گسل تبریز، آتش زیر خاکستر

به گزارش خبرنگار رکنا از تبریز، از نظر استانداردهای بین‌المللی، گسل تبریز یک گسل بسیار فعال بوده و تحلیل دوره بازگشت زلزله‌ها از نظر آماری بیانگر رویداد زمین‌لرزه در آینده این گسل است؛ اگرچه در مقدار این دوره بازگشت اختلاف‌نظر وجود دارد، اما محققان در مورد این‌که در آینده زلزله‌بزرگی در شهر تبریز به وقوع خواهد پیوست، اتفاق‌نظر دارند.

محاسبات زلزله شناسی دوره بازگشت زلزله های بزرگ بالای ۷ ریشتر در تبریز را حداکثر دویست سال نشان می دهد؛ بنابراین با توجه به اینکه از آخرین زلزله بزرگ و مخربی که در سال ۱۷۸۰ میلادی در تبریز رخ داده، بیش از دویست سال گذشته و با علم به شواهد و قراینی چون زلزله های بزرگ قطور، میانه-سراب، اهر-ورزقان و خرده زلزله های اطراف میشو و خوی که فعال بودن منطقه را نشان می دهد.

برای شناسایی مخطرات گسل تبریز،نکته نخست در این خصوص، توجه به مناطقی است که بر روی و اطراف پهنه گسلی تبریز قرار گرفته‌اند، از نظر استاندارد جهانی مناطق مسکونی باید یک تا سه کیلومتر از پهنه گسلی فاصله داشته باشند،و این فاصله و حریم گسلی برای جلوگیری از مخاطرات ناشی از گسل و گسیختگی مستقیم آن در حین زلزله است؛ اما متأسفانه در شهرسازی تبریز این استاندارد در ۲۰ سال گذشته لحاظ نشده است.

 مورد دوم که در خصوص بررسی مخاطرات گسل تبریز، امواج ناشی از زلزله‌های رخ داده گسل تبریز است که این امواج به دلیل فاصله صفر گسل از مناطق مسکونی، در تمام نقاط شهر تخریب یکسانی را به وجود خواهد آورد، این نکته مستقل از گسل بوده و میزان تخریب شهر به خصوصیات سازه‌ها بستگی دارد. به بیان دیگر، صرفاً مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و پی‌سازی صحیح آن‌ها می‌تواند در کاهش میزان تخریب مناطق مختلف شهر مؤثر باشد.

این بدین معنی است که در هر نقطه شهر فقط ساختمان‌هایی که به شکل صحیح طراحی شده و بر روی پی یا فونداسیون‌های مقاوم در برابر زلزله احداث شده باشند، سالم باقی خواهند ماند.

 با توجه به فاصله صفر گسل تبریز از بخش‌های مختلف شهر، باید گفت که زلزله پیش رو در مناطق مختلف تقریباً رفتار یکسانی را باعث می‌شود و صدمات ناشی از امواج زلزله در بخش‌های مختلف شهر وابسته به خصوصیات ساختمان‌ها و پی‌سازی صحیح در شهر تبریز است.

تنها راه خلاصی از زلزله در درازمدت، اهمیت دادن به اصول مهندسی و علمی می باشد،و بطور مستقیم معاونت عمرانی استانداری، مسکن و شهرسازی، شهرداری تبریز و نظام مهندسی، متولی استحکام سازی تبریز هستند که در این راستا لازم است مسئولین به عنوان متولیان در این عرصه، تمام اقداماتی که در راستای مقاومت سازی شهر در برابر زلزله انجام داده اند، مجددا بررسی کرده و پاسخگو باشند.

 انجام عملیات‌های ایمنی در شریان‌های حیاتی شهری، استحکام سازی لرزه‌ای سازه‌های مسکونی، اعمال عملی مطالعات ریزپهنه بندی لرزه ای شهر تبریز توسط شهرداری و نظام مهندسی و همچنین آگاه سازی مردم برای مشارکت در کاهش خسارات حتما می تواند از تلفات و خسارات احتمالی زلزله ها بکاهد.

فرشید ولی‌زاده / آذربایجان شرقی