ریشه های پنهان گران شدن دلار و ارز های معتبر

اقتصاد ایران دوره بسیار سختی را میگذراند و البته تحمل سختی های این دوره برای مردمی که درآمد محدودی دارند مشکل و طاقت فرساست. گران شدن نرخ ارز های خارجی از جمله دلار و یورو تاثر منفی و مستقیمی بر معیشت و زندگی مردم به ویژه اقشار کم در آمد دارد. بسیاری می پرسند علت گرانی ارز چیست ؟

در پاسخ به این پرسش برخی از علل ساختاری از جمله محدودیت منابع ، تداوم تحریم ها ،ضعف های شدید اقتصاد ایران و وابستگی به درآمدهای نفتی بدون تردید دخالت دارند . افزون بر این سیاست ریاضت اقتصادی نیز مانع از بریز و بپاشهایی است که در دولت نهم و دهم موجب می شد تا با واردات بی رویه کلا از سیر و پیاز چینی گرفته تا انواع کالاهای بنجل و بی کیفیت به نوعی رونق کاذب در بازار به وجود می آورد.

اقتصاد ایران همچنان با رانت و رانت خواری درگیر است ، گرچه تلاشهای بسیاری شده تا رانت و و رانت خواری از متن اقتصاد ایران به حاشیه رانده شوند .با این حال یکی - و تاکید میکنم که فقط یکی -از علل افزایش نرخ ارز به همین اقتصاد رانتی ارتباط می یابد .

در توئضیح ارتباط گران شدن نرخ ارز با اقتصاد رانتی می توان چنین گفت : در فضای مبهمی که در پی تشدید تحریم ها به وجود آمده بود بسیاری از رانت خواران دهها میلیارد دلار از ارزهایی که به نام دور زدن تحریمها به دست آورده بودند را به جیب خود ریختند . بدیهی است که با رفع تدریجی ترحیم ها و شفافیت بیشتر در کسب در آمد برای دولت ، رانت خواران از کسب منافع نادرست خویش بازماندند .باز گشت به فضای مبهم و غبار آلود خواست و آرزوی آنهاست و برای رسیدن به چنین خواستی آنان چه خواهند کرد ؟

نخستین گام برای رانت خواران نشان دادن ناتوانی دولت در مهار نرخ ها و قیمت هاست ، بنابراین در یک سناریوی ماهرانه بیرون کشیدن ارزهای خارجی از بازار و احتکار آن به افزایش قیمت آن منجر میشود که به نوبه خود ضمن تاثیر منفی بر بازار اعتماد رای دهندگان به دولت کنونی را سست خواهد کرد .بدیهی است در انتخابات آینده کسی که با وعده ایجاد اشتغال و ارزانی وارد گود رقابت شود می تواند امیدوار باشد که به ساختمان پاستور راه خواهد یافت .در عین حال منابع کافی و لازم برای تامین هزینه های رقابتهای انتاخباتی نیز تامین شده است و در واقع رانت خوارانچیزی از جیب خود خرج نامزد انتاخباتی مورد نظرشان نکرده اند .

در دومین گام ، تحمیل خواستهای نابجا به نامزد مورد نظر و تامین انتظارات رانت خواران از سوی وی ، به تداوم فضای رانت خواری کمک خواهد کرد و این همان چیزی است که اثر گذاران بر بازارهای مالی ایران از طریق گران کردن نرخ ارز دنبال میکنند .