ضرورت توجه به توسعه و صادرات صنایع دستی استان اردبیل

به گزارش خبرگزاری رکنا در اردبیل؛بر اساس برنامه‌های منطقه‌ای یا استانی برنامه‌ها و طرح‌های مناسب در حوزه صنایع‌دستی طراحی و به مرحله اجراء گذاشته شده است. تا حدی که توانسته است وضعیت صنایع دستی استان را که سه دهه از تاسیس تشکیلات اداری آن می‌گذرد از نظر زیربنایی و زیرساخت‌ها به حالت مطلوب و قابل قبول برساند.

تنوع تولیدات صنایع دستی استان

مدیر کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان گفت: صنایع دستی اردبیل مجموعه متنوعی از تولیدات از قبیل انواع گلیم، ورنی، جاجیم، هنر‌های چوبی، معرق و منبت چوب و ساز سنتی، سفال و سرامیک، کاشی معرق و هفت رنگ، نگارگری و تذهیب، نقره جات، سنگ‌های قیمتی، ظروف مسی و قلمزنی، انواع سوزن دوزی و تولیدات چرمی، طراحی سنتی و رنگرزی گیاهی، نمد مالی، شالبافی و گچبری و ... است که با محوریت هنر و ذوق و خلاقیت هنرمندان و با بهره گیری از مواد اولیه سهل الوصول و بومی تولید و عرضه می‌گردد و از قدمتی برابر با تاریخ کهن این مرز و بوم برخوردار است.

نادر فلاحی افزود: سهم صنایع دستی در تولید ناخالص داخلی حدود سه درصد است و میزان اشتغال در همه رشته‌های صنایع دستی استان (به غیر از فرش) بین سی و پنج الی چهل هزار نفر تخمین زده می‌شود. که درمناطق شهری، روستایی وعشایری استان پراکنده می‌باشند.

وی همچنین اضافه کرد: بازار داخلی صنایع دستی بر مبنای عرضة کالا در فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌های فصلی من جمله در شهر‌های گردشگر پذیر بازارچه‌های دائمی و موقت عرضه محصولات صنایع دستی شکل گرفته اند و خوشبختانه فعالیت‌های مثبتی در جهت ایجاد بازارچه در شهر ستان‌های اردبیل و مشکین شهر، سرعین، خلخال، نیر، نمین و گرمی و تغییر کاربری تعدادی از واحد‌های مجموعه بقعة شیخ صفی الدین اردبیلی صورت گرفته و برخی از شهرستان‌های استان ایجاد بازارچه موقت در مناطق گردشگری را در برنامه‌های خود دارند.

برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی

فلاحی افزود: درطی سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۹ تعداد ۲۸ نمایشگاه در سطح ملی و منطقه‌ای در استان برگزار و تولید کنندگان صنایع دستی دربیش از ۲۳۰ نمایشگاه منطقه‌ای وسراسری مشارکت نموده اند.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری استان نیز گفت: در حوزه صنایع دستی از جمله اهداف کلان تدوین‌شده گسترش بازار صنایع دستی از طریق برگزاری نمایشگاه‌های استانی و مشارکت و اعزام صنعتگران به نمایشگاه‌های کشوری و بین المللی و ایجاد بازارچه‌های فصلی و دائمی صنایع دستی است.

ایجاد کارگاه های تولیدی صنایع دستی

توحید دلاورقوام افزود: پیگیری ایجاد فضا‌های کارگاهی در شهرک‌های صنعتی جهت استقرار کارگاه‌های تولیدی صنایع دستی، ایجاد خانه صنایع دستی و نمایشگاه صنایع دستی در مکان‌های تاریخی و فرهنگی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی صنایع دستی با استفاده از منابع بخش خصوصی ودولتی، ایجاد بستر مناسب برای فعالیت آموزشگاه‌های بخش خصوصی در ارائه آموزش‌های صنایع دستی با هدف افزایش توانمندی‌های بخش خصوصی و نهاد‌های غیر دولتی نیز از جمله اهداف تعیین شده است.

وی همچنین گفت: تدوین وبروز رسانی بانک جامع اطلاعاتی صنایع دستی با همکاری معاونت محترم صنایع دستی و هنر‌های سنتی وزارت متبوع، ساماندهی صنعتگران و کمک به ایجاد تشکل‌ها و انجمن‌های صنفی و تعاونی‌های تولیدی و صادراتی و خدماتی صنایع دستی، کمک و حمایت از متقاضیان ایجاد صندوق قرض الحسنه حمایت از صنعتگران صنایع دستی و برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و پیشرفته برای کلیه علاقمندان به فراگیری شیوه‌های تولید صنایع دستی در رشته‌های اولویت دار از طریق مراکز آموزشی با هدف ارائه آموزش‌های معطوف به اشتغال نیز جزو اهداف به شمار می‌رود.

دلاورقوام اضافه کرد: از دیگر اهداف تلاش برای تامین اعتبارو برقراری پوشش بیمه‌ای برای کلیه صنعتگران صنایع دستی، افزایش بکارگیری تکنولوژی روز در تولید صنایع دستی با حفظ اصالت‌های بومی ومحلی، تلاش در جهت افزایش تعداد رشته‌های صنایع دستی در مراکز آموزش عالی، ارائه آموزش‌های تخصصی و مدیریت به صنعتگران و تولید کنندگان صنایع دستی، تهیه و تدوین استاندارد‌های مورد نیاز از قبیل استاندارد‌های آموزشی، روش‌های تولیدو...، پیگیری اجرای پژوهش و تحقیقات اولویت دار مربوط به حوزة صنایع دستی، برگزاری المپیاد‌ها و ایجاد کتابخانه تخصصی، تهیه فیلم‌های مستند و آموزشی، پیگیری تخصیص سهم مناسب از تسهیلات بانکی واعتبارات تملک دارائی‌های سرمایه‌ای استانی وملی، کمک به ایجاد فروشگاه‌های اینترنتی و توسعه فضا‌های فروش مجازی و اینترنتی محصولات صنایع دستی و توسعه شهر‌ها و روستا‌های ملی و جهانی صنایع دستی و بستر سازی لازم برای حضور گردشگران و مسافران داخلی و خارجی در راستای معرفی، توسعه و ترویج صنایع دستی است.

ساماندهی کلاس های آموزشی صنایع دستی

وی افزود: ساماندهی علاقمندان به یادگیری و آموزش صنایع دستی در قالب کلاس‌های هنری با بیش از ۱۸ رشته در مقاطع عمومی و مقدماتی و تخصصی صنایع دستی و حمایت از هنرآموختگان گامی مهم در جهت اشتغال و ایجاد ارزش افزوده می‌باشد.

یک کارشناس صنایع دستی اعتقاد دارد صنایع دستی بازگویی فرهنگ و پیشینه تاریخی و تعلقات عقیدتی مردمان یک جامعه است و از قالب یک شی تزئینی خارج می‌شود. به همین دلیل احیای صنایع دستی تنها حمایت از صنعتکار نبوده و به منزله احیای بخشی از فرهنگ و داشته‌های یک جامعه است.

رامین رستم پور با بیان اینکه در حال حاضر مطالعات نشان می‌دهد صنایع دستی یکی از ابزار‌های مطالعه تاریخ و مستند سازی آن است، تصریح کرد: غفلت از پاسداشت این حوزه به معنی از دست دادن بخش‌هایی از تاریخ یک منطقه خواهد بود.

یک کارشناس فرهنگ عامه نیز با اشاره به اهمیت چند جانبه صنایع دستی در ارکان حیات اجتماعی، اقتصادی یک جامعه مهمترین ویژگی‌های صنایع دستی را توصیف می‌کند و می‌افزاید: ویژگی‌های ارزنده دیگری که در این گونه صنایع موجودند از قبیل، ملی، غیر وابسته، قابلیت ایجاد و توسعه در کلیه مناطق شهری، روستایی و عشایری، عدم نیاز به کارشناسان خارجی، دسترسی آسان به مواد اولیه وابزار کار مختصر و ارزان، ارزش افزوده بالا، عدم نیاز به سرمایه گذاری زیاد، بستر ساز صنعت گردشگری، عدم آثار مخرب زیست محیطی، ایجاد درآمد مکمل، قدرت اشتغال زایی و توسعه صادرات غیرنفتی و تامین بخشی از درآمد ارزی موردنیاز از بارزترین امتیازات صنایع دستی به شمار می‌رود.

نقش بانوان در تولیدات صنایع دستی

جامعی همچنین با اشاره به نقش مثبت مشارکت اقتصادی زنان افزایش حضور زنان در تولیدات صنایع دستی را دارای عوارض مثبتی همچون افزایش درآمد خانوار، بالا رفتن رفاه خانوار، کاهش فشار مالی بر سرپرست خانوار، امنیت اقتصادی وسایر عملکرد‌ها و نقش‌های صنایع دستی عنوان کرد.

علی محمد چابکی محقق هنر نمدمالی با بیان اینکه صنعت دست، نیازمند توسعه کاربری است. تصریح کرد: قدمت چند هزار ساله هنر نمد که در کتیبه‌های تخت جمشید به آن اشاره شده، موجب شده این محصول ارتباط تنگاتنگی با زندگی روزمره روستاییان و عشایر داشته باشد.

  این هنرمند با بیان این که رطوبت گیری، تولید گرما در زمستان و خنکی در تابستان از جمله ویژگی‌های نمد است، ادامه داد: این محصول به عنوان زیرانداز، تن پوش و حتی محافظ مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود این ورود محصولات مصنوعی مانند انواع فرش ماشینی که تهیه ساده‌تر و قیمت مناسب تری دارد، موجب کاهش تمایل به استفاده از این محصول شده است.

یک فروشنده صنایع دستی نیز با اشاره به اینکه صنایع دستی یکی از مصادیق تولید ملی است، افزود: دولت به تنهایی نمی‌تواند در این حوزه اقدام کند و رونق بخشیدن به این مقوله گسترده و مهم یک عزم ملی را نیاز دارد؛ لذا مردم با خریدن آثارهنری اصیل بومی و ارج نگذاشتن به آثار هنری خارجی می‌توانند صنایع دستی را احیا کند.

حسن ابراهیمیان ادامه داد: صنایع دستی بومی ممکن است قیمت بالاتری نسبت به صنایع دستی خارجی داشته باشد، اما ماندگاری بیشتری دارد و قابلیت تبدیل شدن به عتیقه را هم دارد بنابراین مردم هم می‌توانند به رونق صنایع دستی کمک کنند.

توسعه صادرات صنایع دستی گامی اساسی در راستای شکوفائی این هنر صنعت می‌باشد. حمایت از اشتغال موجود و کمک به ایجاد اشتغال جدیددرحوزه صنایع دستی از طریق پرداخت تسهیلات و...، شناسایی، ساماندهی، برنامه ریزی برای هنرمندان وصنعتگران وتولید کنندگان و صدور مجوز‌های مشاغل خانگی و سه گانه صنایع دستی، پیگیری برنامه‌های تحول اداری (ایجاد سایت اینترنتی واطلاع رسانی و...)، معرفی و شناساندن صنایع دستی با جهت گیری افزایش فرهنگ استفاده از صنایع دستی و کاربردی کردن آن در زندگی مردم، ایجاد زمینه همکاری با وزارت آموزش و پرورش در ارائه آموزش‌های مهارتی شاخه کار و دانش، تهیه و تدوین و ارتقاء چارت تشکیلاتی نیروی انسانی متخصص به بدنه صنایع دستی، شناسایی قابلیت‌های موجود تولید کنندگان صنایع دستی و تقویت زمینه‌های استفاده از صنایع دستی در دستگاه‌های دولتی به عنوان هدایاودر اماکن عمومی به عنوان ویترین معرفی صنایع دستی نیز از جمله راهبردهاست.