زنگ خطر پیک ششم کرونا در ایران به صدا درآمد / با رپید تست ها به مقابله با موج امیکرون برویم

به گزارش رکنا، سویه امیکرون یکی از جدیدترین سویه های کرونا در جهان است. حدود چهار هفته است که سویه امیکرون وارد ایران شده است. در روزهای اخیر شاهد آن بوده ایم که رفته رفته آمار مبتلایان به سویه امیکرون در کشورمان افزایش یافته است. بر همین اساس، دکتر مسعود یونسیان، عضو کمیته علمی کشوری کرونا در گفت و گو با رکنا تاکید دارد که زنگ خطر پیک ششم بر مبنای گسترش سویه امیکرون در ایران به صدا درآمده است. او البته معتقد است که با استفاده از تست های سریع کرونا، تا حد زیادی می تواند به مقابله با موج مبتنی بر سویه امیکرون پرداخت.

چالش استفاده از تست سریع در برابر امیکرون

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، استفاده از تست های سریع کرونا روشی پرشتاب برای شناسایی ابتلای افراد گوناگون به کووید19 محسوب می شود، چراکه حداقل تا پیش از شیوع سویه امیکرون، همه افراد با استفاده از تست های سریع یا همان تست های خانگی کرونا می توانستند با دقت بالای 90 درصد، احتمال ابتلای خود یا دیگران به کرونا را تشخیص دهند و برخلاف تست های PCR که نتیجه آن بین 12 تا 24 ساعت بعد مشخص می شود، با تست های سریع کرونا می شد ظرف 30 دقیقه به ابتلای یک فرد به کووید19 پی برد.

از بهار سال گذشته استفاده عمومی از تست های سریع کرونا در جهان آغاز شده و هم اکنون بیش از یک سال است که کیت های مخصوص این تست ها به صورت گسترده در بسیاری از مراکز بهداشتی، درمانی، داروخانه ها و حتی سوپرمارکت های کشورهای مختلف عرضه می شود. این در حالی است که با وجود این که متخصصان ایرانی از زمستان 99 توانستند به فناوری تولید انبوه تست های سریع کرونا در کشورمان دست یابند، صدور مجوز برای عرضه گسترده تست سریع کرونا در کشورمان از سوی مسئولان قبلی سازمان غذا و دارو تا انتهای مرداد امسال به تعویق افتاد.

موضوعی که اما با شیوع سویه امیکرون در جهان، استفاده از تست های سریع کرونا در کشورهای مختلف را با چالش هایی مواجه کرده است، کاهش دقت این تست ها در برابر سویه جدید کروناست؛ به نحوی که براساس اظهارات بسیاری از متخصصان بهداشتی، دقت شناسایی احتمال ابتلای یک فرد به سویه امیکرون با استفاده از تست های سریع کرونا نسبت به سویه های قبلی این ویروس پایین تر است و همین مساله استفاده از این تست ها را در ایام شیوع سویه جدید در سطح جهان با دشواری هایی مواجه می کند.

تست سریع کرونا جایگزین کامل PCR نیست

این نکته ای است که دکتر مسعود یونسیان، عضو کمیته علمی کشوری کرونا در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: تست های سریع کرونا هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان مورد استفاده قرار می گیرد. البته این تست ها به هیچ وجه به طور کامل جای تست PCR را نمی گیرند، اما در کنار تست PCR تا حد قابل قبولی می توان از این رپیدتست‌ها استفاده کرد.

وی افزود: هم اکنون تست های سریع زیادی در بازار عرضه شده اند که از حساسیت و ویژگی مناسبی برای شناسایی ابتلای افراد به کرونا بهره مند هستند. نتیجه استفاده از این تست ها نیز نه تعداد محسوسی مثبت کاذب به همراه دارد و نه تعداد منفی کاذب آنها بیش از حد بالاست. در کنار دقت قابل قبول، سرعت بالای پاسخ دهی و هزینه پایین تست های سریع باعث می شود که این تست ها به گزینه های مطلوبی برای غربالگری کرونا محسوب شوند.

این متخصص اپیدمیولوژی با تاکید بر این که هنوز هم روش اصلی شناسایی ابتلای افراد به کرونا در سطح جهان، استفاده از تست PCR است، عنوان کرد: با وجود این که تست های سریع، جایگزین PCR محسوب نمی شوند، اما در موارد بسیاری، به‌ویژه وقتی که ما با تعداد زیادی از افراد مشکوک به کرونا مواجه می شویم، می توانیم از تست های سریع کرونا استفاده کنیم.

وی در ادامه تاکید کرد: بدون شک سازمان غذا و دارو وظیفه دارد که تمام تست های سریعی را که به بازار عرضه شده اند، مورد ارزیابی دقیق قرار دهد، زیرا ما نمی توانیم صرفا براساس ادعای سازندگان، از تست های سریع کرونا استفاده کنیم. البته هم اکنون شرکت های مختلفی در کشورمان توانسته اند کیت های مخصوص تست سریع کرونا را تولید کنند و این کیت ها نیز توسط سازمان غذا و دارو تایید شده اند و مردم هم می توانند با خیال راحت از آنها استفاده کنند.

لزوم بررسی ادعای سازندگان تست سریع درباره شناسایی امیکرون توسط سازمان غذا و دارو

یونسیان با بیان این که استفاده از تست های سریع کرونا می تواند نقشی مفید برای مقابله با پیک جدید کووید19 در کشورمان داشته باشد، گفت: تمام سازندگان کیت های مخصوص تست سریع کرونا ادعاهایی را درباره تست‌هایشان مطرح می کنند، به طور مثال برخی از آنها می گویند که کیت های آنها می تواند تمام سویه های موجود کرونا در جهان یا برخی سویه های خاص را شناسایی کند، در چنین شرایطی هم سازمان غذا و دارو و دانشگاه های علوم پزشکی وظیفه دارند که تمام ادعاهای سازندگان را بررسی کنند تا مشخص شود که هر کدام از این کیت ها برای شناسایی کدام سویه های کرونا مناسب هستند.

عضو کمیته علمی کشوری کرونا ادامه داد: اکنون شرکت های مختلفی هستند که ادعا می کنند که کیت های آنها می تواند افراد مبتلا به سویه امیکرون را نیز با دقت شناسایی کند، در وضعیت کنونی هم ممکن است ادعای برخی از این شرکت ها با واقعیت فاصله داشته باشد و ادعای برخی دیگر حقیقی باشد.

در چنین شرایطی هم به گفته این متخصص اپیدمیولوژی، هر کیتی که سازمان غذا و دارو تایید کند که حساسیت بالایی در برابر سویه امیکرون دارد و می تواند اکثر موارد مبتلا به این سویه را شناسایی کند، می تواند کیت مناسبی برای شناسایی افراد مبتلا به امیکرون در کشورمان باشد و ما باید در حالتی که در معرض اوج گیری سویه امیکرون در کشورمان هستیم، به خوبی از این کیت ها استفاده کنیم.

مفید بودن استفاده از تست سریع کرونا از مدارس تا زندان ها

یونسیان در پاسخ به این سوال که در چه مواردی می توان از تست های سریع کرونا استفاده کرد، توضیح داد: در مواردی که افراد می خواهند به سفرهای هوایی بروند، یا جمع زیادی از افراد می خواهند در یک همایش، مراسم فرهنگی یا ورزشگاه حاضر شوند و فرصت لازم هم برای انجام تست PCR وجود نداشته باشد، می توان از تست های سریع کرونا برای غربالگری گسترده افراد مبتلا به کووید19 با سرعت بالا استفاده کرد.

این متخصص اپیدمیولوژی با تاکید بر لزوم بهره گیری از تست های سریع کرونا در مراکز آموزشی اظهار داشت: استفاده از تست های سریع کرونا در مدارس و دانشگاه ها به شدت توصیه می شود؛ بخصوص در ماه های اخیر که کلاس های بسیاری از دانشگاه ها به صورت مجازی برگزار شده، اما قرار است امتحانات به صورت حضوری برگزار شود، می توان برای دانشجویان حاضر در هر امتحان بخصوص دانشجویانی که نیاز دارند در فصل امتحانات در خوابگاه ها اقامت کنند، از تست های سریع کرونا استفاده کرد.

وی در ادامه تاکید کرد: استفاده از تست های سریع کرونا در پادگان ها، زندان ها و دیگر مراکزی که به دلیل بالا بودن هزینه یا کم بودن فرصت نمی توان به صورت مکرر از تست PCR استفاده کرد نیز توصیه می شود. در مجموع در هر شرایطی که امکان استفاده گسترده از تست PCR وجود ندارد، اما می توان به صورت مکرر از کیت های مخصوص رپیدتست استفاده کرد، بهره گیری از تست های سریع کرونا توصیه می شود و این اقدامی است که هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان انجام می شود.

امکان کنترل گسترده کرونا در ایران با استفاده از تست سریع

یونسیان با تاکید بر این که استفاده از تست های سریع کرونا در ایران هنوز به شکل عمومی گسترده نشده است، گفت: در شرایط حاضر تست های سریع کرونا در کشورمان کاربردهای محدودی دارند و وزارت بهداشت بیشتر در موارد مربوط به غربالگری افراد دارای تماس با مبتلایان به کرونا از این کیت ها استفاده می کنند. در این میان به نظر می رسد چون برخی از مسئولان وزارت بهداشت نگران تامین تعداد کافی تست های سریع کرونا هستند، هنوز استفاده از این تست ها در ایران جنبه عمومی پیدا نکرده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: ما پیش از آن که استفاده از تست های سریع کرونا در سطح کشور را به صورت عمومی گسترده کنیم، باید از توانایی کشور برای تولید انبوه این تست ها و تامین مناسب نیاز بازار مطمئن شویم. البته هم اکنون شرکت های زیادی در ایران توانسته اند مجوز تولید انبوه این تست ها را دریافت کنند و ما باید صبر کنیم که با افزایش هرچه بیشتر ظرفیت تولید این کیت ها، آنها را بیشتر در سطح کشور مورد بهره برداری قرار دهیم.

وی در ادامه تاکید کرد: در مجموع اگر ما بتوانیم به فناوری لازم برای تولید بسیار انبوه تست های سریع کرونا در کشورمان دست یابیم، تا حد زیادی می توان به کنترل گسترده کرونا با استفاده از رپیدتست‌ها امید داشت؛ زیرا هر چقدر که افراد مبتلا به کرونا زودتر شناسایی شوند و سریع تر از سطح جامعه جداسازی شوند، قطعا به کنترل بیماری کرونا کمک خواهد شد. البته ممکن است این کار الزاما جلوی پیک جدید کرونا را نگیرد، اما قطعا می تواند شدت موج بعدی کووید19 را کاهش دهد.

تاخیر غالب شدن امیکرون در ایران نسبت به سایر کشورها

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که در روزهای پایانی ماه آذر که ورود سویه امیکرون به کشورمان تایید شد، دکتر پیام طبرسی، عضو کمیته علمی کشوری کرونا تاکید داشت که احتمال دارد در مدت زمانی 17 روز، امیکرون به سویه غالب کرونا در ایران تبدیل شود، اما به نظر می رسد که غالب شدن سویه امیکرون در کشورمان نسبت به سایر کشورها با تاخیر مواجه شده باشد.

هم اکنون بعد از گذشت حدود چهار هفته از ورود سویه جدید کرونا به کشور، هنوز هم بیشتر موارد ابتلا به کرونا در ایران را مبتلایان سویه دلتا تشکیل می دهند و برخلاف پیش بینی های اولیه، امیکرون در چهار هفته گذشته نتوانسته است موج جدیدی از کرونا را در ایران ایجاد کند. در چنین شرایطی سوال مهم این است که آیا می توان تخمین زد که دقیقا چه زمانی موج بعدی کرونا در ایران بر مبنای شیوع گسترده سویه امیکرون آغاز خواهد شد؟

یونسیان در پاسخ به این سوال گفت: اشاره آقای دکتر طبرسی به این که ممکن است امیکرون در 17 روز به سویه غالب کرونا در ایران تبدیل شود، به آن دلیل بود که در بیشتر کشورهای آفریقایی و اروپایی که سویه امیکرون وارد آنها شده بود، این سویه توانسته بود در مدت 17 روز، جای سویه دلتا را بگیرد و به سویه غالب کرونا در آن کشورها تبدیل شود. اما در کشور ما به نظر می رسد هنوز در اغلب استان های کشور سویه دلتا غالب است.

چرا هنوز پیک بعدی کرونا در ایران آغاز نشده است؟

این متخصص اپیدمیولوژی در پاسخ به این سوال که چرا هنوز پیک بعدی کرونا در ایران آغاز نشده است، اظهار داشت: علت های مختلفی برای تاخیر در بروز پیک جدید کرونا در کشورمان در هفته های اخیر، آن هم با وجود ورود سویه امیکرون به ایران ذکر می شود؛ یکی از دلایل این است که ما اخیرا یک موج سهمگین مبتنی بر شیوع کرونای دلتا را پشت سر گذاشته ایم و با توجه به این که بخش قابل توجهی از جمعیت ما در پیک قبلی به سویه دلتا آلوده شدند، به نظر می رسد بخش زیادی از ایرانیان به دلیل ابتلای تازه به کرونا، ایمنی نسبتا مناسبی دارند.

همچنین به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، چون واکسیناسیون گسترده علیه کرونا در ایران با تاخیر زمانی زیادی نسبت به برخی کشورها انجام شده است، بنابراین هنوز هم ایمنی حاصل از دریافت واکسن در بسیاری از ایرانیان در سطح بالایی قرار دارد و به نظر می رسد که این دو مساله در عدم بروز پیک جدید کرونا با وجود ورود سویه امیکرون به کشورمان نقش داشته اند.

حداقل یک چهارم مبتلایان کووید19 در ایران، امیکرون دارند

یونیسیان در بخش دیگری از صحبت هایش گفت: باید توجه داشت که تعیین تاریخ دقیق بروز پیک بعدی کرونا در ایران کار راحتی نیست و اساسا نمی توان تاریخ بروز پیک بعدی کرونا در کشورمان را تعیین کرد، هرچند بر اساس آمار روزانه بیماران جدید در هفته گذشته، مشاهده شده است که هر روز تعداد بیماران نسبت به روز گذشته افزایش داشته است.

عضو کمیته علمی کشوری کرونا ادامه داد: براساس نتایج تست های توالی یابی که در چهار هفته گذشته در ایران انجام شده است نیز شاهد این بوده ایم که هر هفته نسبت مبتلایان به امیکرون در مقایسه با کل افراد مبتلا به کرونا در کشورمان افزایش نشان داده است، به گونه ای که اگرچه هنوز امیکرون نتوانسته است که  در تمام ایران فراگیر و به گونه غالب تبدیل شود، اما به نظر می رسد در حال حاضر بین یک چهارم تا یک سوم از موارد در گردش کرونا در کشورمان، مربوط به سویه امیکرون باشد.

وی در پایان تصریح کرد: به نظر می رسد سویه امیکرون آهسته آهسته سهم خود در میان مبتلایان به کرونا در کشورمان را افزایش می دهد و از کنار هم گذاشتن پدیده افزایش هفتگی فراوانی نسبی امیکرون طی هفته های گذشته و رشد آمار مبتلایان جدید در هفته گذشته می توان گفت هشداری برای شروع موج بعدی کرونا در کشورمان بر مبنای گسترش سویه امیکرون آغاز شده است.