17 آسیب اجتماعی

آسیب‌های‌ اجتماعی‌ در هر جامعه‌ای‌ قابل‌ پیش‌بینی‌ و انتظار است‌. همانگونه‌ که‌ یک‌ انسان‌ در طول‌ عمر و رشد خود بیمار می‌شود و این‌ امر دور از انتظار نیست‌، یک‌ جامعه‌ هم‌ دچارانحرافات‌ اجتماعی‌، کجروی‌، بزه‌ و آسیب‌های‌ اجتماعی‌ می‌گردد.

امّا میزان‌ شیوع‌ آسیب‌ها، درجه‌ آن‌ و بالاخره‌ نوع‌ آنهاست‌ که‌ مشخص‌ می‌کند آن‌ جامعه‌ از حد طبیعی‌ و قابل‌ انتظار بالاتر رفته‌ است‌ یا خیر. از طرفی‌ با گذشت‌ زمان‌، تغییرات‌ اجتماعی‌، سیاسی‌، فرهنگی‌، جنگ‌ و حتی‌ حوادث‌ طبیعی‌ چون‌ زلزله‌ یا خشکسالی‌ و نیز گسترش‌ زندگی‌ شهری‌، ماشینیزم‌ و ورود تکنولوژی‌ همه‌ و همه‌ نوع‌ و شکل ‌آسیب‌های‌ اجتماعی‌ را در یک‌ جامعه‌ تغییر می‌دهد. از این‌ رو بررسی‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌ در یک‌ جامعه‌ با جامعه‌ دیگر متفاوت‌ است‌ و در یک‌ جامعه‌ نیز با گذشت‌ زمان‌ و عوامل‌ برشمرده‌ تغییر می‌کند بنابراین‌ همواره‌ محققین‌ نیازمند مطالعه‌ و بررسی‌ای‌ میدانی‌ و زنده‌ در این‌ موردند.

اگر بخواهیم‌ لیستی‌ از آسیب‌های‌ اجتماعی‌ را نام‌ ببریم‌ می‌توانیم‌ به‌ موارد زیر اشاره‌ کنیم‌.

لیست‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌

1 ـ اعتیاد

2 ـ بزهکاری‌

3 ـ دزدی‌

4 ـ قاچاق

5 ـ انحرافات‌ جنسی‌

6 ـ خودفروشی‌ و روسپیگری‌

7 ـ رشوه‌

8 ـ قتل‌، جنایت‌ و خشونت‌

9 ـ تجاوز

10 ـ خودکشی‌

11 ـ گروه‌های‌ خلافکار و ضد اجتماعی‌

12 ـ سرقت‌

13 ـ ضرب‌ و جرح‌ و حملات‌ خیابانی‌

14 ـ دختران‌ فراری‌ و فراز از خانه‌

15 ـ طلاق

16 ـ بیماری‌های‌ آمیزشی‌

17 ـ کلاهبردی‌

در حال‌ حاضر با گسترش‌ تکنولوژی‌ رسانه‌های‌ جمعی‌ و امکانات‌ مخابراتی‌ نظیر موبایل‌، اینترنت‌ و ماهواره‌ ، جوامع با آسیب‌های‌ اجتماعی‌ نوینی‌ مواجه‌ شده‌اند مثل‌: تأسیس‌ انواع‌ شرکت‌های‌ هرمی‌ که‌ گاهی‌ اقتصاد بعضی‌ کشورها رابه‌ ورشکستگی‌ کشانیده‌اند و از طرفی‌ سرمایه‌های‌ میلیون‌ها نفر را کلاهبرداری‌ کرده‌اند یا فروش‌های‌ تقلبی‌ و دروغین‌ در شبکه‌های‌ اجتماعی‌ و اینترنتی‌ و یا گسترش‌ سایت‌های‌ سکسی‌ و کانال‌های‌ ماهواره‌ای‌ پورنوگرافیک‌ که‌ فی‌الواقع ‌انحراف‌ اجتماعی‌ بسیاری‌ را رقم‌ زده‌اند.

و یا ارتباطات‌ ناسالم‌ و انحرافی‌ از طریق‌ خطوط‌ موبایل‌، چت‌ کردن‌ در کامپیوتر و شبکه‌های‌ اجتماعی‌ و برقراری‌ روابط‌ ناسالم‌ و اخاذی‌ و سوءاستفاده‌ جنسی‌ متعاقب‌ آن‌ است‌.

و یا تشکیل‌ گروه‌های‌ انحرافی‌ مثل‌ شیطان‌پرستان‌ یا نئونازی‌ها و انظاع‌ گروه‌های‌ در غالب‌ موسیقی‌ که‌ جوانان‌ ونوجوانان‌ بیشماری‌ را در دام‌ انحراف‌ و سرخوردگی‌ سوق می‌دهند.

عوامل‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌

همانگونه‌ که‌ بیماری‌ در انسان‌ نتیجه‌ کنش‌ و واکنش‌ توأمان‌ بدن‌ است‌، آسیب‌های‌ اجتماعی‌ نیز در اثر کنش‌ و واکنش‌ انسان‌ با اجتماع‌ است‌. به‌عبارتی‌ ویروس‌ از بیرون‌ و آمادگی‌ و ضعف‌ بدن‌ از درون‌ می‌تواند مسبب‌ بیماری‌ انسان‌ شود. آفات‌ و مشکلات‌ اجتماعی‌ و از طرفی‌ ضعف‌ و کمبودهای‌ درون‌ اجتماع‌ و انسان‌ می‌تواند به‌ پدیدهای‌ امراض‌ وآسیب‌های‌ اجتماعی‌ کمک‌ کنند.

در واقع‌ برای‌ شناخت‌ عوامل‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌ همزمان‌ باید هم‌ نگاهی‌ به‌ بیرون‌ و همه‌ به‌ درون‌ اجتماع‌، مناسبت‌های‌ آن‌ و انسان‌های‌ داخل‌ یک‌ جامعه‌ داشته‌ باشیم‌ درغیر این ‌صورت‌ و بانگاهی‌ یکسویه‌ نتیجه‌ای‌ حاصل‌ نمی‌شود.

عوامل‌ بیرونی‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌

1 ـ نابسامانی‌ اقتصادی‌

2 ـ تشنج‌ها و درگیری‌های‌ سیاسی‌

3 ـ جنگ‌، قحطی‌، خشکسالی‌

4 ـ عدم‌ مدیریت‌ صحیح‌ تکنولوژی‌ ارتباطات‌، ماهواره‌، شبکه‌های‌ اجتماعی‌، اینترنت‌

5 ـ ناکارآمدی‌ آموزش‌ و پرورش‌

6 ـ عدم‌ پاسخگوئی‌ مدیریت‌ یک‌ جامعه‌ و دولت‌ به‌ نیازهای‌ واقعی‌ شهروندان‌ و تأمین‌ نسبی‌ نیازهای‌ فیزیولوژی‌، روانی‌ و اجتماعی‌ آنها

7 ـ عدم‌ وجود مقررات‌ و قوانین‌ مناسب‌ و بی‌عدالتی‌ قضائی‌ در کشور

عوامل‌ درونی‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌

1 ـ جو نامناسب‌ خانواده‌ و آشفتگی‌های‌ خانوادگی‌ و انحرافات‌ درون‌ آن‌

2 ـ بروز و شیوع‌ اختلالات‌ روانی‌، بی‌ثباتی‌ عاطفی‌ و شخصیتی‌

3 ـ فقر اقتصادی‌، فرهنگی‌

4 ـ عدم‌ آموزش‌پذیری‌ و فرهنگ‌پذیری‌ اجتماعی‌، نظم‌پذیری‌ و وجدان‌ اخلاقی‌، اجتماعی‌ صحیح‌ و متعادل‌ در افرادیک‌ اجتماع‌

5 ـ وجود تناقضات‌، تضادها و محرومیت‌های‌ افراد در مسائل‌ اجتماعی‌ و فرهنگی‌ و روانی‌

راهکارها

وقتی‌ به‌ تابلوی‌ علل‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌ رجوع‌ کنیم‌ خود به‌ خود به‌ روش‌های‌ درمانی‌ و راهکارهای‌ آن‌ پی‌ می‌بریم‌. همانگونه‌ می‌توانیم‌ حدس‌ بزنیم‌ جهت‌ پیشگیری‌ چه‌ کارهایی‌ باید انجام‌ داد.

در وهله‌ اوّل‌ می‌بایست‌ عوامل‌ بیرونی‌ موثر در آسیب‌های‌ اجتماعی‌ را از طریق‌ بهبود نظام‌ دولتی‌ و اجتماعی‌ درست ‌کرد مثل‌ تصویب‌ قوانین‌ درست‌ و تناسب‌ با شرایط‌ جامعه‌، سالم‌سازی‌ بدنه‌ ادارات‌، نهادها و سازمان‌ها، از بین‌ بردن ‌فقر، اصلاح‌ نظام‌ آموزشی‌ و آموزش‌ و پرورش‌، نگرش‌ مناسب‌ و عملکرد صحیح‌ تناسب‌ با روز در خصوص‌ وسائل‌ ارتباط‌ جمعی‌ مثل‌ تلویزیون‌، ماهواره‌، کامپیوتر، اینترنت‌ و موبایل‌، ایجاد فضای‌ سیاسی‌، سالم‌، آزاد و گفتگو به‌جای ‌فضای‌ امنیتی‌، ارعاب‌ و خشونت‌، از بین‌ بردن‌ درگیری‌های‌ سیاسی‌ و رقابتی‌ ناکارآمد و ایجاد تفاهم‌، همدلی‌ و همکاری‌ در سطح‌ مدیران‌ جامعه‌، از بین‌ بردن‌ تناقضات‌، تضادها و تعارضات‌ در رفتار، گفتار و عملکرد امور فرهنگی‌، اجتماعی‌ و حتی‌ اقتصادی‌، توجه‌ ویژه‌ به‌ امر ازدواج‌، تشکیل‌ خانواده‌ و به‌ دنیا آوردن‌ بچه‌ که‌ لازمه‌ آن‌ ایجاد محیط‌های‌ آموزشی‌ قبل‌ و پس‌ از ازدواج‌ است‌ و آلان‌ شهرداری‌ هر شهر با کمک‌ سازمان‌های‌ ذیربط‌ دخالت‌ می‌کنند.

همینطور توجه‌ ویژه‌ به‌ سلامت‌ روانی‌ افراد جامعه‌، اختصاص‌ بودجه‌ کافی‌، استفاده‌ از نخبگان‌ در این‌ زمینه‌ جهت‌ بالابردن‌ ضریب‌ سلامت‌ روان‌ در اجتماع‌ و به‌ پا کردن‌ مراکز بهداشتی‌ روانی‌ ـ مشاوره‌ و استفاده‌ بهینه‌ از صدا و سیما در این‌خصوص‌.