پیام رسان های داخلی در جاده خاکی نیستند

امام جمعه مشهد در این خصوص گفت: «پهنای باندی که به تلگرام Telegram در این کشور داده شده، 500گیگابایت است در حالی که پهنای باند اختصاص یافته به شبکه‌های اجتماعی، تنها 32گیگابایت است یعنی به دشمن اتوبان چهاربانده داده شده ولی برای مدافعان داخلی جاده خاکی می‌دهند. رهبری فرمودند تلگرام فیلتر و تعطیل شود که به‌صورت اسمی فیلتر شد. »این اظهارنظر در فضای مجازی بازتاب‌ها و واکنش‌های متعددی داشت. ازاین رو روزنامه ایران سراغ فعالان این حوزه رفت تا دریابد براستی عدم اقبال کاربران به پیام رسان‌های داخلی به‌دلیل تخصیص نیافتن پهنای باند است و آیا پیام رسان‌های داخلی در جاده خاکی هستند؟

دعوای جناحی با پیام رسان‌ها

مهدی انجیدنی مدیر یکی از پیام رسان‌های داخلی با بیان اینکه موضوع پیام رسان‌های داخلی بسیار تخصصی و فنی است و نباید در تریبون نمازجمعه یا از طریق حزبی و سیاسی به آن پرداخته شود به «ایران» گفت: این گونه بحث‌ها، تنها به پیام رسان‌های داخلی لطمه می‌زند چون مشکلات پیام رسان‌های داخلی باید فنی بررسی شود.

وی گفت: اینکه برخی دغدغه پیام رسان‌های داخلی را دارند خوب است ولی نباید هر کسی در این زمینه نظر کارشناسی بدهد، گفت: چون این گونه بحث‌ها موجب می‌شود تا مشکلات اصلی پیام رسان‌های داخلی مغفول بماند، بهتر است مسئولان مربوطه دغدغه دیگر مشکلات پیام رسان‌های داخلی را داشته باشند.

مدیر این پیام رسان داخلی افزود: برای اینکه یک پیام رسان به شرایط ایده آل برسد باید مجموعه‌ای از موارد و شرایط مهیا شود. اینکه می‌گویند به پیام رسان‌های بومی پهنای باند مناسب نداده‌اند مانند این است که فردی بخواهد تنها با 1000 کیلوگرم نخود برای یک مراسم، غذا تهیه کند و این کار، نشدنی است.

این فعال در زمینه پیام رسان‌های داخلی همچنین گفت: اینکه همه به موضوع پهنای باند چسبیده‌اند اشتباه بزرگی است چون شکل‌گیری یک پیام رسان خوب، تک بعدی نیست و باید فاکتورهای زیادی مانند زیرساخت، دیتا سنتر، اعتماد کاربر، تجربه خوب کاربری و... وجود داشته باشد تا از آن استفاده شود و رشد کند.

انجیدنی افزود: مشکلی که در بحث پهنای باند وجود دارد، نبود پایداری در شبکه است که کاربر را خسته می‌کند به‌عنوان مثال نباید در پیام رسان‌ها قطعی یا کندی به وجود بیاید چون باعث دلزدگی کاربران شده و آنها محیط را ترک می‌کنند. وی ادامه داد: وزارت ارتباطات باند مورد نیاز را ایجاد کرده است ولی این باند، آسفالت نیست یعنی بر پهنای باندی که از طریق اپراتورها در اختیار پیام رسان‌های داخلی قرار می‌گیرد، نظارتی ندارد. نباید در پیام رسان‌ها قطعی وجود داشته باشد وکاربر با تأخیر زمانی مواجه شود چون به این ترتیب قطعی‌ها به چشم کاربر می‌آید و نارضایتی ایجاد می‌کند، این گونه مشکلات باید با نظارت رفع شود.

این فعال حوزه فناوری همچنین از مسئولان خواست تا در زمینه ارائه محتوا سختگیری نکنند چرا که سختگیری‌ها موجب می شود کاربران خودبه خود به سمت استفاده از محتوای موجود در شبکه‌های خارجی سوق داده شوند.

محسن غفاری مدیر یکی از پیام رسان‌های داخلی نیز به «ایران» گفت: درست است که پیام رسان‌های داخلی دارای اهمیت زیادی هستند و دغدغه مسئولان به شمار می‌رود ولی نباید آن را حزبی و سیاسی کرد و باید به این موضوع به دیده فنی نگاه کرد و مشکلات پیام رسان‌های داخلی را فنی برطرف کرد چون مشکلات با دعواهای حزبی و سیاسی برطرف نمی‌شود.

غفاری با اشاره به اینکه بارها اعلام کرده‌ایم که مشکلات پیام رسان‌های داخلی تنها مربوط به پهنای باند نیست، افزود: مشکلات ما شامل مجموعه‌ای از موارد مانند سرور، دیتا سنتر و پهنای باند با کیفیت و... است که باید به همه آنها با هم پرداخته شود.

مدیر این پیام رسان با تأیید اینکه واقعاً وزارت ارتباطات پهنای باند و زیرساخت را در اختیار پیام رسان‌ها قرار داده است، گفت: مشکل اصلی این است که اپراتورهایی که باید این پهنای باند را در اختیار پیام رسان‌ها قرار می‌دهند به وظیفه خود عمل نمی‌کنند و پهنای باند با کیفیت در اختیار پیام رسان‌های داخلی قرار نمی‌دهند. البته وزارت ارتباطات هم از این موضوع مطلع است و قرار است اپراتورهایی را که در این زمینه کم کاری می‌کنند، جریمه کند.

کاربران ناراضی از افزایش پهنای باند

حمید فتاحی معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات یکی از نخستین مسئولان دولتی بود که نسبت به اظهار نظر امام جمعه مشهد واکنش نشان داد. وی در حساب توئیتری خود نوشت: مشکل پیام رسان‌های داخلی مسیر4 بانده و6 بانده نیست. با این حال برای اثبات این موضوع تا دو هفته آتی، بیش از 1000 گیگابایت بر ثانیه(معادل بیش از دو برابر همه شبکه‌های اجتماعی خارجی) از ظرفیت شبکه ملی اطلاعات را به پیام رسان‌های داخلی اختصاص خواهیم داد.

به دنبال این توئیت معاون وزیر، کاربران زیادی وارد میدان توئیتر شدند و به موضوع از جنبه‌های مختلف نگاه کردند ولی جالب اینجاست که بیشتر کاربران از اختصاص پهنای باند بیشتر به پیام رسان‌های داخلی، آن هم درحالی که با حمایت همه جانبه تاکنون به موفقیت چندانی دست نیافته‌اند، ابراز نارضایتی کرده‌اند. به‌عنوان مثال یک کاربر در پاسخ توئیتری به فتاحی نوشته است: مگر همین پهنای باندی که تا الان بهشون تخصیص داده بودید را استفاده کردند که حالا می خواهید چند برابر اضافه کنید؟

فتاحی معاون وزیر ارتباطات هم بلافاصله پاسخ داد: نکته من هم دقیقاً همین است هنوز بخش بزرگی از پهنای باند رایگان تخصیصی استفاده نشده اما در هر حال برخی بنا دارند علل رشد پیام رسان‌های خارجی را در عدم اختصاص پهنای باند به داخلی‌ها جست و جو کنند، با رفع این بهانه منتظر بهانه جویی‌های بعدی هستیم. مشکل جای دیگری است.

یکی دیگر از کاربران که خود از فعالان حوزه فناوری محسوب می‌شود هم در پاسخ به فتاحی که از اختصاص پهنای باند اضافه به پیام رسان‌های داخلی تا دو هفته دیگر خبر داده بود، نوشت: وقتی تو این شیلنگ، «محتوا» و «کاربر» نیست، این تخصیص پهنای باند چه فایده‌ای دارد؟

یک کاربر دیگر نیز به اعتماد نداشتن مخاطبان به شبکه‌های اجتماعی داخلی اشاره و توئیت کرده است: جناب فتاحی مشکل اصلی از عدم اطمینان مردم به شبکه‌های اجتماعی بومی است. بحث جامعه شناسی رها شده و همه دنبال پهنای باند و سرور و زیرساخت رفتن... آب در هاون کوبیدن است.

یک کاربردیگر در حساب توئیتری خود نوشت: واقعاً پهنای باند به چه درد پیام رسان‌هایی می‌خوره که منتظر چند میلیون کاربر کم مصرف هستند؟ وقتی شبکه اصلاً پایدار نیست و یک ساختار درست نداره؟ حکایت همون اینترنت 16 مگ هست که شرکت‌های ADSL می دادند و کاربر آنقدر قطعی و نویز داشت که عملاً نمی‌تونست هیچ استفاده‌ای از حجم و سرعت بکنه...!

برخی کاربران هم به وضعیت پیام رسان‌های بزرگ جهان اشاره کرده‌اند. به‌عنوان مثال یکی از آنها نوشت: آقای حمید فتاحی این همه از بین بردن بودجه برای چه واقعاً؟ فکر کرده اید مشکل پیام رسان‌های داخلی پهنای باند و... است؟ گوگل با اون همه پهنا و زیر ساخت قوی دو پیام رسانش با وجود فضای تبلیغاتی زیاد جمع کرد واقعاً چرا؟ چون انتخاب مردم نبود کاش این پهنای باند در جاهای دیگه صرف بشه.

یک کاربر دیگر نوشت: این همه هزینه برای کاری که آخرش شکست می‌خوره؟! برادر من اول باید اطمینان مخاطب جلب بشه، باید به کاربرش امکانات خوب و تشویق‌کننده بده. شما مثلاً برو مسنجر QQ رو ببین بعد با این برنامه‌های داخلی مقایسه کن.

یکی دیگر از کاربران هم نگاه به پیام رسان‌ها را سیاسی و جناحی دانسته و توئیت کرده است: مشکل مسئولان اینجاست که همون دیدی که به رسانه ملی دارن به پیام رسان داخلی هم دارن، تک بعدی و مختص به یک جناح خاص.

تأثیر 10درصدی پهنای باند در موفقیت پیام رسان‌ها

مرتضی برجی کارشناس شبکه‌های اجتماعی نیز درباره اظهارنظر امام جمعه مشهد به «ایران»، گفت: پهنای باندی که در اختیار پیام رسان‌های داخلی قرار گرفته، خیلی هم کم نبوده است و البته باید گفت که از همین مقدار هم استفاده مناسبی نکرده‌اند. ازسوی دیگر اگر قبل از فیلتر تلگرام چنین حرفی زده می‌شد شاید به نوعی قابل توجه بود ولی حالا دسترسی به تلگرام بسیار سخت شده و قاعدتاً شرایط پیام رسان‌های داخلی در بازار Store فعلی بسیار بهتر از تلگرام است.

وی گفت: عوامل متعددی در موفقیت یک پیام رسان دخیل هستند که پهنای باند یک جزء از موارد فنی است و شاید بتوان گفت تنها 10درصد می‌تواند در موفقیت یک پیام رسان مؤثر باشد نه بیشتر. این کارشناس ادامه داد: از عوامل این موفقیت می‌توان به فرهنگسازی، اعتماد به شبکه‌های اجتماعی ایرانی و بعد فنی اشاره کرد که خود چند دسته‌بندی جداگانه دارد. تکنولوژی‌های به کار رفته در پیام رسان، طراحی

( UI user interface) به این معنا که نمای نرم افزار چگونه باشد و همچنین قابلیت‌های نرم افزار بخشی دیگر از عوامل موفقیت یک شبکه اجتماعی محسوب می‌شوند. اینکه یک پیام رسان داخلی قابلیت و یک برتری ویژه نسبت به تلگرام، واتس‌اپ و... داشته باشد تا کاربر جذب آن شود بسیار مهم است. برجی درادامه یادآور شد: اینکه در نرم افزار از چه دیتا بیسی استفاده شده، به مراتب از بحث پهنای باند خیلی مهم‌تر است.

وی افزود: در خارج از کشور یک کار زیربنایی انجام شده و ما خیلی ساده می‌خواهیم فقط از آن یک کپی‌برداری انجام دهیم. فکر می‌کنیم که برنامه خیلی ساده‌ای است و پیام‌ها می‌روند و می‌آیند ولی پشت این برنامه فکر و زحمت زیادی وجود داشته است. ساختار، توپولوژی شبکه، موتورهای برنامه‌نویسی برای بهینه شدن کدها و... هریک در موفقیت یک پیام رسان تأثیر دارند پس نمی‌توان همه چیز را به پهنای باند نسبت داد. برجی افزود: اگر کدهای شما و موتورهایی که در پیام رسان استفاده شده بهینه نباشد و از تکنولوژی‌های خوبی استفاده نشود شما حتی پهنای باند به مراتب بیشتر از این هم در اختیارتان باشد هیچ تضمینی وجود ندارد که سرعت عملکردشان بهتر باشد.

این کارشناس شبکه‌های اجتماعی همچنین یادآور شد: اظهارنظر از سوی افراد غیرمتخصص سبب ریزش بیشتر کاربران پیام رسان‌های داخلی می‌شود چون نگاه آنها منفی‌تر می‌شود. چنین اظهارنظرهایی مثل این است که مثلاً یک خودرو ساخته اید خراب است و مشکل فنی و طراحی دارد ولی بگویید چون جاده خیس بوده خودرو حرکت نکرده است. اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید

سوسن صادقی- میترا جلیلی