جنگ پلاستیکی در سراسر جهان آغاز شد
رکنا: برای نجات محیط زیست و گونه های جانوری مبارزه علیه پلاستیک در همه کشورهای جهان تقریبا آغاز شده است.
امروزه مسئله استفاده‌نکردن از پلاستیک، مسئله مهمی‌ست که بسیار مدنظر قرار گرفته است. اگرچه، جنگ علیه پلاستیک اصلاً چیز جدیدی نیست.کم‌کم در همه‌جای دنیا، کاهش مصرف کیسه، قاشق، چنگال و ظرف‌های پلاستیکی را جدی می‌گیریم.
کیسه‌های پلاستیکی دقیقاً همه‌جا هستند، اما به‌نظر می‌رسد که چیز زیادی از عمرشان باقی نمانده است. با افزایش آگاهی نسبت به خطرات کیسه‌های پلاستیکی (از تهدیدی برای حیات‌وحش تا این واقعیت که از نظر زیستی، تجزیه‌پذیر نیستند) گروه‌های بیشتری دست به اقداماتی برای کاهش حضور آن‌ها زده‌اند. رسانه‌ها هم توجه‌شان جلب شده است. تصویر روی جلد آخرین شماره مجله نشنال‌جئوگرافیک شوکه‌کننده و جالب‌توجه است. این شرکت کارزاری هم به نام #سیاره‌یا‌پلاستیک برای افزایش آگاهی از آلودگی پلاستیکی راه انداخته است و مجله‌هایش را دیگر در بسته‌های پلاستیکی ارائه نمی‌کند.
اگرچه، جنگ علیه پلاستیک اصلاً چیز جدیدی نیست. در سال ۲۰۰۲، بنگلادش اولین کشوری بود که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی نازک را ممنوع کرد. این تصمیم بعد از آن بود که معلوم شد در طول سیل، جمع‌شدن کیسه‌ها سامانه‌های فاضلاب این کشور را مسدود کرده بودند. در تقریباً ۲۰ سالی که از آن روز می‌گذرد، کشورها و شهرهای بیشتری دست‌به‌کار شده‌اند و کارهایی را مثل مالیات‌بندی برای استفاده از این کیسه‌ها یا تقلید از بنگلادش و ممنوعیت کامل آن‌ها انجام داده‌اند.
این جنگ، از کیسه‌های پلاستیکی فراتر می‌رود. نی‌ها، بطری‌ها، قاشق و چنگال و ظرف غذای پلاستیکی هم جبهه‌های جدیدی در این نبرد مداوم هستند، چراکه میل به سبک زندگی پایدار به‌راحتی و هزینه پولی اندک اقلام پلاستیکی یک‌بارمصرف می‌چربد.
تایوان به‌سراغ کیسه‌ها و نی‌ها می‌رود
دولت تایوان برنامه‌هایی برای از دور خارج‌کردن نی‌ها، کیسه‌ها، قاشق و چنگال، لیوان‌ها و ظرف‌های پلاستیکی تا سال ۲۰۳۰ اعلام کرده است.
تا سال دیگر، رستوران‌های زنجیره‌ای فست‌فود دیگر اجازه ندارند برای استفاده در داخل رستوران، نی‌های پلاستیکی عرضه کنند؛ یعنی کسی که غذایش را داخل رستوران می‌خورد، نیِ پلاستیکی نمی‌گیرد. تا سال ۲۰۲۰، استفاده از نی‌های پلاستیکی مجانی در تمام فضاهای خوردن و نوشیدن ممنوع می‌شود. تا سال ۲۰۲۵، مردم برای نی‌های بیرون‌بر باید پول بدهند و تا سال ۲۰۳۰، ممنوعیت کاملی برای استفاده از نی پلاستیکی وضع می‌شود.
دیگر کالاهای پلاستیکی، از جمله کیسه، قاشق، چنگال و ظرف‌های پلاستیکی غذا هم با فرآیند مشابهی مواجه خواهند شد. طبق گزارش فری‌پرس هنگ‌کنگ، از سال ۲۰۲۰ به بعد اگر شرکتی خرده‌فروشی فاکتوری برای یونیفرم ثبت کند -که شرکت‌های زیادی هم این کار را می‌کنند- چنین شرکتی دیگر حق ندارد نسخه‌های مجانی از آن محصولات را عرضه کند. اگرچه این قانون Law شاید نوعی راه فرار Escape به‌نظر برسد («کارکنان ما مجبور نیستند یونیفرم‌هایی که ما برایشان تهیه می‌کنیم بخرند یا بپوشند که ما بتوانیم همچنان محصولات پلاستیکی عرضه کنیم»)، اما این قانون هم بعد از سال ۲۰۳۰ که ممنوعیت کامل دیگری برای آن محصولات وضع می‌شود، از اعتبار ساقط می‌شود.
لای ینگ-ینگ، وزیری که بر این برنامه نظارت دارد، تأکید کرد که این برنامه فقط وظیفه سازمان حفاظت از محیط زیست تایوان نیست؛ اگر قرار باشد این برنامه موفق شود، کل کشور باید متحد شوند. چنین کاری چالش دلسردکننده‌ای‌ست، چون سازمان حفاظت از محیط زیست تایوان تخمین می‌زند که هر تایوانی، به‌تنهایی و به‌طور متوسط، سالانه حدود ۷۰۰ کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند.
اهداف والا در اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا هم مسیر مشابهی را برای ۲۸ کشور عضو خود پی گرفته است تا استفاده از پلاستیک‌هایی را مهار کند که به‌قول فرانس تیمرمانس تولید آن‌ها ۵ ثانیه طول می‌کشد، شما ظرف ۵ دقیقه از آن‌ها استفاده می‌کنید و تجزیه آن‌ها ۵۰۰ سال طول می‌کشد.
بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا، برنامه‌های مخصوص خودشان را برای کاهش مصرف پلاستیک خواهند داشت. اما اتحادیه اروپا در نظر دارد که همه بسته‌بندی‌های این قاره تا سال ۲۰۳۰، چندبارمصرف یا بازیافت‌پذیر باشند. ولی اول باید تصمیم بگیرند که بهترین راهکار برای دستیابی به این هدف چیست.
اولین مرحله، ارزیابی اثر برای تعیین بهترین روش مالیات‌بندی جهت استفاده از پلاستیک‌های یک‌بارمصرف است. اتحادیه اروپا از کشورهای عضو می‌خواهد که استفاده سرانه کیسه‌های پلاستیکی از ۹۰ تا در سال را تا سال ۲۰۲۶، به ۴۰ تا در سال برسانند و دسترسی آسان به شیر آب آشامیدنی در خیابان‌ها را جهت کاهش تقاضا برای بطری آب و بهبود قابلیت کشورها برای پایش و کاهش آشغال‌های دریایی افزایش دهند.
به گفته گاردین اعلامیه اتحادیه اروپا اهداف سنگینی دارد، اما درباره جزئیات برنامه‌های برآوردن آن‌ها حرف زیادی نمی‌زند. تیمرمانس اصرار دارد که این بلوک، متعهد به توجه جدی به مصرف پلاستیک این قاره است. بخش زیادی از انگیزه چنین تعهدی حاصل از اعلام دولت چین در دسامبر ۲۰۱۷ بود که دیگر واردات زباله‌های پلاستیکی خارجی را نمی‌پذیرد.
بریتانیا که در مسیر خروج از اتحادیه اروپاست، احتمالاً موضوع چنین مقرراتی نخواهد بود. بااین‌حال، مت هیکمن از MNN گزارش می‌دهد که تلاش‌های عظیمی برای کاهش مصرف پلاستیک در این کشور در جریان است.
کشورهای آفریقایی شاهد نتایج جورواجوری هستند
بسیاری از کشورهای آفریقایی هم به‌مرور به جنبش کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی پیوسته‌اند. بعضی کشورها مثل گامبیا، سنگال و مراکش، استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرده‌اند. درحالی‌که برخی دیگر، مثل بوستوانا و آفریقای جنوبی بر کیسه‌های پلاستیکی مالیات بسته‌اند.
موفقیت چنین تلاش‌هایی، از کشوری به کشور دیگر متفاوت است؛ در واقع، در چند کشور بازارسیاهی برای کیسه‌های پلاستیکی وجود دارد. مثلاً طبق پژوهشی از دانشگاه کیپ‌تاون در سال ۲۰۱۰، مالیات بر کیسه‌های پلاستیکی ضخیم‌تر در آفریقای جنوبی شکست خورد. چون این مالیات به‌قدرکافی زیاد نبود و مصرف‌کنندگان هزینه آن را در خرید خود لحاظ می‌کردند. در همین حال، رواندا بعد از ممنوعیت سال ۲۰۰۸ شاهد افزایش در فروش بازارسیاه و قاچاق Contraband کیسه‌های پلاستیکی بود. پلیس Police در گذرگاه‌های مرزی مختلف ایستگاه‌های بازرسی قرار داده است که مردم را وارسی کنند.
کنیا در احتمالاً طولانی‌ترین درگیری بر سر کیسه‌های پلاستیکی در این قاره، سخت‌ترین ممنوعیت را در ماه اوت سال ۲۰۱۷ برای استفاده‌نکردن از کیسه‌های پلاستیکی وضع کرد که مجازات نقض آن از جریمه‌های سنگین تا زندان Prison را شامل می‌شد. این قانون سخت‌ترین اقدام این کشور برای ممنوع‌کردن استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در طول تلاش‌های ۱۰ساله‌اش بود. اما حتی این قانون هم تولید کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع نکرده است و برای جلوگیری از تولید غیرقانونی کیسه‌های پلاستیکی، حتی هجوم شبانه به کارخانه‌ها هم بررسی شد.
اِعمال ممنوعیت پلاستیک در آمریکا نیاز به دقت زیادی دارد
شاید برایتان عجیب نباشد، اما سیاست مربوط به کیسه پلاستیکی در آمریکا قطعاً خیلی دَرهم‌بَرهم است. ممکن است شهرها و شهرستان‌های مربوطه سیاست‌های متفاوتی داشته باشند و شهرها جلوتر از شهرستانشان باشند. اگر قرار باشد سر راهتان به شهر خودتان از شهر دیگری خرید کنید و کیسه چندبارمصرفی همراه خود نداشته باشید، این تفاوت می‌تواند دردسرساز شود. بعضی ایالت‌ها مانند فلوریدا و آریزونا استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرده‌اند و کارولینای جنوبی هم به‌زودی همین کار را می‌کند. اگرچه این کار سردرگمی و دردسر را کمتر می‌کند، اما واقعاً مشکل زیست‌محیطی را حل نمی‌کند.
حتی وقتی که ممنوعیت در ایالتی برقرار باشد، این ممنوعیت بهترین و کامل‌ترین پاسخ نیست. ایالت کالیفرنیا استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در فروشگاه‌های خواروبار، خرده‌فروشی‌های دارای داروخانه، بازارهای غذا و فروشگاه‌های مشروبات الکلی را در سال ۲۰۱۶ ممنوع کرد. اما شهرداری‌های محلی که پیش از اول ژانویه ۲۰۱۵ ممنوعیت‌هایی اعمال کرده بودند، اجازه یافتند که تحت قوانین خودشان عمل کنند و عملاً ممنوعیت ایالتی را از دور خارج کنند. تفاوت این قوانین عمدتاً در قیمت کیسه کاغذی بود؛ ممنوعیت کاغذی مستلزم پرداخت هزینه ۱۰ سِنتی برای کیسه کاغذی‌ست.
ممنوعیت دیگر اقلام پلاستیکی، مثل نی و قاشق و چنگال هم در حال جان گرفتن است، اما فقط در سطح محلی. مثلاً سیاتل آماده است که ممنوعیت استفاده از نی و قاشق و چنگال پلاستیکی را در جولای سال ۲۰۱۸ در تمام مکان‌هایی که غذا و نوشیدنی سرو می‌کنند، اعمال کند؛ کیسه پلاستیکی در این شهر از سال ۲۰۱۱ ممنوع شده است.
در شهر، بعضی مکان‌ها در سپتامبر سال ۲۰۱۷ که ممنوعیت اعلام شد، نی‌های پلاستیکی را کنار گذاشتند، در حالی که بعضی‌های دیگر قبل از ممنوعیت شهری، به نی‌ها و قاشق و چنگال کمپوست‌شونده رو آورده بودند. در شهرهای دیگر هم رستوران‌ها یا به ممنوعیت کامل استفاده از نی یا عرضه‌نکردن بدون درخواست مشتری متعهد شده‌اند.
ارسال نظر