واشنگتن: خروج ترامپ از برجام باعث گسترش برنامه هسته‌ای ایران شد

به گزارش رکنا، یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، دولت قبلی این کشور را مقصر بروز شرایط کنونی در برنامه هسته‌ای ایران دانست.

این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا  گفت: «اقدام دولت قبلی آمریکا در خروج از برجام باعث گسترش چشمگیر و بی‌سابقه در برنامه هسته‌ای ایران شده است».

 «توماس فریدمن» ستون‌نویس «نیویورک‌تایمز»  نیز اخیرا در یادداشتی در این روزنامه، تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در پاره کردن توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ را که با ترغیب «مایک پامپئو» وزیر خارجه‌اش و «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی انجام شد، از احمقانه‌ترین، بی‌فکرترین و زیانبخش‌ترین تصمیمات امنیت ملی ایالات متحده در دوران پس از جنگ سرد توصیف کرده است. 

این سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که اشاره‌ای به نام او نشده در ادامه سخنانش که حاکی از عدم جدیت دولت بایدن برای رسیدن به توافق با ایران است مدعی شد که «هیئت ایرانی با پیشنهادات سازنده در مذاکرات وین حاضر نشد».

«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا نیز امشب در سخنانی عدم جدیت دولت این کشور در مذاکرات وین را نشان داد و مدعی شد «چیزی که طی روزهای اخیر شاهد آن بودیم این بود که ایران درباره آن چیزی که برای بازگشت به تعهدات ضروری است، جدی نبوده و همین موضوع دلیل آن بود که ما به این دور از گفت‌وگوها در وین پایان بخشیدیم».

 مقام‌های آمریکایی بارها در مناسبات مختلف با شانه خالی کردن از بار مسئولیت واشنگتن در قبال تعهداتی که باید برای بازگشت به برجام ایفا کند، توپ را به زمین ایران انداخته‌اند و مدام از گزینه‌های جایگزین برای روزی که مذاکرات وین شکست بخورد، صحبت به میان می‌آورند.

در این میان مقامات مختلف رژیم صهیونیستی نیز هم‌زمان با آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌ای در وین، بر لفاظی‌ها و تهدیدات توخالی خود علیه جمهوری اسلامی ایران افزوده‌اند.

 نشست کمیسیون مشترک برجام بعدازظهر امروز (جمعه) به ریاست انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و علی باقری رئیس هیأت مذاکره کننده ایرانی در هتل کوبورگ شهر وین برگزار شد.

در این نشست که با شرکت هیأت‌های ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) و اتحادیه اروپا برگزار شد، شرکت کنندگان به بررسی نتایج به دست آمده و پیشرفت‌های صورت گرفته در این دور از گفت‌وگوها با توجه به متون ارائه شده از سوی جمهوری اسلامی ایران پرداختند.

هیأت ایرانی در وین چهارشنبه شب دهم آذر ماه ۲ سند شامل لغو تحریم ها و مسائل هسته ای را به طرف مقابل ارائه کرد. باقری معاون سیاسی وزیر خارجه در گفت‌وگویی ارائه ۲ سند از سوی ایران به طرف مقابل شامل لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای را نشانه جدیت جمهوری اسلامی خواند و گفت: در وین هستیم که گفت‌وگوها را ادامه دهیم. 

با توجه به درخواست برخی از هیأت‌ها برای بازگشت به پایتخت‌هایشان به منظور مشورت و دریافت دستورالعمل‌های جدید، در این نشست مقرر شد تا در گفت‌وگوها وقفه‌ای ایجاد شده و گفت‌وگوها هفته آینده بعد از بازگشت هیأت‌ها از پایتخت‌هایشان از سر گرفته شود.

خروج ترامپ از برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷

جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد. علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق بین‌المللی که مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل بود، خارج شد.

تلاش ترامپ برای به صفر رساندن فروش نفت ایران

ترامپ پس از خروج از برجام، سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفت و ادعا کرد طی چند ماه فروش نفت ایران را به صفر خواهد رساند. با وجود کاهش فروش نفت در دوران سیاست فشار حداکثری آمریکا، اما فروش نفت ایران هرگز به صفر نرسید.

از سوی دیگر، فشار حداکثری دولت ترامپ، دسترسی ایران به منابع مالی خود در برخی کشورها را با مانع مواجه کرده بود این در حالی بود که همه گیری کرونا جهان را در بر گرفته بود و با توجه به فشارهای آمریکا، تامین برخی داروها و برخی کالاهای اساسی برای ایران با سختی‌های زیادی همراه شده بود.

دولت ترامپ سرانجام ۲۰ بهمن ماه ۱۳۹۹ به کار خود پایان داد و نتوانست به هدف خود در به زانو در آوردن تهران برای پذیرفتن توافق جدیدی که محدودیت‌های بیشتری برای ایران به همراه داشت، دست پیدا کند.

ترور سردار سلیمانی یکی از جنایت‌های دولت ترامپ

ترامپ در دوره ریاست جمهوری خود علاوه بر اعمال فشارهای شدید علیه ایران، دستور ترور «سردار قاسم سلیمانی» فرمانده فقید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را صادر کرد و وی در حالی که به دعوت رسمی دولت عراق، به بغداد سفر کرده بود توسط پهپادهای آمریکایی در مسیر خروج از فرودگاه بین‌المللی بغداد ترور شد.

پایبندی ایران به برجام تا یکسال پس از خروج آمریکا

جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.

کشورهای اروپایی پس از خروج دولت ترامپ از برجام تنها به دادن وعده به ایران اکتفا کرده و هیچگونه اقدام عملی برای جبران خسارت‌های ایران ناشی از خروج واشنگتن از برجام اتخاذ نکردند.

توخالی بودن سازوکار اینستکس اروپا

دولت‌های اروپایی طی این مدت سازوکاری را به نام اینستکس برای تبادل مادلی با ایران تاسیس کردند اما این سازوکار مالی تنها توانست یک تراکنش مالی با ایران انجام دهد و عملا هیچگونه کارایی دیگری برای ایران نداشت.

بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.

جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.

پیوستن اروپایی‌ها و برخی کشورها به کارزار فشار حداکثری علیه ایران

کشورهای اروپایی که پس از توافق برجام نیز کارشکنی‌های خود در قبال ایران را ادامه داده بودند، در ظاهر مدعی شدند با وجود خروج آمریکا از این توافق، در آن باقی خواهند ماند اما در عمل به کارزار «فشار حداکثری» دولت آمریکا پیوستند.

واکنش سه کشور اروپایی به دور جدید مذاکرات در وین

دیپلمات‌های تروئیکای اروپایی پس از پایان دور جدید گفت‌وگوها در وین اتریش طی اظهاراتی که نشان از عدم جدیت و استقلال این کشورهاست مدعی شدند که پیشنهادهای جدید ایران با تغییرات زیادی در مقایسه با دورهای قبلی مذاکرات همراه بوده است.

قرار است که تیم‌های ۱+۴ و ایران اواخر هفته آینده بار دیگر به وین بازگردند تا به ادامه مذاکرات درباره لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ایران بپردازند.

«علی باقری کنی» مذاکره کننده ارشد ایرانی درباره پیشنهادهای ارائه شده از سوی ایران گفت:  «بر این نکته تأکید شد که پیشنهاد‌های جمهوری‌های اسلامی ایران درباره دو موضوع رفع تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه و موضوع هسته‌ای روی میز است و طرف‌های مقابل این احساس نیاز را داشتند که برای ارائه پاسخ‌های مستدل، مستند و منطقی به پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران نیازمند مشورت با پایتخت‌هایشان هستند»./فارس