اندیشکده‌ها و نوپیا در ترسیم آینده روشن ایران

اندیشکده یا کانون تفکر یا اتاق فکر به سازمان، مؤسسه، شرکت یا گروهی گفته می‌شود . در اندیشکده کار هدایت پژوهش را انجام می‌دهند و درگیر مسائل مختلفی چون سیاستگذاری‌های اجتماعی، راهبرد سیاسی، اقتصادی، علمی، یا موضوعات مربوط به فناوری یا سیاست‌های تجاری یا حتی توصیه‌های نظامی هستند. در دنیای کنونی نوعی سازمان ویژه برای تفکر و پژوهش در حوزه سیاست‌سازی، تصمیم‌سازی و تولید ایده، مطالعات میان‌رشته‌ای وجود دارد که بر اصل جمع‌اندیشی و ایده‌پردازی استوار است.اندیشکده ها در اصطلاح به Think Tank معروفند که در ادبیات تخصصی فارسی معادل هائی مانند:اتاق فکر- هیئت‌های اندیشه ورز - اندیشکده - اندیشگاه و پژوهشگاه دارند.

به گزارش رکنا، دومین دورهمی فعالان حوزه نوآوری اجتماعی با موضوع «نوآوری اجتماعی و نقش اندیشکده‌ها در حل مسائل کشور» در حالی برگزار شد که ۵۰ نفر از مدیران اندیشکده‌ها، همچنین صاحب‌نظران حوزه نوآوری اجتماعی در این نشست حضور داشتند.

این دورهمی با موضوع نوآوری اجتماعی و نقش اندیشکده‌ها در حل مسائل کشور برای رسیدن به رویداد بزرگ نوپیا «نوآوری و پیشرفت ایران» باهمت ستاد نوآوری‌های اجتماعی زیرمجموعه ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (رضوان الله تعالی علیه) در عصر روز سه‌شنبه 23 آذرماه سال 1400 در حالی برگزار شد که ۵۰ نفر از مدیران اندیشکده‌ها، همچنین صاحب‌نظران حوزه نوآوری اجتماعی به صورت حضوری و در بستر مجازی در این نشست حضور داشتند. همچنین ستاد پیشرفت جامع منطقه‌ای، دبیرخانه رویداد ملی نوآوری اجتماعی نوپیا، پلتفرم اشتراک ویدئو آپارات و مرکز نوآوری و شتاب‌ده‌ی وی‌کست حامیان این برنامه بودند.

«سید سجاد حسینی» دبیر دورهمی‌های رویدادهای ملی نوآوری، در ابتدای این نشست با اشاره به اهمیت اندیشکده‌ها و مصادف شدن آن با روز اندیشکده گفت: اولین دورهمی رویدادهای ملی نوآوری با حضور اتمی‌ها همراه بود. سلسله نشست‌ها برای رسیدن به یک نگاه مشترک بین رویداد نوپیا و فعالان حوزه اجتماعی صورت می‌گیرد.

وی در ادامه گفت: در دورهمی دوم قصد داریم رابطه بین اندیشکده‌ها و حل مسائل کشور در جریان نوآوری را بیان کنیم.

«محسن دنیوی» دبیر رویداد نوپیا گفت: وظیفه اندیشکده‌ها تولید سیاست و راهبرد نویسی است. طی سال‌های اخیر راهبرد در اندیشکده‌ها به سمت و سویی رفته است که نقش مردم در حل مسائل کم‌تر دیده‌شده و این برداشت به وجود آمده است که سیاست‌های الزام‌آور بیشتر در جامعه پاسخ داده می‌شود و درنتیجه مردم کمتر در مشارکت‌های اجتماعی شرکت کرده‌اند.

دنیوی در ادامه تصریح کرد: این نگاه باعث شده است که اراده جمعی کمتر در اندیشکده‌ها ظهور و بروز داشته باشد و این محل چالش است. درحالی‌که مشارکت‌های اجتماعی نیاز هر جامعه است. با این رویکرد مسیر جدیدی پیش روی ما باز می‌شود و اندیشکده‌ها با نوآوری‌های جدید در حل مسائل کشور و مشارکت‌های اجتماعی دخیل خواهند شد.

«محمد مجید فولادگر» دانش‌آموخته رشته آینده‌پژوهی و مدیر پژوهشکده چشم‌انداز نیز گفت: اندیشکده‌ها باید نقش‌آفرینی کنند، اغلب ارتباط اندیشکده‌ها با حاکمیت در حد اعتبارات است.

مدیر پژوهشکده چشم‌انداز در ادامه تصریح کرد: حالا این اندیشکده‌ها می‌توانند با جامعه طرح بحث کرده و مسائلی که جامعه با آن روبه‌رو است را حل‌وفصل کنند. این در حالی است که حاکمیت در مقابل خواسته اندیشکده‌ها با کمبود بودجه و نبود اعتبار روبه‌رو است. وقت آن رسیده است که اندیشکده‌ها نوآور باشند و الا هرروز ضعیف و ضعیف‌تر می‌شوند. حالا برای رسیدن به این نوآوری به‌جای اعتبارمی شود به دنبال گرفتن اختیار بود.

«میثم مسعودیان» عضو بنیاد توسعه فردا و انجمن خیرین علم و فناوری ایرانیان نیز در این نشست حضور داشت وی با اشاره به اینکه جامعه نیاز به یک باز چینش سرمایه اجتماعی دارد، توضیح داد: نقش اندیشکده‌ها بین حاکمیت و مردم می‌تواند پررنگ باشد و نقش مثبتی در این باز چینش مثبت اجتماعی بازی کند.

وی در ادامه گفت: اندیشکده‌ها می‌توانند از بدنه حرم اجتماعی به حاکمیت برسند حداقل اینکه در ایران این پتانسیل وجود دارد. بحث گفتمان سازی توسط اندیشکده‌ها می‌تواند این اهداف را پوشش دهد.

«شوان صدر قاضی» پژوهشگر تحقیقات اقتصادی اجتماعی (دانشگاه سازمان ملل) که فعالیت‌هایی در مناطق محروم داشته در این نشست گفت: باید مراقب بود که واژه نوآوری لوس نشود. وقتی از آن در هر پژوهشی استفاده شود این قابلیت را پیدا می‌کند. باید بدانیم اصالت در نوآوری است یا در تأثیر اجتماعی است. طوری که ابتدا به سمت حل مسئله پیش می‌رویم و بعد از حل مسئله تشخیص داده می‌شود که از طریق نوآوری حل‌شده است یا خیر!

وی در ادامه توضیح داد: ایده آن‌قدر ارزش خاصی ندارد بلکه شناخت مسئله برای حل آن مهم است. باید برای پیدا کردن راه‌حل وقت صرف کرد. اندیشکده‌ها در این شرایط می‌توانند برای حل مسئله نور بتابانند.

«محمد هانی ایرانمنش» مدیر مرکز راهبردی جبهه فرهنگی انقلاب «اندیشکده اشراق» نیز گفت: حالا از به راه افتادن یک جریان جدید حرف می‌زنیم. ایران در طول زمان و قرن‌ها و با تمدنی که داشته است جریان‌ها فکری را دنبال کرده است تا امروز به این نقطه رسیده است در دوران مشروطه و بعد انقلاب اسلامی این جریان فکری به سمت و سویی حرکت کرده است. طوری که دهه ۷۰ با پدیده سیل جریان شبهات ادامه داشت و سعی بر آن بود که جامعه خودش را با عقلانیت بازسازی کند. دهه ۸۰ مطالعات راهبردی شروع و نقطه زایش اندیشکده‌ها آغاز شد.

«حامد ملک‌زاده» رئیس ستاد نوآوری اجتماعی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (رضوان الله تعالی علیه) نیز گفت: انقلاب اسلامی ایران یکی از نوآوری‌ها بوده است و حدود نیم‌قرن از این نوآوری جدید می‌گذرد و رقبا و موافقان آن را به‌عنوان یک نوآوری پذیرفته‌اند، اما حالا این سؤال پیش می‌آید که حالا موقعیت ما کجاست؟ اندیشکده‌های ما به مسئله‌های اجتماعی با چه رویکردی پاسخ می‌دهند؟ آیا اندیشکده‌ها قادر هستند از مجرای انقلاب اسلامی به نیازهای جامعه پاسخ دهند؟

«رضا حسان» دانش‌آموخته دکتری سیاست‌گذاری بر پایه مدل دانشگاه «پالرمو» و استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات با حضورش در این نشست گفت: امروزه کمپین‌ها می‌تواند از حضور اجتماعی مردم خبر بدهند درست شبیه به کمپین‌هایی که خبرگزاری فارس تحت عنوان «فارس من» راه انداخته است. تا مطالبه گری را در مردم زنده کند این خودش نوآوری است. برای اینکه مردم را به صحنه بیاوریم باید مدل‌ها را ارزیابی و مطرح کنیم.

«محسن دوباشی» مدیرعامل ستاد پیشرفت جامع منطقه‌ای ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (رضوان الله تعالی علیه) و رئیس شورای سیاست‌گذاری رویداد ملی «نوپیا» به‌عنوان مسئول برگزاری این نشست گفت: نوآوری اجتماعی و توجه به شبکه نظام مسائل و تبیین مسائل بسیار مهم است. اگر مدام بر طبل نوآوری بکوبیم پژوهش‌های ما آسیب می‌بینند. باید حل مسئله در اولویت باشد باید پیشرفت یک جامعه برای ما در اهمیت بیشتری باشد. امروزه حوزه اجتماعی نیازمند تحول جدید است برای حل مسئله است. با سلسله نشست‌هایی که برای رسیدن به رویداد نوپیا برگزار می‌شود می‌توان این رویداد را هر چه قوی‌تر برای رسیدن به «نوآوری پیشرفت ایران» آماده کرد.

محمد حیدری به‌عنوان دبیر اجرایی نخستین رویداد ملی نوآوری‌های اجتماعی (نوپیا) اعلام کرد که این دورهمی دومین دورهمی از 7 دورهمی قبل از این رویداد است که در ۱۲ اسفند سال ۱۴۰۰ و در واپسین روزهای سال و در آستانه بهار و آغاز قرن جدید با حمایت ستاد نوآوری اجتماعی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در سالن همایش‌های برج میلاد برگزار خواهد شد.

محمد حیدری در حاشیه این برنامه، با دعوت از فعالان نوآوری‌های اجتماعی برای شرکت در این رویداد گفت: در این دورهمی‌ها با عنوان دورهمی فعالان حوزه نوآوری اجتماعی؛ شرکت‌کنندگان با یکدیگر به بحث و تبادل‌نظر درباره چگونگی هم‌افزایی در انجام فعالیت‌ها و یافتن راهی برای حل مسائل خواهند پرداخت. تاکنون یک دورهمی با حضور فعالان این بخش با عنوان نوآوری اجتماعی و نقش اتم‌ها در حل مسائل کشور، برگزار شده است.

وی با دعوت از فعالان و علاقه‌مندان دارای ایده برای حضور و ثبت‌نام در رویداد ملی نوپیا تأکید کرد: بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، دورهمی‌ها تا زمان برگزاری رویداد به شکل تدریجی برگزار خواهد شد که علاقه‌مندان می‌توانند با ورود به پایگاه اینترنتی http://www.noupia.ir یا صفحه مجازی رویداد به نشانی @noupia.event   نسبت به ثبت‌نام و شرکت در دورهمی‌ها و رویداد ملی اقدام کنند.

وی درباره نام این رویداد گفت: نوپیا، واژه ترکیبی است که از دو واژه نو و پیا که به معنای ارج، مکنت و منزلت است خلق شده و اشاره به آینده‌ای روشن برای ایران عزیز دارد. نوپیا، مخففی از «نوآوری و پیشرفت ایران» نیز هست که به خواست عمومی ایرانیان برای خلق نحوی دیگر از زیستن، مبتنی بر بوم و فرهنگ و تاریخ و تمدن ایرانی اسلامی ما در جهان جدید اشاره دارد.