بیخوابی و خلق فیس بوک

اما فیس بوک چگونه متولد شد؟ «مارک زوکربرگ» سال ۲۰۰۳، هنگامی که در خوابگاه دانشجویی از بیخوابی رنج می‌برد، ایده ایجاد سایتی به نام فیس مش (FACEMASH) به ذهنش رسید و در این راستا تصمیم گرفت برای تهیه اطلاعات مورد نیاز خود، پایگاه داده دانشگاه هاروارد را هک کند و از عکس پروفایل دانشجوها در وب سایت داخلی خود استفاده کند. هرچند ایده وی بشدت مورد استقبال دانشجویان قرار گرفت ولی وی با نخستین مانع مواجه و مورد تنبیه انضباطی دانشگاه قرار گرفت اما وی ایده‌هایی بزرگ در سر داشت و با همکاری یکی دیگر از دانشجویان هاروارد به نام نارندرا و دو برادر دوقلو به نام‌های تایلر و کامرون به‌عنوان سرمایه‌گذار کار خود را آغاز کرد و در نهایت در 4 فوریه سال 2004 میلادی وب سایتی با نام فیس بوک را تأسیس کرد. هرچند دانشجوی 19ساله دانشگاه هاروارد این وب سایت را ابتدا تنها برای ارتباط مستقیم دانشجویان این دانشگاه طراحی کرد و چشم‌انداز زاکربرگ برای تعداد کاربران آن، 400 تا 500 نفر بود ولی تعداد کاربرانش به 100هزار نفر رسیده بودند. زاکربرگ ذوق زده بود و اعتقاد داشت در آینده می‌تواند جهان را متحول کند؛ اتفاقی که رخ داد و 15سال بعد این وب سایت به یک شبکه اجتماعی محبوب و پرطرفدار در جهان با 2.32 میلیارد کاربر تبدیل شد. درواقع می‌توان گفت که تقریباً یک سوم جمعیت جهان در این شبکه اجتماعی عضو هستند.

رمز موفقیت فیس بوک

فیس بوک امروزه در کنار گوگل به طور مستقیم بر بیش از 70درصد ترافیک اینترنت تأثیرگذار هستند ولی چگونه فیس بوک از یک پروژه در اتاقک دانشجویی به تأثیرگذارترین کمپانی عصر اینترنت تبدیل شده است؟

فیس بوک در زمان تولد، نخستین شبکه اجتماعی جهان نبود و یک سال قبل از آن، MySpace به دنیا عرضه شده و از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار شد. هرچند این شبکه اجتماعی در سال 2006 حتی از گوگل نیز پیشی گرفت و به هیچ عنوان فیس بوک را به چشم یک رقیب نگاه نمی‌کرد ولی به هرحال ستاره MySpace رو به افول بود و فیس بوک جای آن را گرفت. مارک زاکربرگ بسیار هوشمندانه قابلیت چت را به پلتفرم خود افزود و در سال 2010، بیشتر کاربران MySpace به فیس بوک کوچ کردند. این موفقیت فیس بوک، مدیران گوگل را به تکاپو واداشت تا از قافله عقب نمانند و در سال 2011 گوگل پلاس را رونمایی کردند که البته چندان موفق نبود چرا که تا سال 2018 گوگل پلاس تنها موفق به جذب 7میلیون کاربر شد و به همین دلیل هم قراراست مسدود شود.

در سال 2012 تعداد کاربران فیس بوک به یک میلیارد نفر رسید که هرچند برای بسیاری یک نقطه عطف محسوب می‌شد ولی بتدریج نشانه‌هایی از کم شدن رشد تعداد کاربران دیده می‌شد چرا که استارتاپ‌های حوزه شبکه‌های اجتماعی موبایلی، دل مخاطبان را به دست آوردند. یکی از آنها اینستاگرام بود که از سال 2010 موفق به جذب بیش از 50 میلیون کاربر شده بود هرچند این، تنها کسری از تعداد کاربران فیس بوک محسوب می‌شد ولی زاکربرگ خطر را احساس کرد و با پرداخت یک میلیارد دلار، این شبکه اجتماعی را در سپتامبر 2012 ازآن خود کرد. حالا اینستاگرام بیش از یک میلیارد کاربر دارد و زاکربرگ سود سرشاری را نصیب خود کرده است. مدیرعمل فیس بوک این تاکتیک را برای واتس اپ نیز به کار گرفت، این شبکه اجتماعی موبایلی را در سال 2014 با بهای 19.3میلیارد دلار خریداری کرد و در کمتر از 5 سال، تعداد کاربران این شبکه اجتماعی از 500 میلیون نفر به 1.5میلیارد نفر رسید. مالکیت چندین شبکه اجتماعی پرطرفدار، فیس بوک را در نهایت به یکی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های تکنولوژی و« مارک زاکربرگ» را به پنجمین انسان ثروتمند کره زمین تبدیل کرد. با توجه به این اتفاقات، حالا 2.5میلیارد نفر در جهان حداقل در یکی از شبکه‌های اجتماعی زیرمجموعه فیس بوک عضو هستند و با توجه به اینکه جمعیت کاربران اینترنت در جهان در پایان سال 2018 میلادی 4.2 میلیارد نفر تخمین زده شده است ظاهراً تنها چیزی که می‌تواند برای فیس بوک مانع ایجاد کند خود اینترنت خواهد بود وگرنه به نظر نمی‌رسد هیچ شبکه اجتماعی دیگری بتواند آن را از میدان به در کند. گفتنی است یکپارچه شدن همه شبکه‌های اجتماعی زیرمجموعه فیس بوک تأثیر زیادی در درآمدزایی آن در سال 2019 خواهد داشت. با این اتفاق، حتی اگر عضو فیس بوک نباشید ولی در یکی دیگر از شبکه‌های اجتماعی زیرمجموعه آن عضویت داشته باشید هم می‌توانید به فیس بوک فرد مورد نظرتان پیام بدهید. این قابلیت احتمالاً بر تعداد کابران فیس بوک خواهد افزود.

دردسرهای فیس بوک

فیس بوک در 15 سال گذشته با پستی و بلندی‌های زیادی مواجه شد ولی شاید سال 2018 میلادی را بتوان برای این شبکه اجتماعی پرتنش‌ترین سال دانست. به‌دنبال انتخابات امریکا در سال 2016 نگاه‌ها به سوی فیس بوک رفت چرا که بسیاری معتقد بودند از این شبکه اجتماعی برای انتشار اخبار جعلی به نفع دونالد ترامپ استفاده شده و در نهایت این شبکه اجتماعی با کمک هکرهای روسیه نتیجه انتخابات امریکا را رقم زده‌اند و به نوعی در آن تقلب صورت گرفته است. هرچند زاکربرگ بارها تلاش کرد تا بی‌گناهی خود و مجموعه تحت مدیریتش را نشان دهد ولی انتشار اخبار مربوط به سرقت اطلاعات و داده‌های 87 میلیون کاربر فیس بوک در ماجرای کمبریج آنالیتیکا دردسرهایش را دوچندان کرد. بسیاری سرقت داده‌های کاربران را به دخالت در انتخابات ریاست جمهوری امریکا نسبت دادند چرا که معتقدند کمبریج آنالیتیکا از این داده‌ها استفاده کرده تا طبق ذائقه مشخص این افراد، برای آنها تبلیغات سیاسی تولید کند. از نگاه این تحلیلگران، این گونه اطلاعات برای کمپین‌های سیاسی مانند معدن طلا ارزشمند است. این موضوع سبب شد تا پای «مارک زاکربرگ» به کنگره باز شود و البته شاهد سقوط سهام این غول دنیای فناوری باشیم. به‌دنبال این اتفاقات در سال 2018 میلادی، ارزش سهام این شرکت ۱۳ درصد سقوط کرد. این موضوع همچنین سبب راه‌اندازی هشتگ #delete facebook شد و بسیاری از سلبریتی‌ها اکانت فیس بوک خود را بستند تا آغازگر یک جنبش باشند.

مشکلات «زاکربرگ» فقط به این موارد ختم نمی‌شود وگفته می‌شود این غول دنیای فناوری به کمپانی‌هایی مانند مایکروسافت، نتفلیکس و اسپاتیفای اجازه دسترسی به دیتای کاربران خود را داده است بدون اینکه از آنها کسب اجازه کند. موضع‌گیری فیس بوک در مناقشه و کشتار میانمار نیز یکی دیگر از مواردی بوده که «زاکربرگ» مجبور شده است برای آرام کردن کاربران خشمگین تلاش کند.

البته پس از همه این اتفاق‌ها «زاکربرگ» بیکار ننشست و برنامه‌های متعددی برای مقابله با اخبار جعلی ارائه داد تا جایی که مجله خبری mashable به نقل از کارشناسان و تحلیلگران مؤسسه pew گزارش داد شبکه اجتماعی فیس بوک در جدیدترین برنامه خود با عنوان«شکار اخبار جعلی» بسیار موفق عمل کرده و با افزایش سواد رسانه‌ای کاربران، از آنها کمک گرفته تا بسیاری از اخبار نادرست موجود روی این پلتفرم را حذف کند یا اکانت‌های جعلی که به انتشار این اخبار می‌پرداخته‌اند ؛ مسدود کند و به حالت تعلیق درآورد. علاوه بر اخباری که در سرنوشت انتخابات امریکا تأثیرگذاشت اخباری مانند «جایزه 100هزار دلاری ناسا برای کسی که بتواند 60 روز در تختخواب بماند»، بسیار خبرساز شد. البته مشکلات «زاکربرگ» و اخبار جعلی تنها به فیس بوک محدود نمی‌شود و یکی از زیرمجموعه‌های آن یعنی واتس اپ نیز دردسرهایی برایش داشت. به‌عنوان مثال در برزیل از واتس اپ برای انتشار اخبار جعلی و تأثیر بر نتیجه انتخابات استفاده شد که این موضوع صدای بسیاری را درآورد. البته مدیرعامل فیس بوک تلاش زیادی داشت تا اخبار نادرست را حذف کند هرچند عده‌ای این تلاش‌ها را کافی نمی‌دانند. در هندوستان هم اخبار جعلی واتس اپ تاکنون سبب چندین قتل شده و زاکربرگ با ایجاد محدودیت در ارسال پیام‌های واتس اپ تلاش کرد با انتشار اخبار جعلی مقابله کند. امروزه دیگر در هندوستان هر کاربر می‌تواند یک خبر را حداکثر برای 5نفر ارسال کند. هرچند مشکل اخبار جعلی همچنان ادامه دارد ولی به نظر می‌رسد که فیس بوک در زمینه مبارزه با این اخبار آینده روشن در پیش خواهد داشت.

«مارک زاکربرگ» خالق فیس بوک در یک نگاه

«مارک زاکربرگ» در ۱۴ مه ۱۹۸۴در خانواده‌ای نسبتاً مرفه در نیویورک متولد شد. پدرش دندانپزشک و مادرش روانپزشک بود. وی دارای سه خواهر بود و از همان دوران ابتدایی به برنامه‌نویسی علاقه داشت. در 12سالگی به برنامه‌نویسی آتاری بیسیک فکر می‌کرد ویک مسنجر با نام ZuckNet ایجاد کرد. پدرش از این مسنجر برای انتقال پیام بین خانه و مطب دندانپزشکی‌اش استفاده می‌کرد. در دبیرستان از وی دعوت به کار شد. سرانجام در سال 2002 به دانشگاه هاروارد وارد و دوسال بعد فیس بوک را به رنگ آبی طراحی کرد چرا که او کورنگی قرمز- سبز دارد و آبی، بهترین رنگی است که او می‎تواند بدرستی تشخیص دهد. مارک در سال 2012 با«پریسیلا چان» که یک پزشک است ازدواج کرد و در حال حاضر دو فرزند دختر دارد که بعد از تولد اولین فرزند خود 99 درصد از ثروت میلیاردی خود را به یک مؤسسه خیریه بخشید. جالب است بدانید که زاکربرگ سالانه یک دلار از فیس بوک حقوق می‎گیرد. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

میترا جلیلی

اخبار وبگردی را در اینجا بخوانید: