زمان سهم‌خواهی و بخشی‌نگری به بودجه نیست
رکنا: مجلس در حالی مهیای بررسی بودجه 98 می‌شود که یک کلیدواژه جدید در فضای سیاسی و اقتصادی کشور در این رابطه مطرح شده؛ بودجه ملی. بودجه‌ای که دیگر در آن خبری از گروکشی‌های منطقه‌ای، بخشی‌نگری و امثال آن نیست.
آیا بودجه 98 نهایتاً دارای این شاخصه خواهد بود؟ همه چیز بستگی به این دارد که مجلسی‌ها چقدر بخواهند در چکش‌کاری لایحه دولت از بخشی‌نگری عبور کنند. تا اینجای کار که آمار پیشنهادات الحاقی، حذفی و اصلاحی نمایندگان به لایحه بودجه، آمار بالایی است؛ بیش از 4 هزار مورد. این را مهدی فرشادان، عضو کمیسیون تلفیق بودجه به «ایران» گفته است. اما این همه چیز نیست؛ او و بقیه اعضای این کمیسیون برخلاف این آمار بالا معتقدند که امسال لایحه بودجه نوشته شده توسط دولت با کمترین میزان تغییرات تبدیل به قانون می‌شود و بر مبنای همین پیش‌بینی هم معتقدند که کار بررسی بودجه قدری سریع‌تر از قبل جلو برود.
کمپین بودجه ملی
در روزهای اخیر به دنبال دعوت جمعی از صاحبنظران کشور از نمایندگان مجلس برای پرهیز از بخشی نگری در بررسی لایحه بودجه 98، کمپین «بودجه ملی» پویشی غیرسیاسی به همت جمعی از نخبگان توسعه‌گرا برپا است که تاکنون شمار قابل توجهی از نمایندگان کنونی و ادوار مجلس، چهره‌های دانشگاهی، صاحبنظران اقتصادی و نیز فعالان سیاسی از جناح‌ها و احزاب مختلف اصلاح طلب، اعتدالگرا و اصولگرا به آن پیوسته‌اند. ابوالفضل سروش، نماینده تهران که به این کمپین پیوسته، در صفحه اینستاگرام خود نوشته: «این روزها فصل بودجه‌نویسی در مجلس شورای اسلامی است و دولت و مجلس همگام با هم در حال تدوین بودجه سال 98 هستند. بر این باورم که بخشی‌نگری و سهم‌خواهی منطقه‌ای به بودجه سالانه مانعی عظیم بر سر مسیر کلان‌نگری و گام‌های ملی است، بخشی‌نگری ضعف مستمر نظام بودجه نویسی کشور است که متأسفانه هر سال نسبت به سال قبل عمق و وسعت بیشتری به خود می‌گیرد، بزرگ‌ترین حاصل این نگاه نادرست به بودجه سالانه تأمین نیازهای حاشیه‌ای و کوتاه مدت است که سبب هدر رفتن سرمایه ملی و عقیم ماندن پروژه‌های ملی می‌شود. در همین راستا نمایندگان مجلس و دیگر مسئولان دخیل در امر بودجه‌نویسی را به کمپین نه به بخشی‌نگری و بودجه ملی دعوت می‌کنم.» محمد کیانوش راد، نماینده اسبق مجلس هم بعد از پیوستن به این کمپین با اشاره به چالش‌های فعال و گوناگون امروز ایران، از جمله چالش‌های قومی و بوم گرایانه، مسائل زیست محیطی، بحران میان استانی آب و... گفته است: «توجه دولت و مجلس به اجرای بی چون و چرای مطالعات آمایش سرزمین و رویکردهای درازمدت و اجرای آن، با تکیه بر نظام دیوانسالاری عقلانی و توانمند و متخصص و با گرایش ملی و بی طرفانه، ضروری و حیاتی است.» وی افزوده است: «هنوز هم، نظام بودجه‌بندی بر اساس تخصیص بهینه امکانات و درآمدها نیست. فشارهای گوناگون، از شخصیت‌ها و نهادهای گوناگون گرفته تا منطقه و شهرگرایی نمایندگان به تغییرات غیرقابل تصورِ بودجه دولت در مجلس تحول می‌یابد و سپس در هر مرحله‌ای از اجرا نیز دچار انحراف از حداقل‌های برنامه‌ای مصوب می‌شود.»
تمرکز مطالبات منطقه‌ای روی موضوع آب
اما از آنچه در مجلس در قبال بودجه 98 می‌گذرد، شاید اولین خبر این است که برخلاف اکثر سال‌های قبل، این بار رقابت بر سر عضویت نمایندگان در کمیسیون تلفیق فراکسیونی و سیاسی نبوده است. عبدالکریم حسین‌زاده، نایب رئیس فراکسیون امید در این رابطه گفته است که «با توجه به فضای کشور و همین طور تصمیم نمایندگان، هیچ کدام از فراکسیون‌ها به این انتخابات ورود نکردند تا ترکیب کمیسیون تلفیق بودجه 98 تا جای ممکن بر اساس شاخص‌های کارشناسی و فنی باشد.» خیلی‌ها این اتفاق را یک قدم رو به جلو می‌دانند. اما بخشی‌نگری‌های بودجه‌ای فقط مربوط به مسائل سیاسی نیست.
اصل و ریشه این بخشی‌نگری‌ها را باید در مسائل منطقه‌ای جست. حجم بالای پیشنهادات نمایندگان که به گفته مهدی فرشادان تاکنون بالغ بر 4 هزار مورد شده می‌تواند باعث افزایش نگرانی از تکرار این بخشی‌نگری‌ها باشد؛ آیا باز نمایندگان با این حجم وسیع از پیشنهادات به دنبال گرفتن امتیازات منطقه‌ای هستند؟ فرشادان معتقد است که در این مورد جای نگرانی نیست و مهم‌تر اینکه قسمت زیادی از این پیشنهادات قابل طرح نخواهند بود. اما علی اصغر یوسف‌نژاد، عضو هیأت رئیسه مجلس و یکی از اعضای کمیسیون تلفیق بودجه روایت دقیق‌تری از جزئیات این 4 هزار پیشنهاد دارد.
او می‌گوید: «شاید تنها بخش برجسته تقاضاهای منطقه‌ای نمایندگان برای بودجه سال 98 موضوع آب باشد وگرنه مانند سال‌های قبل خیلی شاهد تقاضا برای اعتباراتی چون راه‌های روستایی، پروژه‌های صنعتی و عمرانی و امثال اینها در ابعاد منطقه‌ای نیستیم.» این در حالی است که هادی قوامی، دیگر عضو کمیسیون تلفیق هم به «ایران» گفته است: «شرایط امسال برای بودجه بسیار خاص و حساس است و ما با فشارهایی مواجه هستیم که در سال‌های قبل یا از اساس تجربه نکرده‌ایم و یا اگر بوده در این سطح نبوده‌اند. به این ترتیب بودجه 98 هیچ جایی برای بخشی‌نگری ندارد و این را مجلس هم کاملاً متوجه شده و وقتی پیشنهادات نمایندگان را می‌خوانیم، متوجه می‌شویم که کمتر موضوعات منطقه‌ای در آنها به چشم می‌خورد.» او افزوده است: «در عین حال در کمیسیون تلفیق و با هماهنگی هیأت رئیسه مجلس اهتمام داریم که اندک پیشنهادات منطقه‌ای را هم تا جای ممکن از حوزه اثرگذاری خارج کنیم تا بودجه در بیشترین حد ممکن شکل ملی خود را حفظ کند.» او هم البته تأیید می‌کند که قسمت عمده مطالبات منطقه‌ای نمایندگان برای بودجه ناظر به موضوع آب است و موضوعات دیگر هنوز چندان در مجلس و میان نمایندگان مطرح نشده‌اند.
تغییرات ملی بودجه با همفکری دولت
هر چند رئیس جمهوری پیشتر از مجلس خواسته بود تا در لایحه بودجه دخل و تصرف زیادی انجام ندهد اما سرازیر شدن بیش از 4 هزار پیشنهاد به این لایحه نشان از این دارد که مجلسی‌ها به دنبال تغییراتی در آن هستند. این تغییرات چیست و نمایندگان بیشتر در چه جاهایی این تغییرات را لازم می‌بینند؟ آن طور که مهدی فرشادان می‌گوید، مهم‌ترین تغییری که نمایندگان در پی آن هستند ناظر به اعتبارات حمایتی بودجه از اقشار کم درآمد می‌شود. او می‌گوید: «مطالبات در این حوزه طی یک سال اخیر از نمایندگان بسیار زیاد بوده و چشم‌انداز آینده هم حکایت از آن دارد که در این خصوص باید خیلی جدی‌تر وارد شویم. از همین رو نمایندگان عمدتاً مجموعه اعتبارات حمایتی بودجه را متناسب با واقعیت موجود کشور نمی‌دانند و اصرار زیادی بر تغییر آن وجود دارد.» در همین حال هادی قوامی هم ضمن تأیید سخنان فرشادان به موردی دیگر اشاره می‌کند. به گفته او، برخی مبانی اصلی بودجه نظیر قیمت دلار، میزان فروش نفت و قیمت نفت در لایحه دولت چندان مورد موافقت نمایندگان نیست و آنها در پی تغییر و به تعبیر قوامی، واقعی کردن این اعداد هستند. با این وجود قوامی تأکید می‌کند که هیچ کدام از این تغییرات و اصلاحات بدون همفکری و هماهنگی با دولت انجام نخواهد شد. در این فضا نمایندگانی با «ایران» صحبت کرده‌اند و معتقدند حجم تغییرات لایحه بودجه امسال در مجلس قطعاً زیر 7 یا 8 درصد خواهد بود. حجمی که آنها می‌گویند زیاد نیست و بودجه را از حالت ملی خارج نمی‌کند.اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید
ارسال نظر