وقتی سیاسی‌ کاری، امور فنی را به حاشیه می‌ برد ! / فرجی‌ راد: دست طرف مقابل و آژانس را کاملا خوانده‌ایم

به گزارش رکنا، دوباره رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این بار در آستانه نشست شورای حکام و مذاکرات نمایندگان ایران و ۱+۴ راهی تهران شده است. شهریور ماه موعد اولین سفر گروسی به ایران در دولت جدید بود اما حالا هنوز یک فصل از سفر قبلی نگذشته او دوباره قرار است به تهران سفر کند. البته این بار طبق برنامه علاوه بر محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان او با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه هم دیدار خواهد کرد.

در همین رابطه روزنامه جام جم در گزارشی به اهداف سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران پرداخته و در این رابطه به کارشناسان مسائل بین‌الملل گفت‌وگوهایی داشته است که بخش‌های مهم آن در ادامه می‌آید.

عبدالرضا فرجی‌راد، سفیر اسبق کشورمان در نروژ :

سفرهای گروسی به تهران نشانه پیوند مسائل فنی با مذاکرات است

- مسائل فنی با محتوای مذاکرات ۸ آذر در وین به یکدیگر بی‌ارتباط نیست. همین نکته که ایران و آژانس نمی‌توانند مانند گذشته مسائل خود را تطبیق دهند و بدون اشکال مسائل را رفع کنند، نشان می‌دهد بخشی از این موضوع به مذاکرات باز‌می‌گردد؛ یعنی امتیازاتی که ایران می‌خواهد در مذاکرات داشته باشد و آمریکایی‌ها حاضر نیستند این امتیازات را بدهند.

آژانس را سیاسی کرده‌اند

- چند ماهی است که آنها آژانس را سیاسی کرده‌اند و روی آژانس فشار می‌آورند و از طریق این نهاد بین‌المللی می‌خواهند که ایران را بترسانند.

- تجربیات دو دهه گذشته ایران از حدود ۱۵ سال پیش تاکنون تجربیات مهم و انباشته‌ای است.

- بین مذاکرات و باز شدن دست آژانس در ایران ارتباط وجود دارد و طبیعی است که ایرانی‌ها هم نمی‌خواهند اکنون بدون این‌که امتیازی بگیرند امتیاز خاصی هم به طرف مقابل بدهند.

دست طرف مقابل و آژانس را کاملا خوانده‌ایم

- ما از دو دهه قبل چندین دور مذاکره و نهایتا برجام را پشت‌سر گذاشته ایم که این امر باعث تجربیات انباشته شده و بنابراین در حال حاضر دست طرف مقابل و آژانس را کاملا خوانده‌ایم.

- اگر آژانس در راهی حرکت کند که به مذاکرات کمک کند و ایران به حق خود برسد طبیعتا آژانس هم می‌تواند با دست بازتری در ایران فعال باشد اما چنانچه آژانس بخواهد به سیاسی‌کاری ادامه دهد و فشارها را همچنان از سوی فرانسه و آمریکا تحمل کند، طبیعتا نخواهد توانست تا زمانی که مذاکرات به نتیجه برسد دستاوردی در ایران داشته باشد.

بعید است گروسی به تمام اهداف خود در تهران برسد

- آقای گروسی به دنبال دو هدف است؛ هدف اول، سایت کرج است که چندی پیش در آن خرابکاری شده بود و دو مورد از دوربین‌های آن از رده خارج شده بودند؛ لذا می‌خواهد تأکید کند که باید این دوربین‌ها زیر نظر آژانس باشد و نصب شود اما طرف ایرانی به آنها گزارش داده که این قسمت ویران شده و ترمیم آن هم زمان می‌برد.

- هدف دوم این سفر هم این است که آنها به‌دنبال نظارت کامل هستند. بر‌اساس مصوبه مجلس برخی از دوربین‌ها در کنترل طرف ایرانی قرار گرفت و قرار بر این شد که صرفا ضبط شود، لذا آژانس به‌دنبال این است تا قبل از مذاکرات، تکلیف این دوربین‌ها هم مشخص شود.

- در حال حاضر مسأله این است آژانس، مانوری که در گذشته در ایران انجام می‌داد دیگر نمی‌تواند آن را انجام دهد چرا که ایران تعهدات خود را به‌ویژه پس از مصوبه مجلس کم کرده و طبیعتا تا زمانی که مذاکرات هشتم آذر به نتیجه نرسد، بعید است که آقای گروسی هم به تمام اهداف خود در تهران برسد و دوباره وضعیت را به وضع سابق بازگرداند.

سیدحمیدرضا موسوی، کارشناس مسائل بین‌الملل:

رویه آژانس به سمت زیاده‌خواهی در برابر ایران گرایش پیدا کرده است

- ایران همواره خواهان تعامل سازنده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است اما این سازمان واکنش مناسبی را نشان نمی‌دهد. همچنین با این‌که ما هیچ‌کدام از منافعی که قرار بود از قبال توافق برجام داشته باشیم از سوی غربی‌ها دریافت نکردیم.

- در این مسیر ما تلاش کردیم با انجام تعهدات خود با جامعه جهانی سازش داشته باشیم اما در نقطه مقابل، رویه آژانس هم به سمت زیاده‌خواهی در برابر ایران گرایش پیدا کرد و به جای این‌که به وظایف خود عمل کند و صرفا اعمال نظارتی فنی براساس مفاد ان‌پی‌تی داشته باشد، رویکردهای سیاسی را در پیش گرفت.

اتخاذ موضع سیاسی در حیطه وظایف آژانس نیست

- اعلام نظر و اتخاذ موضع سیاسی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دبیرکل آن در حیطه وظایف این سازمان نیست.

- جالب است بعد از سفر مهرماه آقای گروسی به ایران و توافقات صورت گرفته، وی بعد از مراجعت اقدام به ارائه گزارشی تکمیلی درباره منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای مربوط به ایران کرد و در این گزارش کشورمان را متهم می‌کند همکاری‌های خوبی با آژانس انجام نمی‌دهد.

- البته بهانه‌جویی‌ها را هم مطرح کرد که عمده آن مربوط به دوربین‌های سایت کرج بود. در واقع این نوع القائات به دلیل آن بود که دولت سیزدهم که تازه بر سر کار آمده بود برای امتیاز گرفتن مورد محک قرار گیرد.

- دوربین‌های سایت کرج فراپادمانی بود که ما در ذیل برجام آن را قبول کردیم. این‌که بخواهیم این روند را ادامه بدهیم یا خیر مربوط به مباحث سیاسی در حوزه برجام است و ارتباطی با جنبه‌های نظارتی آژانس ندارد.  

- آقای گروسی در سفری که با آمریکا داشت در گفت‌وگو با برخی رسانه‌ها و همچنین مقام سیاسی ایالات متحده عنوان کرد من آمده‌ام تا با کنگره و مقامات آمریکایی درباره هماهنگی سیاسی بیشتر در رابطه با مسائل هسته‌ای ایران گفت‌وگو کنم.

این در حالی است که وی به هیچ‌وجه نمی‌تواند خارج از وظایف تعیین شده سازمانی اقدامی صورت دهد.

- ایران نباید در گفت‌وگوهای آتی نسبت به رویکردهای سیاسی آژانس واکنش منعطف نشان دهد و باید همچنان به صورت شفاف و قاطع در همکاری با آژانس بر تعامل با این سازمان مطابق با وظایف فنی و کارشناسانه تاکید کند.

حسین آبنیکی، کارشناس مسائل هسته‌ای:

آژانس متاثر از اعمال نفوذهاست

-  آژانس یک سازمان فنی و حقوقی است و اساسا موضوعی که‌ این مجموعه‌ بین‌المللی باید به آن بپردازد، در همین حوزه ‌است.

- متاسفانه قدرت‌های جهانی که به‌نوعی بر فعالیت‌های آژانس اشراف دارند و حتی در تصمیم‌گیری‌ها و نظارت‌های این سازمان هم اثر می‌گذارند، تلاش می‌کنند در آن اعمال نفوذ کنند و در بسیاری از مواقع آژانس متاثر از این اعمال نفوذهاست. به همین واسطه تحلیل‌ها و ارزیابی‌های آژانس در بسیاری از مواقع، خارج از مسائل فنی بوده است.

مواضع سیاسی به برند کارشناسانه آژانس لطمه سنگینی وارد می‌‌کند

- موضوعی که اخیرا اتفاق افتاد، مربوط به دوربین‌های سایت کرج بود. آژانس در این زمینه بسیار سیاسی عمل می‌کند و به طور معمول هر زمانی که بحث مذاکره و گفت‌و‌گو درباره برجام و صنعت هسته‌ای ایران از سوی غربی‌ها مطرح می‌شود، طرف‌های مقابل کشورمان در برجام سعی کردند از نفوذ خود در آژانس استفاده کنند تا این سازمان علیه جمهوری اسلامی ایران موضعی سیاسی اتخاذ کند.

- متاسفانه بعضا هم آژانس تحت‌تاثیر این فشارها قرار گرفته و نظرات غیرکارشناسی و غیرفنی ارائه کرده که طبعا این رویکرد به برند کارشناسانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، لطمه سنگینی وارد می‌‌کند.

طرف‌‌های مقابل از این فشارها نتیجه‌ای نگرفتند

- جمهوری اسلامی ایران تاکنون در برابر خواسته‌‌های غیرقانونی و غیرفنی آژانس مقاومت کرده است. ما در تمام دوره‌‌هایی که با آژانس همکاری می‌کردیم، تحت‌تاثیر هیچ‌کدام از فشارهای وارده قرار نگرفته‌ایم.

- آنچه ما امروز به عنوان فناوری هسته‌ای در اختیار داریم، ناشی از تلاش دانشمندان هسته‌ای کشورمان است و به عبارت دیگر توسعه فناوری بومی است که در داخل کشور اتفاق افتاده است. به هر صورت تجربه آژانس این را تایید می‌کند که جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه تحت‌تاثیر القائات و فشارهای کشورهای غربی نگرفتند و طرف‌‌های مقابل هم از این فشارها نتیجه‌ای نگرفتند./فارس