مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری چیست؟

اما قبل ازهراقدام لازم است تا با این صندوق‌ها وعملکرد آن‌ها آشنا شویم، ما در این مقاله سعی داریم تا شما را با هرآنچه که از این صندوق های سرمایه گذاری نیاز دارید آشنا کنیم. در ابتدا باید بدانید برای سرمایه‌گذاری در بورس، دو روش مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد.

در روش مستقیم، سرمایه‌گذار شخصا وارد معامله می‌شود اما در روش غیر مستقیم، یک واسطه بین «سرمایه ‌گذار» و «بازار سرمایه» وجود دارد که در قبال دریافت کارمزد، مسئولیت مدیریت دارایی را برعهده می‌گیرد، ‌واسطه‌‌ها در حقیقت مجموعه‌ای متشکل از مشاوران، معامله‌گران خبره و کارشناسان بورسی هستند که در قالب شرکت سبد گردان یا همین  صندوق های سرمایه گذاری به فعالیت می پردازند.

این صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران در سال ۸۶ برای اولین بار کار خود را شروع کردند و کار صندوق ها جمع آوری مبالغ کوچک  و سرمایه گذاری آنها در زمینه های مختلف تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است، و سود بدست آمده از این راه به نسبت سرمایه هر سرمایه گذار بین آنها تقسیم می شود. مدیریت صندوق نیز بابت این کار حرفه ای که انجام می دهد درصدی کارمزد دریافت می کند.

هر فردی می‌تواند به راحتی سرمایه خود را وارد این صندوق های سرمایه گذاری کند و به راحتی و بدون دغدغه سرمایه خود را از صندوق خارج کند.

انواع صندوق های سرمایه گذاری

 صندوق درآمد ثابت، صندوق‌های مختلط و صندوق های سهامی از جمله انواع صندوق های سرمایه گذاری هستند. لازم به ذکر است میزان ریسک و سود این صندوق‌ها با یکدیگر متفاوت است. همچنین ممکن است مجموعه‌های متفاوت، سود و خدمات متفاوتی برای یک نوع صندوق ارائه کنند، بنابراین انتخاب صندوق معتبر و با تجربه اهمیت زیادی در این نوع سرمایه گذاری دارد.

 مزایای صندوق های سرمایه گذاری

1- عدم نیاز به مهارت تحلیل

 یکی از مشکلات و چالش‌های سرمایه‌گذاران در بورس، نیاز به مهارت تحلیل و تجزیه می‌باشد. برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها نیاز به داشتن مهارت و تسلط به تحلیل تکنیکال و بنیادی ندارید و این از مهم‌ترین مزیت‌های این روش سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری،  افراد بسیار با تجربه‌ای در بورس هستند که به‌راحتی می‌توانید به قدرت تحلیل آن‌ها اتکا و از این ابزار سرمایه‌گذاری بهره ببرید.

2- قدرت نقدشوندگی بالا

از دیگر مزایای صندوق های سرمایه گذاری که باعث می‌شود افراد زیادی این نوع سرمایه گذاری را انتخاب کنند، میزان نقدشوندگی بالا است شما می‌توانید به راحتی و بدون هیچ گونه دردسر خاصی، میزان سرمایه خود را کاهش دهید یا سود سرمایه خود را برداشت کنید. حتی می‌توانید به طور کامل سرمایه خود را از صندوق خارج کنید
این در حالی است که در سرمایه گذاری مستقیم، معمولا لازم است در صف فروش سهام، قرار بگیرید و تا نقد شدن سرمایه خود صبر کنید. البته توصیه می‌شود قبل از سرمایه گذاری در صندوق‌ها، در خصوص قوانین و شرایط خروج سرمایه خود از صندوق اطلاعات و آگاهی لازم را کسب کنید.

3-کاهش ریسک،یکی از اصلی‌ترین مزیت صندوق های سرمایه گذاری

در صورتی که تخصص کافی درباره سرمایه گذاری در بورس و بازار سرمایه ندارید، بهترین گزینه برای شما انتخاب یک صندوق و سپردن سرمایه خود به آن است. زیرا بدون توجه به نوع صندوق، تمامی صندوق‌ها در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم ریسک کمتری دارند؛ چرا که در این نوع سرمایه گذاری، سرمایه شما توسط افراد متخصص و زبده مدیریت می‌شود.

بورس محل مناسبی برای سرمایه گذاری و افزایش سرمایه است اما نداشتن دانش کافی و سرمایه گذاری مستقیم می‌تواند باعث شود سرمایه شما کاهش یابد یا حتی از بین برود. بنابراین تنها در صورتی که آگاهی و تخصص کافی دارید، به صورت مستقیم در این بازار سرمایه گذاری کنید. در غیر این صورت حتما از طریق صندوق‌ها، اقدام کنید. تنوع سرمایه گذاری در صندوق‌ها بالا است. معمولا صندوق‌ها در چندین موضوع و حوزه سرمایه گذاری می‌کنند و از این نظر نیز ریسک سرمایه گذاری را کاهش می‌دهند.

یک نکته خیلی مهم این است که صندوق‌ها مجوز خود را از سازمان بورس دریافت می‌کنند و این سازمان بر عملکرد و دارایی آن‌ها نظارت دارد، بنابراین این نوع سرمایه گذاری معتبر است و از این منظر نیز فاقد ریسک کلاهبرداری و … است.

4-نظارت و شفافیت اطلاعاتی

عملکرد هر صندوقِ سرمایه‌گذاری مشترک طی بازه‌های مشخص توسط نهادهای مالی بازبینی می‌شود. این نهادها عموماً شامل سازمان بورس، متولی صندوق و حسابرس است. تمامی فعالیت‌های یک صندوق به‌طور شفافی اطلاع‌رسانی می‌شود. در این صورت سرمایه‌گذاران، رسانه‌ها و تحلیل گران می‌توانند عملکرد صندوق را موردبررسی قرار دهند.

5-صندوق های سرمایه گذاری، فرصتی برای سرمایه‌های خرد

یکی دیگر از نکات مهم در هنگام بررسی مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری میزان سرمایه اولیه است. به این منظور که شما بدون محدودیت در مقدار سرمایه اولیه و بدون تشریفات خاصی، می‌توانید سرمایه خود را وارد صندوق های سرمایه گذاری کنید.

پس از جمع‌آوری، صندوق‌ها می‌توانند سرمایه جمع ‌آوری شده را در پروژه‌های بزرگ و سودده سرمایه‌گذاری کنند. این در حالی است که بسیاری از این فرصت‌های طلایی، با استفاده از سرمایه‌های خرد در دسترس نیستند. به همین دلیل بازدهی صندوق‌ها به نسبت بالا است.

6-قابلیت مقایسه و انتخاب

انتخاب هر شخص بر اساس رویکردهای سرمایه‌گذاری که دارد متفاوت است، ازاین روهر سرمایه‌گذار می‌تواند بین صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، مختلط و درآمد ثابت یکی را انتخاب کند. هر چه صندوقی که انتخاب می‌کنید، معتبرتر باشد و سرمایه‌گذاران بیشتری داشته باشد، سرمایه شما وارد پروژه‌های بزرگتر و معتبرتری خواهد شد.

7-صرفه جویی در وقت و هزینه 

صندوق های سرمایه گذاری تنها برای افراد تازه‌کار و سرمایه‌های خرد مناسب نیستند. اگر فرد پر مشغله‌ای هستید و زمان کافی را برای انتخاب حوزه‌های سرمایه گذاری ندارید، می توانید سرمایه خود را به صندوق‌ها بسپارید تا افراد متخصص و با تجربه، با سرعت بالا و البته ریسک مدیریت شده، نسبت به سرمایه گذاری و افزایش سرمایه شما اقدام کنند. با وجود مزیت‌های زیادی که برای صندوق های سرمایه گذاری معرفی شد، این نوع سرمایه گذاری معایب و محدودیت‌هایی نیز دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

معایب صندوق های سرمایه گذاری

1-تسلط کمتر بر مدیریت سرمایه

درسرمایه‌گذاری مستقیم شما اختیار کامل بر سبد دارایی خود دارید و می‌توانید بر خرید وفروش دارایی‌های خود نظارت داشته باشید اما در سرمایه گذاری صندوق‌ها افراد به عنوان سرمایه ‌گذار تسلط کمتری بر سرمایه خود دارند و تصمیم‌گیری برای سرمایه خود را به صندوق‌ها می‌سپارند. زمانی که سرمایه گذاری از طریق صندوق های سرمایه گذاری را انتخاب می‌کنید، مدیریت سرمایه خود را به مدیریت صندوق می‌سپارید.

2-سود کمتر

صندوق های سرمایه گذاری انواع مختلفی دارند که میزان ریسک و سود آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. معمولا در صندوق‌هایی که ریسک بیشتر است، می‌توان انتظار سود بیشتری را نیز داشت. برای مثال معمولا در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، سود در مقایسه با دیگر انواع صندوق‌ها کمتر است و البته ریسک نیز کمتر است.

3-نداشتن حق رأی در مجامع شرکت ها

اگر شما به‌ صورت مستقیم در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری کنید، مالک بخشی ازمنافع شرکت موردنظر شده و می‌توانید در مجامع آن شرکت کنید و به نسبت سهام خود حق تصمیم‌گیری دارید. همچنین اگر شرکت سود ده باشد و سود تقسیمی داشته باشد سالانه به شما سود نقدی تعلق می‌گیرد؛ اما اگر صندوق سرمایه‌گذاری خریداری کنید، حق شرکت در مجامع شرکت‌هایی که در قالب صندوق آن‌ها را خریدید، ندارید. و صرفا در صورت داشتن واحد سرمایه‌گذاری ممتاز قادر به شرکت در مجمع صندوق سرمایه‌گذاری است.

4-محدودیت در تعداد کل واحدهای قابل صدور صندوق

از مشکلاتی که گاهی برای سرمایه‌گذاران پیش می‌آید، این است که ممکن است قصد خرید واحد از صندوقی را داشته باشند اما تعداد واحدهای صادرشده آن صندوق به سقف خود رسیده باشد در این صورت یا باید سرمایه‌گذار منتظر بماند که تعدادی از واحدهای صندوق باطل شوند تا سرمایه گذار بتواند واحدهای سرمایه گذاری را صدور بزند یا اینکه خود صندوق با کسب مجوز از سازمان بورس سقف تعداد کل واحدهای قابل صدور خود را بیشتر کند. این حالت بیشتر در مورد صندوق‌های پر طرفداری اتفاق می‌افتد که عملکرد خوبی داشته‌اند و تقاضا برای خرید واحدهای آن‌ها زیاد است.

5-کمبود سامانه ای جامع برای پوشش اطلاعات صندوق ها و مقایسه آن ها

 امروزه تعداد مراجع قابل ‌اعتمادی که اطلاعات کامل صندوق‌ها را در کنار یکدیگر پوشش بدهند تا سرمایه‌گذاران بتوانند صندوق‌ها را با هم مقایسه و بهترین صندوق سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند، بسیار کم است.

6-سود تضمین شده

 صندوق‌ها انواع  گوناگونی دارند اما باید بدانیم صندوقی مطمئن و مناسب است که بانک اصل پول را در آن تضمین کرده باشد. این صندوق‌ها معمولا حداقلی از سود را تضمین می‌کنند تا خیال سرمایه گذار آسوده باشد. در صورت عدم وجود این ضمانت و در شرایط خاص که بازدهی صندوق کم شود، سود سرمایه گذار هم بالطبع کاهش پیدا می کند در حالی که بانک و صندوق سرمایه‌گذاری هم تعهدی در این زمینه ندارند.

کلام آخر

مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری را با هم بررسی کردیم و با توجه به نکاتی که گفته شد این صندوق‌ها برای افرادی که دانش و تجربه کافی در بورس ندارند یک گزینه عالی محسوب می‌شوند. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای هم می‌توانند بخشی از دارایی‌های خود را به صندوق‌ها اختصاص دهند و از مزایای متعدد آن بهره‌مند شوند اما هر دو گروه سرمایه‌گذاران لازم است ویژگی‌ها و مزایا و معایب صندوق‌ها را به خوبی بشناسند و با در نظر گرفتن جمیع جوانب، برای سرمایه‌گذاری اقدام کنند.