برابری جنسیتی از نظر عقلانی ممکن نیست / باید بتوانیم خودمان را بدون روتوش و دروغ به جهان بشناسانیم / دورکاری برای زنان مفیدتر است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، اتفاق تلخی که در روزهای اخیر برای مهسا امینی  mahsa amini رخ داد، اولین حادثه دردناکی نبود که در چند ماه گذشته برای زنان ایرانی رخ می دهد و اساسا مدتی است که شاهد برخوردهای قهری با زنان به همراه تاکید مداوم بر لزوم پایبندی زنان به وظایف فرزندآوری، فرزندپروری و همسرداری و حساسیت مداوم به مساله پوشش زنان هستیم و تمام این مسائل، این سوال را در افکار عمومی ایجاد می کند که آیا تمام این موارد برای محدود کردن حضور اجتماعی زنان در ایران بوده است؟ البته سوال کلان تر این است که اساسا در سیاست گذاری های اجتماعی جمهوری اسلامی، زنان تا کجا سقف پیشرفت دارند و صرف نظر از شعارها، در اقدامات عملی، جایگاه زنان در جامعه چگونه تعریف شده است؟ 

این سوالات را از سیده سکینه عمرانی، عضو فراکسیون زنان مجلس نهم و نماینده پیشین مردم سمیرم در مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از زنان سیاستمدار جریان انقلابی پرسیدیم و او نیز در پاسخ به رکنا گفت: در جمهوری اسلامی ایران در تدوین قانون اساسی، سیاست های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر قوانین و مقررات بالادستی، فارغ از هیاهوی سیاسی غرب گرایانه و فمینیستی، سیاست گذاری هایی مبتنی بر نگاه محترمانه و ارزشمند به زنان در نظر گرفته شده است. 

وی افزود: قطعا ضعف هایی در اجرای سیاست گذاری های بالادستی وجود دارد، اما دید کلی به خانم ها در جمهوری اسلامی کاملا محترمانه است. این در حالی است که در جهان غرب به زنان به شکل یک وسیله و فراهم آورنده التذاذ صاحبان قدرت نگاه می شود. ولی در سیاست های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری شاهد آن هستیم که نگاهی متعالی به خانم ها وجود دارد و تاکید می شود که زنان می توانند در کنار حضور در خانواده، در جامعه نیز حضور موثری داشته باشند و به پیشرفت های فردی دست یابند. 

دیدگاه کلی سیاستمداران ایران مردسالارانه است 

در این میان سوال دیگری که مطرح می شود، این است که اگر جمهوری اسلامی مخالف حضور زنان در جامعه نیست و حتی موافق پیشرفت های فردی آنان است، پس چرا کمتر شاهد حضور زنان در جایگاه های ارشد مدیریتی کشور بوده ایم و حتی وعده هایی که بعضا مسئولان رده بالا در این زمینه داده اند، عمدتا محقق نشده است؟ 

عمرانی در پاسخ به این سوال رکنا گفت: نمی توان انکار کرد که دیدگاه کلی عمده سیاستمداران ایران مانند بسیاری از دیگر نقاط جهان، مردسالارانه است. البته قوانین کشور ما و‌ سیاست گذاری های کلان کشور هیچ جایگاهی برای این دیدگاه قائل نشده است، بلکه نوع نگاه سنتی موجود در جامعه از گذشته های دور به گونه ای بوده است که کمتر برای حضور زنان در جایگاه های مدیریتی رده بالا فرصت ایجاد می شود. البته این اشکالی است که در بسیاری از جوامع از جمله کشورهای غربی وجود دارد و این طور نیست که زنان در کشورهای غربی بتوانند به راحتی به پست های سیاسی برسند. 

وی در ادامه تاکید کرد: در بسیاری از کشورها، آن قدر احتمال پیروزی زنان در رقابت های انتخاباتی به دلیل نگاه مردسالارانه حاکم بر سیاست، پایین است که برای این که مجلس کشورشان خالی از زنان نماند، سهمیه هایی خاص را برای حضور خانم ها در نظر می گیرند، ولی در ایران بارها مشاهده کرده ایم که زنان در رقابت های انتخاباتی توانسته اند از مردان پیروز شوند، چون ما معتقدیم که زنان برای قرار گرفتن در جایگاه های سیاسی رده بالا نیازی به حمایت شدن از طرف مردان ندارند، ولی در برخی کشورها چون گمان می کنند زنان حتما باید حمایت شوند تا به مجلس راه یابند یا جایگاه های مدیریتی دیگر پیدا کنند، در مجلس برای زنان سهمیه های خاصی در نظر می گیرند. 

ایفای نقش زنان در خانواده منافاتی با حضور اجتماعی آنها ندارد

عمرانی با بیان این که علاوه بر سیاست های کلی حاکمیت، در نظام اداری ایران نیز با دیدگاه متعالی به زنان نگاه شده است، عنوان کرد: سیاست های نظام اداری کشورمان به گونه ای تدوین شده است که بدون خدشه وارد شدن به جایگاه زن در خانواده، زنان بتوانند در نظام اداری جایگاه مناسبی داشته باشند. یعنی این طور نیست که حضور زنان در اداره با حضور زنان در خانه متناقض باشد، زیرا ما برخلاف دیدگاه غربی رایج معتقدیم زن می تواند هر دو را در کنار هم داشته باشد و اتفاقا چون خلقت جسمانی و معنوی زن به گونه ای است که نمی توان آن را از خانواده جدا کرد، ما تاکید داریم که زن در عین تلاش برای پیشرفت شغلی، باید در کنار خانواده خود بماند. 

عضو پیشین فراکسیون زنان مجلس ادامه داد: خلقت انسانی به گونه ای است که اساسا فرزندان از نظر عاطفی و تربیتی بیشتر به مادر خود وابسته هستند تا به پدرشان، این وابستگی به طرق مختلف در شوهر، پدر و سایر بستگان یک زن نیز وجود دارد، بنابراین وقتی ما تاکید می کنیم که حضور زن در خانواده نباید کمرنگ شود، به این دلیل است که زن، محور خانواده است و بدون حضور پررنگ زن در خانواده، بنیان های خانواده سست می شود. 

وی در ادامه تاکید کرد: ایفای نقش پررنگ زنان در خانواده، هیچ منافاتی با حضور گسترده آنان در جامعه ندارد، بلکه اگر ما بتوانیم برای ایفای نقش خانم ها در هر دو عرصه خانواده و جامعه به صورت متعادل برنامه ریزی کنیم، در آن صورت است که می توانیم زنان را به جایگاه واقعی خود برسانیم. البته جایگاه واقعی زنان در جامعه، الزاما همان جایگاه مردان نیست، چون اساسا زنان از نظر خلقت با مردان متفاوت هستند و ما نمی توانیم بدون در نظر گرفتن این تفاوت ها، «عدالت جنسیتی» را در جامعه نهادینه کنیم. 

سیاست کلان به «عدالت جنسیتی» توجه شده، نه «برابری جنسیتی» 

عمرانی با تاکید بر این که رسیدن به «برابری جنسیتی» از نظر عقلانی ممکن نیست، گفت: وقتی زنان و مردان هم از نظر خلقت روحی و هم از نظر خلقت جسمی با یکدیگر متفاوت هستند، ما چطور می توانیم برای آنها برابری ایجاد کنیم. در سیاست های کلان جمهوری اسلامی نیز به موضوعی عقلانی تر از برابری جنسیتی، یعنی «عدالت جنسیتی» توجه شده است. البته نمی توان انکار کرد که ما در اجرای این سیاست ها تا حدودی ضعیف عمل کرده ایم و همان عدالت جنسیتی مورد تاکید قوانین بالادستی جمهوری اسلامی نیز در کشورمان محقق نشده است. 

وی در ادامه تاکید کرد: عدالت جنسیتی به معنای آن نیست که زنان و مردان به صورت برابر با یکدیگر بتوانند در یک شغل یا یک جایگاه اجتماعی فعالیت کنند، بلکه عدالت جنسیتی به معنای آن است که زنان و مردان هرکدام بتوانند بدون تبعیض به جایگاه اجتماعی متناسب با شرایط جسمی و روحی خود برسند و فرصت های شغلی نیز به شکلی بین زنان و مردان تقسیم شود که هر دو بتوانند به پیشرفت فردی دست یابند. در مبانی اسلامی هم هیچ مخالفتی با کسب و کار زنان وجود ندارد، اما نباید سهم کسب و کار و تلاش زنان برای پیشرفت فردی خود، مانع از نقش آفرینی آنها در خانواده شود. 

امکان ایجاد تعادل بین نقش زنان در خانه و جامعه با گسترش دورکاری  

نماینده مردم سمیرم در مجلس نهم با بیان این که گسترش دورکاری می تواند یکی از راهکارهای ایجاد تعادل بین ایفای نقش زنان در جامعه و خانواده باشد، عنوان کرد: در شرایطی که علوم و فناوری های روز به حدی از پیشرفت رسیده است که برای انجام بسیاری از وظایف شغلی، دیگر نیازی به حضور فیزیکی زنان نیست، در برخی مشاغل می توان ضوابط شغلی را به گونه ای تعریف کرد که زنان بخش بیشتری از زمان خود را به جای حضور در محل کار، در خانه حضور داشته باشند و با همان بازدهی به انجام امورات شغلی بپردازند. 

وی در ادامه اظهار داشت: گسترش دورکاری نباید با هدف کمرنگ کردن حضور زنان در جامعه انجام شود و ما باید حضور زنان در سطح اجتماع را به صورت متعادل حفظ کنیم، ولی نه این که آن قدر زنان را در محل کار نگه داریم که به طور کامل از محیط خانواده جدا شوند و مانند برخی مردان شاغل، از ابتدای صبح تا انتهای شب دور از خانه باشند و نتوانند به ایفای نقش مادری و همسری خود بپردازند. این یعنی دورکاری می تواند به مادران شاغل کمک کند که هم به شغل و طی کردن مسیر پیشرفت فردی خود برسند و هم روابط عاطفی‌شان با اعضای خانواده را در بالاترین سطح نگه دارند. 

فرصت های شغلی بازار کار ایران برای مردان بیشتر از زنان است 

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که صرف نظر از این که زنان در ایران تا کنون کمتر توانسته اند به جایگاه های شغلی رده بالا دست پیدا کنند، آمارهای رسمی کشور از این حکایت دارد که معمولا نرخ بیکاری در زنان نسبت به مردان بیشتر است، آمار زنان بیکار دارای تحصیلات دانشگاهی از آمار مردان فارغ التحصیلان بیکار مرد بالاتر است و در بیشتر مشاغل، امنیت شغلی زنان از مردان پایین تر است و در شرایطی که یک کارفرما مجبور به تعدیل نیرو شود، معمولا زنان نسبت به مردان در اولویت اخراج قرار دارند. مجموع این مسائل نیز نشان می دهد که اساسا در بازار کار فرصت های شغلی بیشتری برای مردان نسبت به زنان وجود دارد و به صورت کلی می توان گفت زنان با نوعی از تبعیض شغلی در ایران مواجه هستند. 

در ادامه گفت و گو با سیده سکینه عمرانی، این نکته را نیز با عضو پیشین فراکسیون زنان مجلس در میان گذاشتیم و او در پاسخ به رکنا گفت: نمی توان انکار کرد که فرصت های شغلی موجود در بازار کار ایران برای مردان از زنان بیشتر است و این اتفاق در شرایطی رخ داده که مدیران بسیاری از ادارات اذعان دارند که خانم ها معمولا در امور اداری در بیشتر موارد دقیق تر از آقایان عمل می کنند و این که فرصت های شغلی کمتری در اختیار آنان گذاشته می شود، نشان می دهد که ما در اجرای سیاست های برقراری عدالت جنسیتی در محیط کار هنوز دقیق عمل نکرده ایم. 

باید خودمان را در جنگ رسانه ای تقویت کنیم  

در بخش پایانی گفت و گو با نماینده مردم سمیرم در مجلس نهم، این نکته را با سیده سکینه عمرانی در میان گذاشتیم که اساسا نحوه مخابره اخبار برخی اتفاقات دردناک در گوشه و کنار کشور از جمله فوت مرحومه مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد، باعث می شود مردم جهان گمان کنند نوعی وضعیت اسف بار بر شرایط زندگی زنان ایران حاکم است و انفعال مسئولان امر در آگاهی رسانی دقیق به افکار عمومی و برخورد فوری با مقصران احتمالی، معمولا به وخامت اوضاع می انجامد و باعث می شود که بسیاری از رسانه های جهان به شکل مبالغه آمیز شرایط زیست نامناسب زنان در کشورمان را به نمایش بگذارند. در چنین شرایطی سوال مهم این است که چه باید کرد تا اخبار مربوط به دشواری های زندگی زنان در کشورمان با چنین رویکرد اغراق آمیزی در رسانه های جهان منتشر نشود؟ 

عمرانی در پاسخ به این سوال به خبرنگار رکنا گفت: شکی درباره تاسف بار بودن حادثه ای که برای خانم مهسا امینی رخ داد وجود ندارد و همه ما برحسب اصول انسانی با خانواده ایشان همدردی می کنیم و از مسئولان می خواهیم موضوع را به صورت شفاف با مردم در میان بگذارند. ولی نباید فراموش کرد که امروزه نوعی امپراطوری رسانه ای علیه ایران وجود دارد که سعی می کند مسائل کوچک را بزرگ نشان دهد و دستاوردهای واضح و بزرگ را کوچک بشمارد. 

عضو پیشین فراکسیون زنان مجلس ادامه داد: وقتی امپراطوری رسانه ای استکبار این چنین علیه ما فعالیت می کند، ما نباید نحوه برخورد خودمان با پدیده های اجتماعی را به گونه ای تنظیم کنیم که خوشایند این رسانه ها باشد. چون این گونه رسانه ها، هیچ گاه حاضر نیستند اخبار مثبتی را از ایران مخابره کنند و با تمام قوا به جنگ رسانه ای علیه ایران آمده اند‌ و ما هم باید خودمان را در جنگ رسانه ای تقویت کنیم.

وی در پایان تصریح کرد: ما برای بهبود چهره ایران در عرصه رسانه ای در سطح جهان، اولا باید از بهانه دادن به دست رسانه های استکباری پرهیز کنیم و ثانیا از نظر نرم افزاری و سخت افزاری به حدی رسانه های کشور را تقویت کنیم که بتوانیم خودمان را بدون روتوش و دروغ به جهان بشناسانیم و مردم جهان را با جنبه های مثبت زندگی دینی، اخلاقی و فرهنگی ایرانیان آشنا کنیم.