گوید: «با توجه به گزارشی که به رئیس‌جمهور ارائه شد، ایشان در این زمینه اعلام کردند بررسی‌های دقیق کارشناسی در این زمینه انجام شود.» او با اعلام اینکه در این زمینه مجموعه وزارت نیرو مأموریت پیدا کرد که دقیق بررسی کند، می‌گوید: «از همان ابتدا به وزارت نیرو گزارش‌های دقیقی ارائه شد و این طرح را، طرح غیرحرفه‌ای اعلام کردند که به لحاظ صرفه اقتصادی نیز به هیچ عنوان این طرح را مناسب نمی‌دانستند.» زیرا مازندران امروز با کاهش کمی و کیفی آب روبه‌رو است. استاندار این استان هم از کم آبی شدید استان خبر می‌دهد و می‌گوید: «ما در مجموعه کشاورزی و حتی در تأمین آب شرب با مشکلاتی مواجه هستیم و طبیعی است که باید فکری به حال مردم استان کنیم، بعد از آن اگر فراتر از ظرفیت‌مان در استان‌مان آب داشتیم در خدمت همسایه‌ها هستیم.»

در نهایت باید نوشت کاهش شدید منابع آبی در مازندران، راه را بر تخریب بیشتر هیرکانی برای ساخت یک سد غیرضروری بست، هر چند تعداد زیادی از درختان ممنوع القطع «اورس» را قربانی فینسک کرد. شواهد نشان می‌دهد که فینسک اگر ساخته شود، مقصد یعنی سمنان را آباد نمی‌کند اما مبدأ یعنی مازندران را قطعاً در محدوده پروژه نابود می‌کند. درست مثل همه انتقال آب‌هایی که بخش زیادی از خوزستان، لرستان و چهارمحال و بختیاری را نابود کرد اما هرگز به آبادانی در اصفهان و قم منجر نشد! فرونشست‌های دهان دریده به سمت تاریخ، طبیعت و مناطق مسکونی اصفهان که هیچ جایی برای تردید باقی نمی‌گذارند.

او تخریب ۶ هزار هکتار زمین کشاورزی، باغی و شالیزار را تنها پیامد این جانمایی نمی‌داند و از بین رفتن جنگل‌های منحصربه‌فرد هیرکانی با درختان توسکا، افرا، سرخدار، راش و... را یکی از بزرگترین اشتباهات سدسازی در این منطقه برمی‌شمارد! درخت اورس گونه‌ای ممنوع القطع است اما تعداد زیادی از اینها قطع و در ساخت سد استفاده شد.