نمایش زندگی سخت سیاه‌پوستان در مستند ایرانی

هشتمین دوره جشنواره مردمی فیلم 9دی، ششم الی 15 دی در تهران و دیگر نقاط کشور برگزار می‌شود.

مستند رویایی دارم به کارگردانی مشترک داود جلیلی و سلمان ابوطالبی یکی از مستندهایی است که در این دوره از جشنواره حضور دارد. این مستند به داستان دنباله‌دار تبعیض نژادی می‌پردازد که چندی پیش در جشنواره تلویزیونی مستند از شبکه مستند هم پخش شد.

داود جلیلی در گفت‌وگویی درباره انتخاب سوژه مستند و نوع پرداختش گفت: دو سال قبل مستندی با عنوان «70سال هوس» را ساختیم که در دوره قبل جشنواره عمار حضور داشت. درباره‌ی حقوق بشر بود و این که 70 سال است که آمریکایی‌ها مدعی حقوق بشر هستند و سازمان ملل را اداره می‌کنند در حالی که بسیاری از بندهای این قانون Law را نقض کرده‌اند. در این مستند تحقیقات بسیار مفصلی انجام دادیم و در طی آن به موضوع نژادپرستی برخوردیم. این موضوع برای ما بسیار جالب بود. دقت کنید که بخش‌های بسیار زیادی از قانون سازمان ملل و حقوق بشر، درباره‌ احترام به تمام نظام‌های جهان به دور از رنگ و نژاد و... است. در همین جا، این موضوع برای ما در اولویت قرار گرفت و ساخت مستند با این موضوع را شروع کردیم.

وی ادامه داد: در این مستند فرصت ویژه‌ای پیدا کردیم که باعث شد این کار با کار قبلی خودمان و کارهای دیگر با همین موضوع متفاوت شود. آن هم این بود که به مهمانان و کارشناسان بسیار خوبی برخورد کردیم. در حقیقت کارشناسانی که در این مستند حضور پیدا کردند و ما آن‌ها را در طی 2 سال پیدا کردیم، از جمله افرادی بودند که حرف‌های بسیار جالبی را مطرح کردند. این افراد عمدتا از سیاه‌پوستانی بودند که خودشان آسیب دیده بودند و هنوز هم این آسیب ادامه داشت. موضوع تبعیض نژادی برای این افراد بسیار نزدیک بود و آن را حس کرده بودند، به همین دلیل حرف‌های قابل تاملی را بیان کردند. فکر می‌کنیم که موضوع نژاد پرستی در این مستند به خوبی درآمد. چرا که کارشناسان ما افرادی بودند که درد و رنج نژاد‌پرستی را با گوشت و پوست خود حس کرده بودند. افرادی در برابر دوربین ما حاضر شدند که در میان صحبت‌هایشان گریه می‌کردند. 20 دقیقه صحبت می‌کردند اما 40 دقیقه گریه کردند. البته ما دوست نداشتیم که اشک‌های آنان را نمایش بدهیم. سلیقه ما چنین بود.

او درباره‌ی شباهت مستند رویایی دارم با مستند قبلی «70 سال هوس» گفت: یک نکته مهم دیگر نیز وجود دارد. در موضوع حقوق بشر که مملکت ما در معرض اتهام است و بسیاری از تحریم‌های کشورمان ناشی از نقض حقوق بشر است، جای مستندی مانند 70 سال هوس خالی بود تا نشان بدهد همان‌هایی که این اتهام را به ما می‌زنند، خودشان ناقض اصلی حقوق بشر هستند. دقت کنید که مدعیان حقوق بشر در ده‌ها سال گذشته، خودشان چگونه این اصل را به راحتی نقض می‌کنند.

داود جلیلی گفت: اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم، کشور ما نسبت به دیگر کشور‌ها، اوضاع بسیار بهتری در موضوع حقوق بشر دارد و این موضوع در ایران بیش‌تر مورد توجه است چرا که در نقاط کلیدی حواسمان هست. در این‌جا است که موضوع نژادپرستی خود را نشان می‌دهد. این موضوع یک بحث مردمی و یک درد جهانی است. واقعا فکر می‌کنم که باید در این حوزه وارد شد و ابعاد مختلف آن را نشان داد چرا که موضوع مردمی است. امیدوارم این پرداخت مفید بوده باشد و اکران‌های مردمی جشنواره به آن کمک کند.

او در پاسخ به این سوال که استفاده از تصاویر مارتین لوتر در این مستند چه کمکی به ساخت کار کرده است،گفت: وقتی ما از دهه فجر و پیروزی انقلاب صحبت می‌کنیم، به صورت ناخودآگاه یاد امام خمینی و بازگشت او به ایران پس از سال‌ها تبعید می‌افتیم. در موضوع حقوق بشر و تبعیض نژادی نیز همین است. صحبت‌ها و فریاد‌های مارتین لوتر کینگ خود بیان‌گر این موضوع است. در حقیقت اگر بخواهیم راجع به نژادپرستی صحبت کنیم، ناخودآگاه یاد این شخصیت و صحبت‌های او می‌افتیم.

این کارگردان و مستندساز درباره‌ی اکران‌های عمومی و دانشگاهی این فیلم گفت: پس از نمایش این فیلم در جشنواره تلویزیونی مستند، اکران دیگری از این کار نداشتیم. در حقیقت خیلی به اکران دوباره‌ی آن فکر نمی‌کردیم اما اکنون به نظر می‌آید که چنین فیلمی باید در فضای عمومی نمایش داده شود. جشنواره عمار به این کار کمک خواهد کرد و این مستند در نقاط مختلف کشور به نمایش درخواهد آمد. قصد داریم تا پس از جشنواره نیز به اکران‌های دانشگاهی و عمومی آن نیز بپردازیم. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.