سندرم پای بی‌قرار چیست؟ + دلایل و درمان

به گزارش رکنا ، وقتی سخن از بی‌قراری و ناآرامی به میان می‌آید، معمولا همه به یاد بی‌قراری‌های روحی می‌افتیم، غافل از این‌که فقط روح انسان از بی‌قراری رنج نمی‌برد و گاه پاها نیز دچار نوعی بی‌قراری می‌شوند که در بسیاری از موارد صدای بیماران را درمی‌آورد. این عارضه که به «سندرم پای بی‌قرار» معروف است، در زمان نشسته یا خوابیده باعث احساس ناراحتی در پاها بخصوص عصرها و شب‌ها می‌شود به طوری که فرد را وادار می‌کند از جا برخاسته، کمی راه رود تا این احساس بد از بین برود.

سندرم پاهای بی قرار یک اختلال عصبی و احساس ناخوشایند مانند خفقان، کشش غیرقابل کنترل پاها است که در شب بیشتر است. زنان به نظر می رسد بیشتر از مردان مستعد ابتلا به این بیماری هستند. علت دقیق سندرم پاهای بی قرار مشخص نیست.

با این حال، حاملگی، چاقی، سیگار کشیدن، کمبود آهن و کم خونی، بیماری های عصبی، دیابت، نارسایی کلیه، فشار خون بالا و بیماری های قلبی در ارتباط است.

سندرم پاهای بی‌قرار در هر سنی ممکن است بروز کند، ولی معمولا با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به آن افزایش می‌یابد. از مشخص‌ترین ویژگی‌های این عارضه، اختلال خواب است که به خواب‌آلودگی در طول روز می‌انجامد.

علل بروز سندرم پای بی قرار

اصلا این بیماری ارتباط تنگاتنگی با سلامت بدن دارد؛ یعنی اگر ذهن و جسم سالم باشد امکان ابتلا به این بیماری کم می شود و البته بیماری که به صورت ارثی منتقل شده هم رفع و رجوع می شود.

بین همه ویتامین ها کمبود ویتامین B6 می تواند در مدت کوتاهی فرد را به این سندرم مبتلا کند. بنابراین کمبود ویتامین را جدی بگیرید، چون اینطور که معلوم است، اثرات کمبود ویتامین فقط رنگ زرد و بی حالی نیست و ممکن است باعث بیقراری در پاها شود.

مصرف برخی داروها مانند ضدافسردگی ها به ویژه در شب می تواند منجر به بروز و تشدید علایم سندروم پای بی قرار شود که توصیه می شود با هماهنگی پزشک مصرف این داروها را به زمان دیگری از روز موکول کرد.

استرس موجب شدت سندرم پای بی قرار می شود. فشار روانی یکی دیگر از علل ابتلا به سندروم پای بی قرار است که در صورت عدم مدیریت آن می تواند وضعیت درد را شدت بخشد.

اگر سندرم پای بی قرار با رعایت بهداشت خواب و مدیریت استرس درمان نشود فرد باید تحت درمان دارویی قرار گیرد.

استرس از نوع ذاتی و اکتسابی اش می تواند مهمترین عامل ابتلا به این سندرم باشد، به خاطر همین هم هست که خانم ها بیشتر از آقایان به این بیماری دچار می شوند و طول درمانشان هم از مردها بیشتر است. به جز استرس، بی تحرکی و کمبود ویتامین و اعتیاد هم در رده های بعدی مهمترین دلایل قرار می گیرند. به همین خاطر روش درمانی این بیماری هم به سه دسته تغذیه ای و دارویی و ورزش تقسیم می شود.

بارداری با تغییرات هورمونی ایجاد شده ممکن است به طور موقت علائم و نشانه‌های سندرم پاهای بی‌قرار را تشدید کند.

برخی زنان برای نخستین بار در دوران بارداری و بویژه طی سه ماهه اول این عارضه را تجربه می‌کنند.

چاقی، سیگار کشیدن، بیماری‌های اعصاب و برخی مشکلات مغز و اعصاب مرتبط با کم‌کاری تیروئید و مسمومیت با فلزات سنگین و سایر بیماری‌های هورمونی مانند دیابت و نارسایی کلیوی که با کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی ارتباط دارد، از دیگر عوامل مستعدکننده محسوب می‌شود. کم‌خونی و فقر آهن هم از دلایل ایجاد یا تشدید این سندرم به شمار می‌رود. حتی بدون وجود کم‌خونی، فقر آهن ناشی از خونریزی‌ معده و روده‌ای، قاعدگی با خونریزی زیاد یا نیاز به تزریق خون مداوم ممکن است بیماری را تشدید کند. علاوه بر این، مصرف کافئین، نیکوتین، الکل، مسدود‌کننده‌های هیستامینی و شماری از داروهای ضدافسردگی نیز با ایجاد سندرم پاهای بی‌قرار مرتبط‌ است.

بیماری های مزمن. بعضی از بیماری های مزمن و خاص همچون کمبود آهن، بیماری پارکینسون، نارسایی کلیه، دیابت و نوروپاتی محیطی معمولا با سندرم پای بی قرار مرتبط هستند. درمان این بیماری ها معمولا باعث درمان سندرم پای بی قرار هم می‌شود.

داروها. بعضی از انواع داروها همچون داروهای ضدتهوع، داروهای آنتی سایکوتیک، داروهای ضدافسردگی و داروهای درمان سرماخوردگی و یا آلرژی که شامل آرام بخش آنتی هیستامین هستند، می‌توانند بیماری را شدیدتر نمایند.

علائم سندرم پای بی قرار

این بیماری نوعی اختلال حرکتی و اختلال خواب است. افراد دچار این بیماری بسختی می توانند مشکل حسی مبهم در عمق پاهای خود را توصیف کنند. این بیماران نیاز مبرمی به حرکت دادن پاهایشان دارند.

احساس کشیدگی، سوزش، گزگز، احساس کاذب حرکت مایع یا حرکت مورچه در ساق پاها مواردی هستند که بیماران ذکر می کنند. اکثر بیماران نمی توانند به خواب روند یا مکررا از خواب بیدار می شوند. علائم با حرکت دادن پاها بهتر می شوند و موقع استراحت بدتر می شوند. همچنین اوج علائم عصرها و شبهاست.

گاهی همراه این بیماری، پرش در پاها بلافاصله پس از بخواب رفتن یا در طی خواب رخ می دهد(نام این پرشها “حرکات دوره ای اندام در خواب” است).

تشخیص سندرم پای بی قرار

مراجعه به پزشک و دادن آزمایش خون برای بررسی میزان آهن, و یا بررسی نوار مغزی.

در واقع هیچ روشی قطعی برای تشخیص سندروم پای بی قرار وجود ندارد.

و آزمایش یا تصویربرداری و نوار عصب و عضله ممکن است علل ثانویه یا بیماریهای زمینه ای منجر به این سندروم را نشان دهد.

درمان سندرم پای بی قرار

بعضی برای درمان سندرم پای بی قرار باید سایر بیماری های مرتبط همچون کمبود آهن یا نوروپاتی محیطی را باید درمان نمود. درمان کمبود آهن ممکن است با تجویز مکمل های آهن در ارتباط باشد. با اینحال دقت نمایید که برای دریافت آهن باید قبل از آن سطح آهن خونتان را چک کرده و با تجویز پزشک اقدام به دریافت دارو نمایید.

اگر سندرم پای بی قرار در شما با هیچ بیماری دیگری مرتبط نباشد، برای درمان آن می‌بایست بر تغییرات سبک زندگی و یا درمان دارویی تمرکز نمایید. درمان دارویی فقط با دستور پزشک مجاز بوده و بدون مراجعه به پزشک ممکن نیست.

دارو درمانی:

از داروهایی مانند روپیرینول،پرامیپیکسول،پری گابالین،گاباپنتین استفاده شده است که بسته به بیمار نوع دارو انتخاب می شود.

طب سوزنی:

یکی از درمانهای موثر در سندروم پای بی قرار طب سوزنی است . خوشبختانه مقالات متعددی در مورد اثرات خوب طب سوزنی روی این سنروم منتشر شده است.

درمان های خانگی برای سندرم پای بی قرار

1- دیرتر بخوابید.

سندرم پای بی قرار باعث سخت خوابیدن می شود.

پاها دچار درد، سوزش، گزگز، فشردگی و تکان های تند می شوند.

برای داشتن خواب عمیق، کمی دیرتر به رختخواب بروید و صبح ها بیشتر بخوابید.

ساعات خواب صبح می تواند از بهترین ساعات استراحت شما باشد.

2- سر ساعت معینی بخوابید و بیدار شوید.

خوابیدن و بیدار شدن سر یک ساعت مشخص در هر روز می تواند وضعیت خوابیدن را بهتر کند.

ورزش شدید و طولانی بخصوص قبل از خواب، علائم سندرم را بدتر می کند

بایستی بدانید که شما نیاز به چند ساعت خواب دارید تا احساس بهتری پیدا کنید.

بیشتر افراد بزرگسال نیاز به 7 تا 9 ساعت خواب شبانه دارند.

3- قبل از خواب پاهای خود را ورزش دهید.

انجام کمی حرکات کششی قبل از خواب می تواند مفید باشد.

برای کشش ساق پا، پای چپ خود را کشیده و عقب ببرید و پای راست خود را از زانو کمی خم کرده و جلو بیاورید.

می توانید دستان خود روی ران پای راست خود و یا دیوار قرار دهید.

این حرکت را برای پای دیگر خود تکرار کنید.

کشش ساق پا باعث می شود بتوانید مدت بیشتری بنشینید.

4- دوش آب گرم بگیرید.

حمام کردن با آب گرم قبل از خواب، باعث آرامش و راحت تر خوابیدن شما می شود. همچنین علائم سندرم پای بیقرار را کاهش می دهد.

5- مواد کافئین دار نخورید.

مصرف قهوه، چای، کاکائو و نوشابه سیاه به علت داشتن کافئین باعث می شود کمی احساس انرژی و شادابی کنید، ولی علائم سندرم پای بیقرار را بدتر می کنند، حتی بعد از چند ساعت. لذا قبل از خواب این مواد را نخورید. به یاد داشته باشید کافئین در برخی افراد تا 12 ساعت اثرات خودش را دارد.

6- پاهایتان را سرد یا گرم کنید.

ببینید با گذاشتن حوله گرم روی پاهایتان احساس بهتری پیدا می کنید یا کیسه یخ؟ هر نوع تغییر دمایی می تواند تسکین دهنده باشد. برخی افراد می گویند دوش آب سرد برای آن ها بهتر است.

7- هر روز ورزش کنید.

ورزش متعادل (نه کم و نه زیاد) در طی روز باعث می شود خواب بهتری در شب داشته باشید؛ مثل پیاده روی، آهسته دویدن، بلند کردن وزنه و هر ورزش دیگری که از آن لذت می برید.

یک بررسی نشان داد که ورزش باعث کاهش تکان های پا و خواب طولانی تر و عمیق تر در افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار می شود اما به یاد داشته باشید که نباید خیلی زیاد و یا شدید ورزش کنید. ورزش شدید و طولانی بخصوص قبل از خواب، علائم سندرم را بدتر می کند.

8- مغز خود را ورزش دهید.

نشستن علائم سندرم را بدتر می کند، مثل وقتی که نشسته اید و تلویزیون تماشا می کنید و یا در یک اتوبوس شلوغ نشسته اید. کارهایی که حواس شما را پرت می کنند، می توانند گاهی اوقات علائم سندرم را کمتر کنند. لذا جدول حل کنید، کتاب بخوانید، یک بازی کامپیوتری انجام دهید، بافتنی ببافید و … .

9- پاهای تان را حرکت دهید.

وقتی پاهایتان درد می گیرند، حرکت دادن آن ها، احساس ناراحتی را کاهش می دهد.

گاهی اوقات تکان دادن و یا حرکت دادن پاها می تواند مفید باشد. لذا در راهروی هواپیما یا سینما یا تئاتر می توانید این حرکات را به راحتی انجام دهید.

10- به طور عمیق نفس بکشید.

فشار روحی و جسمی، علائم سندرم را بدتر می کند. لذا با تنفس آرام و عمیق، گرفتگی عضلات خود را برطرف کنید. همچنین می توانید قبل از خواب، در یک اتاق کم نور به یک موسیقی آرام گوش دهید.

11- قبل از خواب، تلویزیون را خاموش کنید.

تماشای تلویزیون و یا کار کردن با کامپیوتر قبل از خواب، خوابیدن را سخت می کند. کارشناسان خواب می گویند نباید در اتاق خواب، تلویزیون و یا کامپیوتر وجود داشته باشد.

12- پاهای خود را ماساژ دهید.

ماساژ دادن ساق پاها قبل از خواب می تواند علائم سندرم را کم کند و بهتر بخوابید. شما و یا یکی از اعضای خانواده تان می تواند این کار را برای شما انجام دهد.

13- ببینید نیاز به قرص آهن نیاز دارید یا نه.

افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار اغلب میزان کمی آهن در مغز خود دارند. بدن شما برای ساخت دوپامین نیاز به آهن دارد. دوپامین یک ماده شیمیایی در مغز است که حرکات شما را کنترل می کند.

لذا با مراجعه به پزشک و دادن آزمایش خون، ببینید نیاز به مصرف قرص آهن دارید یا خیر؟

اگر دچار کمبود آهن بودید، قرص آهن را همراه با یک لیوان آب پرتقال یا سایر منابع غذایی ویتامین ث مصرف کنید تا جذب آهن در بدن بیشتر شود.

14- با حرکات یوگا، درد خود را کم کنید.

انجام حرکات یوگا به همراه حرکات کششی، تنفس عمیق و آرام سازی عضلات می تواند علائم سندرم خفیف را کاهش دهد. شما می توانید از روی یک کتاب، حرکات یوگا را انجام دهید.

15- الکل ننوشید و سیگار نکشید.

مصرف الکل و سیگار باعث بروز علائم سندرم پای بیقرار می شود و برای خواب مضر است . گرچه نوشیدن الکل ابتدا شما را خواب آلود می کند، ولی باعث می شود نصفه شب از خواب بیدار شوید و باعث کاهش کیفیت خواب شما می شود.

نیکوتین موجود در سیگار هم علائم سندرم را بدتر می کند، لذا از مصرف سیگار، قلیان و هر نوع محصول دخانی دیگر خودداری کنید.

16- داروهای مصرفی خود را چک کنید.

برخی داروهای سرماخوردگی و آلرژی، علائم سندرم را بدتر می کنند، به خصوص برخی آنتی هیستامین ها (ضد حساسیت ها). برخی داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد تهوع نیز چنین مشکلی را ایجاد می کنند.

به پزشک، نام تمام داروها و مکمل های مصرفی خود را بگویید تا در صورت لزوم یک داروی دیگر برای شما تجویز کند که علائم سندرم پای بیقرار را ایجاد نکند.

17-اجتناب از مصرف غذاهایی که در فرهنگ ما سردی شناخته می شوند مانند گوشت گوساله،ماهی،دوغ ،ماست،خیار ،گوجه فرنگی ،بادمجان،قهوه ،ترشی ،سرکه ،آبلیمو و…برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.