دیپلماسی در خدمت منافع ملی

ایران کشوری است که دارای مجموعه گسترده‌ای از ذخایر عظیم انرژی، نفت و گاز است و به مراتب بیش از نیاز داخلی خود سوخت فسیلی اعم از گاز و نفت دارد. به همین دلیل روی این منابع بسیار سرمایه‌گذاری کرده و حاصل این سرمایه‌گذاری یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های پتروشیمی در دنیاست که محصولات به دست آمده از آن نیازمند بازار Store فروش بین‌المللی است. یعنی صنایع زیردستی پتروشیمی مختص مصرف داخلی طراحی نشده‌اند و با توجه به نیازهای بین‌المللی در فرآیندهای زیردستی پتروشیمی طراحی و سرمایه‌گذاری شده‌اند. محصولاتی که نه تنها به کشورهای پیرامونی ما بلکه به کشورهای دورتر هم صادر می‌شود و آنها در بازار صادرات و واردات ما حضور دارند. این در حالی است که افزون بر نیاز به صادرات، ما هم متقابلاً نیاز به واردات بخشی از مواد غذایی و بسیاری از صنایع، قطعات و تکمیل کردن تولیدات داخلی داریم. چنانچه روابط خارجی کشورمان در موقعیتی قرار گیرد که مناسبات مسالمت‌آمیز و پیوسته سیاسی و اقتصادی با سایر بازیگران بین‌المللی نداشته باشد، امکان انجام صادرات و واردات متناسب با نیازهای عادی کشور را از دست خواهد داد. این مسأله خصوصاً زمانی حائز اهمیت می‌شود که جمهوری اسلامی اینک در شرایط ویژه و حساسی از تاریخ مناسبات خارجی‌اش قرار دارد. جایی که کوشیده با رفع اختلافات پیرامون موضوع هسته‌ای و دستیابی به توافق راه را برای انجام مناسبات عادی با جامعه بین‌الملل بگشاید اما با رویکرد تقابل جویانه دولتمردان امریکا و بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای رو به رو شده است. موقعیتی که به نظر می‌رسد برای مواجهه با آن راهی جز بهره گیری مؤثر از ابزار دیپلماسی برای ارتباط مناسب و دوسویه با اغلب کشورهای منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای نداشته باشد. کشورهایی که می‌توانند شامل طیف گسترده‌ای از کشورهای منظومه غرب و شرق باشند و ارتباط با همه کشورها در پنج قاره جهان در آن لحاظ شود. با این حال برخی معتقدند روابط بین‌الملل به معنای برقراری روابط ارباب- رعیتی است در حالی که عکس آن درست است. چنانچه در روابط بین‌الملل ضعیف شویم، توسعه اقتصادی و صنعتی‌مان ضعیف شده و نهایتاً کشور در موقعیت متزلزلی قرار می‌گیرد. حال آنکه کشوری که ضعیف می‌شود، در مقایسه با یک کشور توانمند در عرصه مالی و صنعتی در عرصه بین‌الملل به یک کشور مطیع و پیرو تبدیل می‌شود که استقلالی از خود ندارد. برخی ممکن است فکر کنند انزوا به معنای استقلال Esteghlal است و نمونه کره شمالی را مد نظر دارند در حالی که این کشور، کشوری است که شهروندانش گرسنه و نیازمند کمک‌های بین‌المللی هستند. در نتیجه ساماندهی به وضعیت اقتصاد داخلی و پیرو آن تقویت موقعیت سیاسی کشور نیازمند برقراری مناسبات بین‌المللی سازنده و مبتنی بر یک دیپلماسی هوشمندانه است تا در عین اینکه خواسته‌ها و منافع ملی کشور را تأمین می‌کند، مانع از آن شود که در این تعامل، کفه طرف مقابل بیشتر از آنچه باید به سودش سنگینی کند. اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید

فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بین‌الملل