نقش اقتصاد در مناظره اول انتخابات 1400

انتخابات 1400 / اولین مناظره انتخاباتی با محوریت اقتصاد روز شنبه بین 7 نامزد انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد.

به گزارش رکنا و به نقل از روزنامه شرق ؛ رقبا عمدتا به ذکر صورت مسائل، مانند تورم و بیکاری و بیان نشانه‌ها پرداختند و از لزوم افزایش تولید و کاهش تورم و مانند آن سخن گفتند، بدون اینکه وارد جزئیات شوند و راه حل مشخص و باورپذیر ارائه دهند.

آنها به این واقعیت غیرقابل انکار عنایتی نداشتند که ریشه مشکلات اساسی اقتصاد ایران نه در خود اقتصاد بلکه در حوزه های غیراقتصادی است و رفع آنها بدون ازمیان برداشتن موانع غیراقتصادی امکان پذیر نخواهد بود. در میان عوامل تولید، اقتصاد ایران از نظر عامل سرزمین، منابع طبیعی و مواد اولیه یکی از غنی ترین اقتصادهای جهان است، اما از جهت دیگر عوامل تولید با دشواری های عمده ای مواجه است. سرمایه گذاری یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران است. مطابق آمار بانک مرکزی ، به طورمیانگین نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از ابتدای دهه ۹۰ تا سال ۹۸، سالانه ۵.۷ درصد کاهش داشته است.

این روند متاسفانه با خروج یا فرار سرمایه از کشور ملازم بوده است. به گزارش سایت الف، در یک دهه منتهی به ۱۳۹۷، سالانه به طور متوسط، ۱۸ میلیارد دلار سرمایه از ایران خارج شده است. این در حالی است که به گزارش خبرگزاری تسنیم، صندوق بین المللی پول میزان خروج سرمایه از ایران در سال ۹۶ را حدود ۲۷ میلیارد دلار اعلام کرده و در فروردین سال ۹۷ محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، میزان خروج سرمایه در ۹۶ را حدود ۳۰ میلیارد دلار دانسته بود.

این برآوردها در حالی است که بانک مرکزی آمار مربوط به حساب سرمایه را از نمایه های خود حذف کرده است. روند خروج سرمایه که عمدتا از ۱۳۸۴ شروع شد، نتیجه تلاش صاحبان سرمایه ایرانی مانند هر صاحب سرمایه ای در هر گوشه جهان برای حفظ امنیت سرمایه، کسب سود بیشتر و حداقل حفظ ارزش سرمایه خود بوده است. در این میان، گرایش سرمایه های باقی مانده در ایران به کار در حوزه های غیرمولد و رانتی به شدت رو به افزایش است. منفی بودن نرخ تشکیل سرمایه ثابت در اقتصاد ایران که از نرخ بالای بی کاری و نیز اشتغال غیرمولد و پایین بودن نرخ بهره وری در رنج است، بسیار خطرناک است.

میل به خروج سرمایه در ترکیب با انگیزه های دیگر، مانند داشتن گذرنامه ای معتبر، ازجمله موجب خروج سرمایه از کشور برای خرید خانه در دیگر کشورها شده است. به گزارش خبرآنلاین، مطابق آمار دولت ترکیه، ایرانی ها در سال ۲۰۲۰، ۷۱۸۹ ملک در ترکیه خریداری کردند که نسبت به آمار سال ۲۰۱۷ (حدود ۷۹۲ واحد) افزایشی ده برابری را نشان می دهد و می تواند به معنی خروج بیش از یک و نیم میلیارد دلار ارز از ایران صرفا برای خرید خانه در ترکیه باشد. این در حالی است که میل جوانان صاحب تخصص به مهاجرت از کشور برای فروش تخصص خود نیز محسوس است.

این امر همچنین گویای مشکل در دو عامل دیگر تولید، یعنی مدیریت و نیروی انسانی است. علاوه بر فقدان فرصت های اشتغال که موجب مهاجرت مدیران و متخصصان شده است، برخی تنگ نظری ها در زمینه سبک زندگی و آرا و نظرات بخش های مختلف جامعه نیز محیط کار در کشور را برای بسیاری از متخصصان و کارگران فنی تحمل ناپذیر کرده است. مشکل بزرگ دیگر در برابر تولید، ضعف شدید سرمایه گذاری خارجی است.

این درحالی است که کشورهای پیرامون ایران از نظر جذب سرمایه خارجی در موقعیت خوبی قرار دارند. احیای برجام می تواند عامل موثری برای رفع برخی موانع در برابر سرمایه گذاری خارجی باشد. اما صرف احیای برجام کافی نیست، چراکه با توجه به تجربه خروج ترامپ از برجام، ادامه تحریم های اولیه آمریکا و نیز تحریم های مرتبط با موضوعات غیرهسته ای و اصرار آمریکا برای مذاکره در مورد تغییر برجام، برنامه موشکی و سیاست های منطقه ای ایران همچنان موجب پرخطربودن بازار ایران برای سرمایه خارجی خواهد بود. رونق اقتصادی همچنین موکول و مشروط به اصلاح سیاست های داخلی است. فساد گسترده یا به قول احمد توکلی «فساد سیستماتیک» عامل دیگری است که به شدت مخل تشکیل سرمایه و جلوگیری از مهاجرت نخبگان است.

این در حالی است که این مشکل ریشه در سیاست هایی مثل درجه بندی کردن شهروندان، بسته بودن نسبی دایره مدیریت، نقص جدی در چرخش نخبگان و ضعف در شاخص های حکمرانی مطلوب، (شامل مشارکت سیاسی، حکومت قانون، مشورت موثر در تصمیم گیری، تامین فرصت های برابر برای همه، کارآمدی و کارآیی نهادها، پاسخ گوبودن سیستم به مردم، شفافیت و واکنش به موقع نهادها و روندها) دارد. تنها ازطریق تقویت این شاخص ها می توان به رفع مشکلاتی مانند قاچاق ، اقتصاد موازی، آقازاده پروری، مهار دستگاه های غیر پاسخ گو و... همت گماشت. این موضوعات در مناظره کاندیداها نیز یا با کلیات و شعار برگزار شد یا آنها اساسا وارد این مباحث نشدند.

آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.