انتقاد عضو شورای شهر از بی توجهی شهرداری تهران به استقرار نظام جامع آماری شهر

به گزارش رکنا، علی اصغر قائمی، عضو شورای شهر تهران، امروز در صحن علنی شورای شهر به ارائه نطقی درباره روز آمار و برنامه ریزی پرداخت و در این نطق از بی توجهی شهرداری تهران به استقرار نظام جامع آماری شهر انتقاد کرد.

متن کامل نطق قائمی به شرح زیر است:

«بسمه تعالی

امام امیرالمومنین علی علیه‌السلام:

أدَلُّ شَیءٍ عَلى غَزارَةِ العَقلِ حُسنُ التَّدبیرِ

بهترین دلیل بر خردمندی برنامه‌ریزی صحیح است.

روز اول آبان هر سال در تقویم کشور ما مقارن با روز آمار و برنامه ریزی است. ابتدا بر خود لازم می دانم این روز را به همه کارمندان و کارشناسان حوزه آمار و برنامه ریزی در بخش های مختلف شهرداری تهران در نواحی، مناطق، معاونتها، سازمانها و شرکتهای تابعه شهرداری تهران تبریک عرض نموده و برای ایشان آرزوی سلامتی و موفقیت در زندگی و کار نمایم.  

بدون شک توسعه در هر یک از ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... بدون در اختیار داشتن آمار و اطلاعات دقیق، جامع و به روز  و همچنین یک نظام جامع برنامه ریزی کارآمد و اثربخش امری غیر ممکن و دست نیافتنی است . آمار و اطلاعات یکی از اجزای اصلی و ضروری برای برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری‌ها و ارزیابی عملکرد‌های سطوح مختلف مدیریت درهر سازمانی است. سیاستگذاران، برنامه‌ریزان و کارشناسان برای تدوین راهبردها، سیاستگذاری و تعیین خط‌مشی، برنامه‌ریزی، نظارت، هماهنگی و هدایت برنامه‌ها به داده‌های آماری نیاز دارند.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته در سازمان تجارت جهانی (در سال 2018 از میان 173 کشور مورد بررسی) میان پایداری مؤلفه‌های توسعۀ اقتصادی کشورها و میزان دارائی‌های آماری و اطلاعاتی و بکارگیری آنها در برنامه‌ریزی‌های خرد و کلان اقتصاد داخلی و بین‌المللی رابطه‌ای مستقیم برقرار است که خود گویای اهمیت این مهم در ابعاد مختلف توسعه می‌باشد.

شهرداری تهران با وجود وسعت مأموریت‌های متنوع از مدیریت ساخت و ساز شهر تا پیراستگی مبلمان و فضای سبز شهری، از خدمات شهری تا مدیریت امور فرهنگی و اجتماعی، از زیرساخت‌های شهری تا حمل و نقل و ترافیک و ... دارای پیچیدگی‌های مدیریتی بسیاری است که مدیریت آن عملاً بدون وجود یک نظام برنامه‌ریزی کارآمد و مبتنی بر آمار و اطلاعات دقیق، جامع و به‌روز، غیر ممکن است.

متأسفانه در دورۀ قبل مدیریت شهری  نهاد برنامه‌ریزی در شهرداری تهران به عنوان مغز هدایتگر و سیستم عصبی و هماهنگ‌کنندۀ بخش‌های مختلف مدیرت شهری در غالب طرح چابک سازی ساختار شهرداری تهران مورد تهدید جدی، هم از جنبۀ ساختاری و هم از جنبۀ عملکردی قرار گرفته است هر چند چابک سازی ساختار اقدام مثبتی است اما خذف و ادغام معاونت متولی برنامه‌ریزی و زیرمجموعه‌های آن در سایر معاونت‌ها در غالب برنامۀ کوچک‌سازی ساختار (بدون کسب تجربۀ گذشته کشور در حذف سازمان برنامه و بودجه) در اذعان بسیاری از مدیران با تجربۀ شهرداری باعث تضعیف نظام برنامه‌ریزی و هماهنگی میان بخش‌های مختلف اجرائی شهرداری تهران شده است. شایسته است شهرداری تهران با بررسی همه جانبه آثار ادغام معاونت متولی برنامه ریزی شهرداری تهران نقاط ضعف موجود در مرحله پیاده سازی طرح چابک سازی ساختار را شناسایی نموده و در صورت لزوم پیشنهادات اصلاحی را جهت تقویت نظام برنامه ریزی در شهرداری تهران در غالب طرح به شورای اسلامی شهر تهران ارائه نماید.

از طرفی به جرأت می‌توان یکی از دلائل عدم پیشرفت برنامۀ سوم توسعه شهر تهران در طول دو سال گذشته را عدم شناخت وضعیت موجود و همچنین عدم برنامه‌ریزی و کنترل برنامه‌ها و عدم بکارگیری آمار و اطلاعات دقیق، به‌روز و جامع نام برد.

متاسفانه شهرداری تهران در جهت استقرار نظام جامع آماری شهر و شهرداری تهران (را که در سال 1395 با هدف تأمین نیازهای اطلاعاتی کلیۀ لایه‌های مدیریتی شهر و شهرداری تهیه شده و مورد تأیید و تقدیر مرکز آمار ایران نیز قرار گرفته است) اقدامی صورت نداده و در طول چهار سال گذشته علاوه بر از دست رفتن زمان، بسیاری از اقدامات موثر صورت گرفته در سنوات گذشته در زمینه یکپارچگی اطلاعات مدیریتی شهرداری تهران از بین رفته است.  

انتظار می‌رود شهرداری تهران در مدت زمان کوتاهی نظام جامع آماری شهر و شهرداری تهران را با بکارگیری تجربیات گذشته روزآمد نموده و با بکارگیری نیروهای متعهد و آشنا به موجودیتهای اطلاعاتی شهر و شهرداری تهران نسبت به اجرای آن اقدام مقتضی صورت دهد، که اینجانب یکی از دلائل مهم عدم توفیق مدیریت  شهری دوره قبل را عدم توجه به الزامات مدیریت مبتنی بر شواهد((Evidence based management از جمله  آمار و اطلاعات می‌دانم.

یکی دیگر از اقدامات بسیار ارزشمندی که در شهرداری تهران در حدد 10 سال پیش همگام با تجربیات اثر بخش جهانی در زمان خود صورت پذیرفته، ایجاد رصد خانه شهری تهران با هدف تجمیع لایه های اطلاعاتی ارزشمند و مورد نیاز مدیران شهری و تلفیق اطلاعات به منظور ایجاد بسترهای تصمیم سازی همه جانبه برای مدیران  شهری بر مبنی داده و اطلاعات بوده است که نیازمند توجه بیشتر مدیران شهرداری تهران همه از جنبه محتوای لایه های اطلاعاتی و هم از جنبه به روز آوری تکنولوژی متناسب با نیاز امروز مدیران شهری است.

همچنین انتظار می‌رود در دورۀ جدید مدیریت شهری، شهرداری تهران با بهره‌گیری از منابع غنی اطلاعاتی موجود در رصدخانۀ شهری تهران و همچنین به‌روزآوری اطلاعات مورد نیاز بخش‌های مختلف شهرداری، مدیریت مبتنی بر شواهد را جایگزین تصمیم‌سازی جلسه‌ای و دورهمی مدیران نماید.

به جرات می توان ادعا کرد در نبود مدیریت یکپارچه شهری، یکی از الزامات مدیریت اثر بخش تر کلان شهری مانند تهران با پیچیدگیهای بسیار و دستگاههای زیاد دخیل در امر مدیریت شهری، حرکت در مسیر ایجاد مدیریت یکپارچه اطلاعاتی شهر تهران با محوریت رصد خانه شهری تهران و در راستای پیاده سازی نظام جامع آماری شهر تهران و تسهیل تبادل داده و اطلاعات میان دستگاهها و تلاش برای هم افزایی ارزش افزوده خدمات قابل ارائه به شهرودان بر مبنای داده های به اشتراک گذاشته شده است.    

یکی دیگر از مواردی که همواره مانع جدی در بهره گیری از اطلاعات و تبادل اطلاعات بخصوص در میان دستگاههای اجرایی دخیل در مدیریت شهری تهران بوده است نبود شفافیت و سازوکارهای تبادل اطلاعات مدیریت شهری و همچنین در اختیار قرار دادن اطلاعات مورد نیاز متخصصین، پژوهشگران، استارتاپها ، رسانه ها و آحاد شهروندان است. شفافیت به ایجاد یک سامانه یا یک درگاه و قرار دادن حقوق مدیران و گزارشات مالی و ... در یک سامانه خلاصه نمی شود بلکه شفافیت در فرآیندها، شفافیت در سازوکارهای تصمیم سازی و اجرایی و همچنین شفافیت در توزیع منابع سازمانی و ... نیز نیاز به توجه جدی  در دستور کار شهرداری تهران قرار گیرد.   

بدون شک شناخت دقیق ظرفیت‌های موجود در حوزۀ آمار و برنامه‌ریزی و استفاده از تجربیات گذشته و بکارگیری و اعتماد به مدیران با سابقه و متخصص موجود، خواهد توانست مسیر دستیبابی به موفقیت در برنامه‌ریزی‌ها را هموارتر نموده و عدم توجه به این مهم، ممکن است تحقق  برنامه‌های تیم مدیریت شهری را با چالش‌هایی جدی مواجه سازد.

ما این فرصت را داریم تا در دورۀ جدید مدیریت شهری با قطع چرخۀ معیوب گذشته، رویۀ صحیح را پیش بگیریم و ضمن استفاده از ظرفیت‌هایی مثل رصدخانۀ شهری تهران و آمارهای موجود در بانک‌های عظیم اطلاعاتی که با بودجۀ همین شهر ایجاد شده، به انجام مطالعات تخصصی و برنامه‌ریزی به عنوان مهمترین اصل در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری مسائل شهر و شهروندان نگاه کنیم. بدیهی است اشخاص حقیقی و حقوقی و گروه‌های مطالعاتی خبره، باید در کنار مدیریت شهری قرار بگیرند که تخصص و تجربۀ کافی قابل رصد در حوزۀ مورد نظر را داشته باشند و به مدیریت شهری در این مهم یاری رسانند.

از شهرداری تهران انتظار می رود با بهره گیری از پتانسیل های نیروی انسانی  موجود در شهرداری که شناخت مکفی از اقدامات گذشته و همچنین موجودیتهای اطلاعاتی شهر و شهرداری تهران دارند، مسیر استفاده حداکثری از آمار و اطلاعات در جهت برنامه ریزی اثر بخش را هموار نماید.»