آیا به اندازه کافی به شما عمر ندادیم؟

وَهُمْ یَصْطَرِخُونَ فِیهَا رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ ۚ أَوَلَمْ نُعَمِّرْکُمْ مَا یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَنْ تَذَکَّرَ وَجَاءَکُمُ النَّذِیرُ ۖ فَذُوقُوا فَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ نَصِیرٍ ( آیه۳۷ سوره فاطر)
/// ترجمه : و آنان در آنجا شیون و فریاد می زنند: پروردگارا! ما را بیرون بیاور تا کار شایسته انجام دهیم غیر آنچه انجام می دادیم. [می گویم:] آیا شما را چندان عمر ندادیم که هر کس می خواست در آن مقدار عمر متذکّر شود، متذکّر می شد؛ و [آیا] بیم دهنده ای به سوی شما نیامد؟ پس بچشید که برای ستمکاران هیچ یاوری نیست. /// اشاره: این آیه با صراحت به دوزخیان می گوید: شما چیزی کم نداشتید؛ زیرا به اندازه کافی فرصت در اختیارتان بود و انذارکننده های متعدد هم از سوی خدا به سراغ شما آمدند و این دو رکن بیداری و نجات حاصل بود. بنابر این بهانه ای برای شما وجود ندارد. اگر مهلت کافی نداشتید، عذری بود، و اگر مهلت داشتید و رهبر و راهنمایی به سراغ شما نمی آمد، باز عذری داشتید؛ ولی با وجود این دو دیگر چه عذر و بهانه ای باقی می ماند؟ در روایات دربارۀ حدی از عمر که برای بیداری و تذکر انسان کافی است، تعبیرات گوناگونی وارد شده است. در روایتی از پیامبر (ص) می خوانیم: «کسی که خدا به او شصت سال عمر داده، راه عذر را بر او بسته است.» در حدیث دیگری از پیامبر اکرم آمده است: «هنگامی که روز قیامت فرا رسد ندا سر داده می شود که شصت ساله ها کجا هستند. این همان عمری است که خداوند دربارۀ آن فرمود: «مگر شما را آن قدر عمر دراز ندادیم که هرکس که باید در آن عبرت گیرد عبرت می گرفت».» اما در حدیث دیگری از امام صادق (ع)  مقدار این عمر کافی فقط هجده سال تعیین شده است. شاید روایت اخیر، اشاره به حداقل و روایات قبل، اشاره به حداکثر باشد و بنابر این منافاتی میان این روایات نیست. منبع: منبع:تفسیر نمونه،جلد۱۸؛ص۲۷۰ / قرآن حکیم ؛ترجمه آیت الله مشکینی،ص۴۳۸