نگاهی به تنها انیمیشن حاضر در جشنواره فیلم فجر

سرآمد انیمیشن های بلند سینمایی تولید شده در کشورمان به اعتقاد نگارنده تهران ۱۵۰۰ بود که البته با اشکالاتی همراه بود اما این تلاش بهرام عظیمی در زمان خود، قابل تحسین و مخاطب پسند بود.

در این میان برخی نهادها با حمایت از انیمیشن از این قالب برای ساخت آثاری استفاده کرده اند که بیش از آنکه کارکرد اقتصادی داشته باشد اهداف فرهنگی دارد. یکی از این انیمیشن ها فیلشاه است که در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد.

این انیمیشن درباره فیلمشاه است که به دنبال جانشینی پسرش (شادفیل) برای خود می گردد اما چاقی و به اصطلاح دست و پا چلفتی بودن این فیل، فیل شاه را برای جایگزین کردن فرزندش به جای خود ناامید کرده است. با هجوم شکارچی ها فیلشاه کشته می شود و فیل ها برای ساخت معبد شاه به شهر منتقل می شوند.

تا اینجای کار موضوع به رغم برخی کپی برداری های کاراکترها می تواند قابل احترام باشد و تقابل نیروهای خیر و شر در فیلم در حال شکل گیری است اما در ادامه اتفاقات دیگری رخ می دهد.

فیلمساز در ساخت این انیمیشن تحت تاثیر انیمیشن پرفروش جهانی از جمله عصر یخبندان قرار داشته و کاراکتر فیلم ها برگرفته از ماموت های عصر یخبندان است. همچنین برخی کاراکترهای دیگر از جمله موش و یا حیوانات جنگل نیز گرته برداری فیلمساز از این اثر است.

همچنین کاراکتر شکارچی نیز بر اساس کاراکتر ناخدا در عصر یخبندان ۴ ساخته و پرداخته شده است.

نکته مهم درباره این انیمیشن شعار زدگی است. در بسیاری از انیمیشن های روز دنیا، برای بیان شعارهای مورد نظر، با تقابل نیروهای خوب و بد، مسائلی همچون شجاعت، وفاداری و محبت مطرح می شود و به نظر می رسد فیلشاه این بخش از راه را به بیراهه رفته است.

در انیمیشین شاهزاده روم، فرم و قالب ساخته شده کار برای بیان مسئله ای که به اعتقاد سازنده فصل مشترک اسلام و مسیحیت است باورپذیر است و ساختار و فضای در نظر گرفته شده برای کار به درستی انتخاب شده اما امروز سازنده همین اثر، تلاش می کند با گرته برداری از یک انیمیشن جهانی، در فضای فانتزی حیوانات، حرف دینی بزند.

استفاده از کاراکتر مریم، زیر لب خوانی پدر مریم در زندان Prison که منجی می آید، چهره های سیه زورگو که بیشتر شبیه جماعت عرب زمان جاهلیت است موجب می شود انیمیشن وارد محدوده جغرافیایی شود و این امر با نفس استفاده از فضای فانتزی مغایرت دارد. تولد حضرت محمد(ص)، بیان مفاهیمی درباره اتفاقات زمان تولد حضرت محمد (ص) و همچنین ایجاد ارتباط بین فیلم ها با مسئله سپاه ابرهه اگرچه تلاشی قابل تقدیر است اما همانگونه که پیشتر اشاره شد ارتباطی با فضای اثر ندارد.

نگارنده معتقد است این انیمیشن ارتباطی با کودک و نوجوان ندارد. این انیمیشن بیشتر کارکرد فرهنگی داشته و بازدهی اقتصادی نخواهد داشت چراکه اساسا با اهداف اقتصادی ساخته و پرداخته نشده است.

متاسفانه این هوشمندی در نزد سازندگان انیمیشن یاد شده وجود نداشته که به جای بیان گلدرشت داستانی دینی، تلاش کنند به سمت و سوی بیان غیر مستقیم مفاهیم دینی بروند و بودجه های کلان این بخش اینگونه از دست نرود؛ هرچند که این بودجه در مقایسه با بودجه انیمیشن در دنیا بسیار نازل است.

قطعا تلاش برای ساخت انیمیشن فیلشاه قابل تقدیر بوده اما پیش از تولید این انیمیشن ها باید درباره فیلمنامه و محتوایی که مطرح می شود پژوهش و بررسی کرد. متاسفانه داستان این فیلم پس از سپری کردن دقایق اولیه به سمت و سویی می رود که ارتباطی به فضای کار ندارد و این بلاتکلیفی سازنده اثر است در طرح موضوعی دینی و استفاده از کاراکتری فانتزی و البته حیوانی.

به هر حال این امیدواری وجود دارد دیگر انیماتورهای باسابقه کشور از جمله بهرام عظیمی نیز با سرمایه گذاری بخش های مختلف، فرصت ساخت انیمیشن های فانتزی را برای سینمای ایران داشته باشند تا با ساخت چند اثر در قالب انیمیشن، رقابتی درست شکل گرفته و کودکان آزادانه اثر مورد نظر خود را انتخاب کنند و در ادامه به زور نهادهای مختلف به اجبار به پای انیمیشنی ننشینند که انتخاب آنها نیست.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.