عالمان واقعی چه خصوصیاتی دارند

وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ کَذَٰلِکَ ۗ إِنَّمَا یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ غَفُورٌ ( آیه۲۸ سوره فاطر) /// ترجمه: و نیز از انسان ها و جنبدگان و چهارپایان [مانند میوه ها و راه های کوهستانی] رنگ های گوناگون وجود دارد. از بندگان خدا فقط دانشمندان از او می ترسند؛ یقیناً خدا توانای شکست ناپذیر و بسیار آمرزنده است. /// اشاره : از این آیه به خوبی فهمیده می شود که عالمان واقعی کسانی هستند که در برابر وظایف خود احساس مسئولیت بسیار دارند. به تعبیر دیگر، اهل عمل اند و نه سخن؛ چراکه علم بی عمل، دلیل بر نبود خشیت است و صاحب چنین عملی در این آیه در زمرۀ علما محسوب نمی شود. این حقیقت در حدیثی از امام سجاد (ع) آمده است: "علم و عمل، دو دوست صمیمی اند. کسی که خدا را بشناسد، از او می ترسد و همین ترس، او را وادار به عمل و اطاعت فرمان خدا می کند. صاحبان علم و پیروان آنها، کسانی هستند که خدا را به خوبی شناخته اند و برای او عمل می کنند و به او عشق می ورزند؛ چنان که خداوند فرموده: «انما یخشى الله من عباده العلماء...»." در روایتی از امام صادق (ع) در تفسیر این آیه می خوانیم: «منظور از علما، کسانی هستند که اعمال آنها با سخنان آنها هماهنگ باشد و کسی که گفتار و کردارش با هم هماهنگ نباشد، عالم نیست." در حدیث دیگری آمده است که عالم ترین شما، خداترس ترین شماست. کوتاه سخن این که عالمان در منطق قرآن، کسانی نیستند که مغزشان صندوقچه آرا و افکار این و آن و انباشته از قوانین و فرمول های علمی جهان، و زبانشان گویای این مسائل، و محل زندگیشان مدارس و دانشگاه ها و کتابخانه ها باشد؛ بلکه علما آن گروه از صاحب نظران و دانشمندان هستند که نور علم و دانش تمام وجودشان را به نور خدا و ایمان و تقوی روشن کرده و آنان در مورد وظایفشان سخت احساس مسئولیت می کنند و از همه پای بند ترند. /// منبع: تفسیر نمونه،جلد۱۸،ص۲۴۷_قرآن حکیم ؛ترجمه آیت الله مشکینی،ص۴۳۷