شفافیت در معاملات دولتی‌ها / خبری از فاکتور‌های دستی نیست

به گزارش رکنا، سامانه تدارکات الکترونیکی دولت که به صورت مخفف "ستاد" نامیده می‌شود در حقیقت بستری برای انجام معاملات دولت و بخش عمومی محسوب می‌شود. تمام معاملات دولت مثل مناقصات و فروش و مزایده‌ها باید در این بستر انجام شود.

مسئولان این سامانه معتقدند هدف اصلی آن افزایش کارآیی، شفافیت و سلامت معاملات دولتی است و معاملات تحت پوشش آن با امضای الکترونیکی معتبر و رعایت مقررات مربوط به آن انجام می‌شود. با احداث این سامانه انجام تمام مراحل معاملات دولتی مانند درخواست استعلام، فراخوان، توزیع و دریافت اسناد و گشایش الکترونیکی تحت پوشش یک واحد و شبکه انجام می‌شود تا نظم و شفافیت بیشتری داشته باشد.

راه‌اندازی سامانه تدارکات الکترونیک "ستاد"

فاز اول فعالیت این سامانه از سال ۹۰ و با تحت پوشش قرار دادن خرید‌های جزئی و متوسط به راه افتاد، در سال ۹۲ و با اضافه شدن مناقصات الکترونیکی و مزایده‌های الکترونیکی وارد فاز دوم و سوم شد تا در نهایت بستر الکترونیکی انجام ۱۶ نوع معامله طبق قوانین و مقررات مربوط فراهم باشد. اگر چه هنوز تکمیل نشده و به گفته مسئولان آن از ۱۱ سامانه مورد نیاز برای تبادل اطلاعات تنها با ۷ سامانه مرتبط شده‌اند.

آرش عسگری سرپرست سامانه تدارکات الکترونیکی دولت در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با تاکید بر این که در این سامانه فرآیند انجام معامله محقق می‌شود، گفت: یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها و تمایزات این سامانه با گذشته تحقق فعل انجام معامله است برای مثال دستگاه اجرایی به عنوان خریدار و تامین کنند به عنوان فروشنده به صورت مستقیم در تعامل با یکدیگر قرار می‌گیرند. پیش از این کارپرداز به بازار مراجعه کرده و بعد از ۳ استعلام خرید خود را انجام داده و بعد ضمیمه کردن فاکتور اسناد را تحویل می‌دهد که امکان تخلف در آن وجود داشت، اما در این حالت واسطه‌ها حذف شده و فروشندگان و خریداران در تعامل مستقیم با دستگاه‌های کشور قرار می‌گیرند.

معاملات واقعی در بستری مجازی

او بیان کرد: سامانه بر اساس قانون برگزاری مناقصات تدوین، طراحی و پیاده سازی شده است، برای مثال در بند "ب" قانون ۱۱ برگزاری مناقصات اعلام شده که ۳ فقره استعلام باید وجود داشته باشد پس ما هم این ۳ فقره استعلام از تامین کننده‌ها را الزامی کردیم.

عسگری درباره مبانی قانونی اجرای این سامانه تشریح کرد: این قوانین شامل تصویب نامه هیئت وزیران به شماره ۱۱۰۰۰۹/ت ۴۴۸۹۷ ن مورخ ۱۹/۰۵/۱۳۸۹، آیین نامه فعالیت سامانه» ستاد مصوب هیئت وزیران به شماره ۱۶۵۳۸۹/ت ۴۶۸۴۹ ک مورخ ۲۱/۰۸/۱۳۹۰، تبصره ۵ ماده ۱۶ قانون اصالحیه قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۳۱/۰۴/۱۳۹۴ مجلس محترم شورای اسلامی، ماده ۵۰ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب ۱۶/۰۱/۱۳۹۶ مجلس محترم شورای اسلامی، ماده ۹ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تصویب نامه شماره ۱۶۱۴۵/ت ۵۳۵۲۵ مورخ ۱۶/۰۲/۱۳۹۶ هیات محترم وزیران و قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کاالی ایرانی مصوب ۱۲/۰۳/۱است.

ثبت نام ۹ هزار دستگاه اجرایی در سامانه "ستاد"

سرپرست سامانه تدارکات الکترونیکی دولت گفت: سامانه تدارکات الکترونیک دولت از سال ۹۰ پیاده سازی شد، در سال ۹۱ راه اندازی و به مرور تکمیل شد. در حال حاضر ۱۶ نوع معامله را در این سامانه احصا کردیم. برای مثال سال ۹۱ فقط خرید کالا را داشتیم، اما امروز این ۱۶ نوع معامله عملیاتی شده است. در حال حاضر بیش از ۹ هزار دستگاه اجرایی در این سامانه ثبت نام کرده‌اند و بخش خصوصی ما شامل تامین کننده‌ها، مناقصه‌گر‌ها و مزایده‌گر‌ها بالغ‌بر ۱۹۷ هزار نفر شده‌اند در حالی که در سال ۹۳ کم‌تر از ۸ هزار نفر بودند. با این حساب مجموع ۴۰۰ هزار کاربر در این سامانه فعالیت دارند و فعالیت‌های خود را در این سامانه انجام می‌دهند.

انواع معاملات تحت پوشش سامانه تدارکات الکترونیک

بر اساس اطلاعات به دست آمده تا به امروز بیش از ۲۰ نوع گزارش مهم مدیریتی و نظارتی بر اساس مطالعات سامانه ایجاد شده است. حدود ۹ هزار دستگاه اجرائی دولتی در سامانه ثبت نام کرده و حدود ۱۹۸ هزار فعال بخش خصوصی در سامانه ثبت نام کرده‌اند. حدود ۵۶۵ هزار عدد معامله به ارزش ۱۶۲ هزار میلیارد تومان انواع معامله در سامانه ثبت شده است.

عسگری درباره نحوه نظارت بر عملکرد صحیح این سامانه گفت: تمام نهاد‌های نظارتی از جمله سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات و سایر دستگاه‌های نظارتی در بخش‌های مختلف عملکرد اسن برنامه نظارت دارند و دسترسی‌های لازم هم ارائه شده است. طبق آیین نامه سال ۹۰ تصریح شده است که از ۱۰ درصد نصاب جز به بالا مشمول سامانه می‌شوند پس امسال معاملات زیر ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومات مشمول سامانه نیست، معاملات تا ۴۵ میلیون تومان جزو معاملات جز، تا ۴۵۰ میلیون معاملات متوسط و از ۴۵۰ میلیون به بالا معاملات بزرگ محسوب می‌شود.

او بیان کرد: آخرین قانونی که در این مصوب شده ماده ۵۰ قانون احکام دائمی و اولین مورد قانونی به سال ۹۰ مربوط است. در سال ۹۸ وزیر وقت صمت به تمام دستگاه‌های اجرایی ابلاغ و تمام آن‌ها را موظف به استفاده از این بستر کرده است همچنین اعلام شده که انواع معاملات پوشش کامل پیدا کرده است.

سرپرست سامانه تدارکات الکترونیکی دولت درباره شیوه به روز رسانی و توسعه این سامانه گفت: ماده ۹ احکام دائمی به دولت این اجازه را می‌دهد و او را مکلف می‌کند که تا پایان سال دوم اجرای قانون را کاملا عملیاتی کرده باشد و سال ۹۷ پایان این مهلت دو ساله بود است. ما طبق این قانون در این بازه‌های زمانی توسعه سامانه را انجام می‌دهیم.

عسگری ادامه داد: آخرین به روز رسانی‌های این سامانه شامل ایجاد ماجول ارزیابی تامین کنندگان، امکان ثبت نام برخط و یکپارچه کاربران بخش خصوصی اعم از تامیت کنندگان، مناقصه گران و مزایده گران، به صورت متمرکز، ایجاد بستر رعایت قانون حمایت از کالای تولید داخل، شفاف سازی بیشتر معاملات و ایجاد امکان استعلام برخط ضمانت نامه بانکی می‌شود.

مشمولین قوانین سامانه تدارکات الکترونیک

او تصریح کرد: تا پیش از سال ۹۸ مشمولان سامانه، مشمولان بند "ب" قانون یک برگزاری مناقصات بودند، اما همواره قوای ۳ گانه جمهوری اسلامی ایران اعم از وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت و مواردی از این قبیل را شامل می‌شد. در سال ۹۸ قانونی مبنی بر حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور دولت را موظف به استفاده از این قوانین کرد و همین موضوع تمامی شرکت‌های دولتی را شامل می‌شد. نهاد‌های عمومی غیر دولتی هم که از امکانات و وجوه عمومی بهره می‌برند هم در همین سال شامل این قانون شدند و به سطح مشمولان افزوده شدند.

عسگری با اشاره به تسهیل فرایند ثبت نام بیان کرد: مشمولان این سامانه باید متوجه باشند که برای سندیت بخشیدن به معاملات خود باید از طریق این سامانه اقدام کرده و در صورت تخطی از آن مشمول مجازات خواهند شد. در این سامانه که توسط بخش خصوصی توسعه پیدا کرده تمام اسناد با امضای الکترونیکی بررسی می‌شود و به سمتی حرکت می‌کند که هیچ تخلفی در آن رخ ندهد. این سامانه توان پوشش‌دهی تمام مراحل معاملات از درخواست تا پرداخت وجه را دارد.

در مجموع این سامانه بستر الکترونیکی انجام ۱۶ نوع معامله طبق قوانین و مقررات مربوط فراهم و بیش از ۲۰ نوع گزارش مهم مدیریتی و نظارتی بر اساس مطالعات سامانه ایجاد شده است. اما هنوز به صورت کامل اجرایی نشده و تمام بخش‌های مشمول، قواعد آن را رعایت نمی‌کنندبرای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

باشگاه خبرنگاران جوان