چگونگی تشخیص علائم اولیه کم خونی و درمان‌های مؤثر

به گزارش رکنا، بدن انسان برای تولید گلبول‌های قرمز که وظیفه حمل اکسیژن به سراسر بدن را بر عهده دارند، به آهن نیاز دارد. در صورت کمبود آهن، تعداد گلبول‌های قرمز سالم کاهش یافته و توانایی حمل اکسیژن به اندازه کافی دچار اختلال می‌شود که این وضعیت به عنوان کم‌خونی ناشی از فقر آهن شناخته می‌شود.

علائم اولیه کم‌خونی فقر آهن

افرادی که به کم خونی ناشی از فقر آهن مبتلا هستند ممکن است با علائمی همچون خستگی مفرط، ضعف عمومی بدن، سرگیجه یا سبکی سر، سردرد و حساسیت به دما مواجه شوند. همچنین علائمی نظیر دست و پاهای سرد، تنگی نفس، درد قفسه سینه، مشکل در تمرکز، تپش قلب یا ضربان قلب سریع، سندرم پای بی‌قرار، میل به مواد غیر مغذی مثل خاک، نشاسته یا یخ، ناخن‌های شکننده، ترک در کناره‌های دهان، ریزش مو، التهاب زبان و پوست رنگ‌پریده یا زرد غیرطبیعی می‌توانند نشان‌دهنده این مشکل باشند.

مقدار طبیعی آهن مورد نیاز بدن

محدوده طبیعی هموگلوبین در بدن افراد بالغ به طور معمول بین ۱۲۰ تا ۱۸۰ گرم در لیتر است. توصیه می‌شود مردان بالغ روزانه ۸ میلی‌گرم آهن و زنان بالغ روزانه ۱۸ میلی‌گرم تا قبل از ۵۰ سالگی و پس از آن ۸ میلی‌گرم دریافت کنند.

عوامل موثر بر کاهش جذب آهن

بر اساس اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، برخی عوامل می‌توانند باعث محدود شدن جذب آهن یا از دست دادن خون زیاد شوند که این مسائل به کم‌خونی ناشی از فقر آهن منجر می‌گردند. بیماری‌هایی همچون التهاب روده، کولیت زخمی، سلیاک، عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) و یا انجام جراحی‌هایی بر روی دستگاه گوارش مانند جراحی بای پس معده از جمله این عوامل هستند. همچنین جهش‌های ژنتیکی نادر، ورزش‌های استقامتی، خونریزی داخلی ناشی از زخم یا سرطان روده بزرگ، مصرف مداوم داروهایی نظیر آسپرین یا داروهای ضد‌التهابی غیر‌استروئیدی (NSAIDs)، دوره‌های قاعدگی سنگین و نارسایی قلبی نیز می‌توانند باعث ایجاد کم‌خونی شوند.

تشخیص و درمان کم‌خونی فقر آهن

کم‌خونی ناشی از فقر آهن، رایج‌ترین نوع کم‌خونی محسوب می‌شود و در بسیاری از موارد، از طریق یک آزمایش خون ساده قابل تشخیص است. به طور معمول، این مشکل با مصرف مکمل‌های آهن تحت نظر پزشک قابل درمان است. در صورتی که علل کم‌خونی مرتبط با بیماری‌های زمینه‌ای باشد، ممکن است نیاز به درمان‌های تخصصی بیشتری وجود داشته باشد.

مصرف قرص آهن معمولا اصلی‌ترین روش درمانی برای کمبود آهن است. هرچند مکمل‌های آهن به صورت آزاد در دسترس هستند، اما مصرف آن‌ها باید با دستور پزشک صورت گیرد، زیرا مصرف بیش از حد این ماده می‌تواند سمی بوده و به کبد آسیب برساند. درمان کم‌خونی با مکمل‌های آهن معمولاً بین ۳ تا ۶ هفته زمان می‌برد.

تغذیه مناسب برای پیشگیری از کم‌خونی

اضافه کردن مواد غذایی غنی از آهن به رژیم روزانه، می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند. تخم‌مرغ و انواع گوشت، منابع عمده آهن هستند. افراد گیاه‌خوار که رژیم گیاهی دارند و ممکن است در معرض کمبود آهن باشند، می‌توانند از مواد غذایی مانند حبوبات، عدس، غلات صبحانه، کلم پیچ، کلم بروکلی، آجیل ، میوه‌های خشک، لوبیا، نخود فرنگی، مرکبات و اسفناج بهره ببرند.