لزوم نظارت بر محتوای رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر

انحراف در محتوا راه صحیحی برای جذب مخاطب نیست

علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده در ابتدای این برنامه درباره تاریخچه نظارت بر محتوای نمایش خانگی عنوان کرد: پلتفرم‌ها چند سال‌ پیش محصولاتی ساختند که بعضاً هیچ سنخیتی با فرهنگ ایرانی نداشت، در برخی تولیدات آن‌ها به‌وضوح نگاه کالا محور به زنان، شرب خمر، اباحه‌گری و... وجود داشت یا آثار خارجی مبلغ اندیشه‌های نژادپرستانه و یا آموزش‌دهنده افکار غیراجتماعی، مانند فیلم «فهرست شیندلر» یا «پیانیست» و... را در دسترس مخاطب قرار دادند که برای آرامش وی مناسب نیست.

وی افزود: مجموعه این مسائل سبب شد تا طی سه سال گذشته اراده‌ای برای ساماندهی این فضا و تفویض اختیار رگلاتوری این حوزه به ساترا در کشور به وجود بیاید، البته متأسفانه دولت قبل خصوصاً معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری دولت دوازدهم و وزارت ارتباطات، همراهی سازنده‌ای با این ارادۀ کلان در کشور نداشتند؛ چرا که نفع خود را ادامه وادادگی در این حوزه می‌دیدند. امروز هم که شرایط بهبود پیدا کرده، توافقات خوبی میان صداوسیما و وزارت ارشاد حاصل شده است و شرایط در حال تعادل یافتن است، برخی رسانه‌های مشخص عامدانه و گروهی ناآگاهانه سعی بر حفظ وضعیتی دارند که نتیجه‌ای جز ولنگاری نخواهد داشت.

نظارت بر محتوای سامانه‌های ویدئویی

عبدالعلی‌زاده در ادامه برنامه گفت: وجود اجماع نخبگانی درباره لزوم نظارت بر محتوای سامانه‌های ویدئوی درخواستی جای خوشحالی دارد و نشانگر این است که مطالبه نظارت بر فضای فرهنگی مطالبه‌ای قانونی است. یکی از مسائلی که پلتفرم‌ها معمولاً به‌درستی از آن استفاده نمی‌کنند، رده‌بندی سنی محتوا است، برچسب رده‌بندی کارکرد درستی در برخی محصولات این سامانه‌ها ندارد. مسئله فروش برای پلتفرم اهمیت دارد اما فرهنگ ما نمی‌پذیرد که پلتفرم‌ها به بهانه درآمد از ترویج استفاده از کلمات رکیک در فیلم‌ها و انیمیشن‌ها استفاده کنند.

وی در خاتمه تأکید کرد: معتقدم تلویزیون به علت ممیزی و رعایت اصول اخلاقی دچار کم‌شدن مخاطب نشده است، آنچه تعدادی از مخاطبان را دور از رسانه ملی کرده، کاهش تولید بوده است همچنان که بسیاری از آثار قدیمی رسانه ملی با مخاطبی قابل‌توجه بازپخش می‌شوند بنابراین عدم پخش صحنه‌های به‌دور از اخلاق و فرهنگ عامل این مسئله نیست و پلتفرم‌ها نیز از رعایت اخلاق و ارزش‌ها دچار خسران نمی‌شوند به‌زعم بنده انحراف در محتوا راه صحیحی برای جذب مخاطب نیست.

ابلاغ چهارچوب‌های شفاف برای نظارت بر صوت و تصویر فراگیر

محمدحسین خوشوقت در ادامۀ برنامه درباره موضوع گفت‌وگو عنوان کرد: معتقدم فرافکنی‌های انجام شده از سوی متخلفان در شرایطی که هرآنچه اراده می‌کنند به مرحله تولید می‌رسانند با هدف کسب سود مالی بیشتر انجام می‌شود، درحالی‌که تولید محتوا بر اساس منفعت مالی و بدون توجه به چهارچوب‌های فرهنگی مضرات بسیاری زیادی دارد؛ چنین روشی حتی در کشورهای لیبرالی نیز مورد انتقاد قرار خواهد گرفت.

وی ادامه داد: قانون، نظارت محتوایی را برعهده صداوسیما قرار داده است و ناخودآگاه این تلقی برای بخشی از جامعه ایجاد شده است که رابطه میان صداوسیما و پلتفرم‌ها، یک رابطه رقابتی است.

خوشوقت تأکید کرد: راهکار این مسئله را (تبیین جایگاه نظارت صداوسیما بر نمایش خانگی را) مشخص‌کردن و ابلاغ چارچوب‌های شفاف برای نظارت بر صوت و تصویر فراگیر می‌دانم تا این تلقی که تعارض منافع صداوسیما را دچار جانب‌داری در نظارت می‌کند را بی‌اثر کند.

خوشوقت درباره اعمال رده‌بندی سنی روی تولیدات فرهنگی خاطرنشان کرد: فرهنگ ایرانی و مناسبات آن به‌وضوح لزوم اعمال رده‌بندی سنی را تبیین می‌کند، البته این امر به ایران مختص نمی‌شود و همه کشورهای جهان به‌نوعی درگیر آن هستند اما چیزی که برخی فعالان را نگران می‌کند، اعمال خطوط قرمز غیرضروری است که اثر مستقیم بر کیفیت خروجی پلتفرم‌ها خواهد داشت، این مسئله بیشتر بر آثار خارجی مترتب است اما دربارۀ آثار داخلی هم وجود دارد، صداوسیما باید بپذیرد که سامانه‌های ویدئوی درخواستی به اندازۀ رادیو و تلویزیون فراگیر نیستند.

تصویب و ابلاغ آیین‌نامه‌ای شفاف

فیروزفر، روزنامه‌نگار فرهنگ و رسانه نیز در ادامه برنامه به‌صورت تلفنی روی خط آمد و عنوان کرد: نگرانی‌های موجود در عرصه صوت و تصویر فراگیر به دو مسئله محدود می‌شوند؛ گروهی نگران امتداد بی‌پروای هنجارشکنی برخی پلتفرم‌های متخلف در تولید محصولات خود هستند و برخی دیگر نگران اعمال رگلاتوری‌هایی مشابه با برنامه‌های تولیدی صداوسیما در سامانه‌های نمایش ویدئوی درخواستی هستند؛ آنان اعتقاد دارند که کاربران آنان خرده‌فرهنگ‌هایی دارند که دارای زبانی متفاوت از گفتار رسمی حاکم بر صداوسیما است و اعمال نظارتی مشابه تلویزیون به سامانه‌های ویدئوی درخواستی ضربه می‌زند؛ همچنین پلتفرم‌ها نگران رفتار سلیقه‌ای با محتوای این سامانه‌ها هستند که تصویب و ابلاغ آیین‌نامه‌ای شفاف منجر به رفع این شبهات خواهد شد.

وی در پایان درباره وجود اشکالات ارزشی در محتوای ایرانی و خارجی پلتفرم‌ها تصریح کرد: فعالیت بخش خصوصی در زمینه سامانه‌های ویدئوی درخواستی به‌مجرد خود امری مبارک برای کشور است، برای حفظ رقابت و ارائه محصول مناسب در این سامانه‌ها، درباره محصولات خارجی بهتر است که خود ما آثار مناسب‌تر را انتخاب و پخش کنیم تا مردم از آن استفاده کنند، در حوزه انیمیشن هم ضرورت دارد که چنین حساسیتی وجود داشته باشد، دوبله برنامه کودکان با استفاده از الفاظ رکیک برای جذب مخاطب بیشتر، کار درستی نیست؛ نباید کلماتی را ترویج کنند که معنای مناسبی ندارد و کودکان بدون آگاهی از معنای آن‌ها به تکرارش تشویق شوند.