مرور تاریخ / پزشک مرموز دربار پهلوی: عبدالکریم ایادی و اسراری که فاش نشد
رکنا: عبدالکریم ایادی، پزشک معتمد شاه و چهره‌ای مرموز در تاریخ پهلوی، با نفوذ گسترده در سیاست، اقتصاد و امنیت ملی ایران، از یک دامپزشک ساده به "سلطان سایه‌ها" بدل شد و همچنان در هاله‌ای از معما باقی مانده است.
به گزارش رکنا، پزشکی که به ظاهر وظیفه‌اش درمان و مراقبت از شاه بود، اما در پس پرده، تبدیل به چهره‌ای شد که نفوذش از دربار فراتر رفت؛ مردی که نقش‌های پنهانش در سیاست، اقتصاد و حتی مدیریت کشور، او را به یکی از شخصیت‌های رمزآلود دوران پهلوی بدل کرد.
از پاریس تا دربار؛ روایتی از «دامپزشک» به «پزشک شاه»
عبدالکریم ایادی از دانشجویان دامپزشکی در فرانسه بود که بعدها مسیرش را به پزشکی تغییر داد. بازگشت او به ایران با یک تصمیم سرنوشت‌ساز همراه شد؛ ورود به ارتش. پله‌های ترقی در ارتش را به سرعت طی کرد و به پزشک مخصوص علیرضا پهلوی، برادر شاه، منصوب شد. علیرضا که از وسواس فکری و «میکروب‌هراسی» رنج می‌برد، به سرعت ایادی را به شاه معرفی کرد و این‌گونه فصل تازه‌ای در زندگی او رقم خورد.
نقل‌قولی شگفت‌انگیز از حسین فردوست؛ دوست نزدیک شاه
حسین فردوست، دوست نزدیک شاه، در خاطراتش درباره ورود ایادی به دربار می‌نویسد:
«علیرضا دچار مرض روحی شدید بود و نیاز به پزشکی داشت که دائماً کنار او باشد. ایادی که در ارتش بود به علیرضا معرفی شد. ایادی یک پزشک متوسط بود ولی حضورش آرامش علیرضا را تامین کرد. ایادی مانند پدرش، از رهبران مذهبی بهائی‌ها بود و ارتباطاتی مشکوک داشت. نقش او برای کشورهای غربی فراتر از همه مهره‌های دیگر بود.»
او ادامه می‌دهد: «محمدرضا با آشنایی با ایادی به شدت به او وابسته شد. ملاقات‌های روزانه شاه با ایادی از صبح شروع می‌شد و تا شب ادامه داشت. ایادی حتی در زندگی شخصی محمدرضا و روابط او با همسرانش حضور داشت.»
فردوست همچنین ایادی را فردی «قدرت‌طلب» و «ماهر در سوءاستفاده» توصیف می‌کند.
ایادی و اتاق خواب شاه؛ رازهایی که مرزهای پزشکی را شکستند
نقش ایادی در دربار، تنها به طبابت محدود نبود. شاه روزهای خود را با حضور او آغاز می‌کرد و ایادی با شوخی‌ها و حضور صمیمی، قلب شاه را تسخیر کرده بود. گفته می‌شود وقتی ثریا اسفندیاری، ملکه دوم پهلوی وارد دربار شد، ایادی به او نزدیک شد و حتی در زمان طلاق ثریا از شاه، برای مذاکره به آلمان سفر کرد.
نامه‌ای که رابطه ایادی با ملکه را آشکار کرد
ثریا در نامه‌ای به ایادی از وی خواست تا از شاه بخواهد مانع از انتشار اطلاعات درباره او در کتابی که بیوگرافی شاه بود، شود. متن نامه، نشان‌دهنده نزدیک بودن روابط ایادی با شاه و ملکه است و او را به عنوان حلقه‌ای کلیدی در ارتباطات دربار معرفی می‌کند.
«مرد هشتاد شغله»؛ چگونه یک پزشک فرمانروای سازمان‌های کلیدی شد؟
دامنه فعالیت ایادی به داخل و خارج دربار گسترش پیدا کرد؛ از مدیریت شرکت‌های ساختمانی و غذایی ارتش گرفته تا ریاست سازمان بهداری و انحصار شیلات جنوب. نفوذ او چنان گسترده بود که هیچ معامله بزرگی بدون نظرش انجام نمی‌شد.
نفوذ اقلیت بهائی در دربار؛ پروژه‌ای به نام ایادی
ایادی به عنوان یکی از برجسته‌ترین بهائیان در ایران، تأثیر زیادی در جای‌گیری هم‌کیشانش در مناصب کلیدی کشور داشت. افزایش قدرت اقتصادی بهائیان و ارتقای آنان به مقامات عالی‌رتبه، خشم گسترده‌ای را در میان روحانیون و مردم ایران برانگیخت.
روابط مشکوک ایادی با غرب و اسرائیل
اتهامات جاسوسی ایادی برای سرویس‌های اطلاعاتی غرب و اسرائیل، همچنان موضوعی پرمناقشه است. وی نقش مهمی در برقراری روابط ایران و اسرائیل ایفا کرد و به عنوان یکی از منابع اطلاعاتی اصلی غرب شناخته می‌شد.
پایان یک امپراتوری؛ عبدالکریم ایادی در غربت
با وقوع انقلاب اسلامی، دوران قدرت ایادی به پایان رسید. او در سال ۱۳۵۷ از دربار بازنشسته شد و برای درمان سرطان به اروپا رفت. در سال ۱۳۵۹، در ژنو، زندگی عبدالکریم ایادی تمام شد؛ مردی که همچنان یکی از رمزآلودترین چهره‌های تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید.
منابع:
- ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ج اول، صص 204-201
- ایران در عصر پهلوی، مصطفی الموتی، ج 5، ص 154
- بهاییت در ایران؛ سید سعید زاهد زاهدانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1380، ص 240
- بهاییان عصر پهلوی، احمد الله یاری، کیهان، 1387، ص 147
- https://irdc.ir/0002Dt
-
فیلم / زن دوم گرفتن حسن جوهرچی از زبان پسرش! / مادرم ریخت بهم و یک شب نزدیک بود که من زنگ بزنم اورژانس !
ارسال نظر