تمام فاضلاب مازندران وارد آب دریا می شود / پرجمعیت ترین استان شمالی کشور ؛ فاقد شبکه فاضلاب + فیلم

تقریبا همه فاضلاب مازندران وارد آب دریا می شود؛ چراکه هیچ گونه سیستم جامعی برای جمع آوری فاضلاب مازندران وجود ندارد؛ به نحوی که صاحبان واحدهای مسکونی، تجاری، گردشگری، بهداشتی و صنعتی در این استان یا اساسا سیستم تصفیه فاضلاب ندارند یا اگر هم داشته باشند، اداره کل محیط زیست و شرکت آب و فاضلاب استان مازندران به دلیل عدم انجام نظارت های دوره ای بر نحوه دفع فاضلاب مازندران، تا زمانی که شکایتی از خرابی یک سیستم تصفیه فاضلاب دریافت نکنند، بر واحدهای متخلف نظارت نمی کنند. در این میان البته بخشی از واحدها نیز به صورت مستقیم فاضلاب مازندران را به آب دریا می ریزند و نکته تاسف بار این است که با وجود این وضعیت فاضلاب مازندران، در میان تمام شهرهای این استان فقط ساری دارای تصفیه خانه فاضلاب است که ظرفیت تصفیه خانه این شهر هم هم فقط کفاف تصفیه فاضلاب یک چهارم جمعیت آن را می دهد.

ورود مستقیم فاضلاب یک رستوران به آب دریا در چالوس

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، چند روز پیش پدید آمدن نوار سفید رنگی از ساحل چالوس تا نزدیکی تفرجگاه نمک آبرود، منجر به تعجب مردم و گردشگران در این شهرستان شمالی کشور شد. نوار سفیدرنگی که پیگیری های رکنا از فعالان محیط زیست منطقه نشان داد که مربوط به رهاسازی مستقیم فاضلاب یک رستوران در چالوس در آب دریاست و ظاهرا مدیران این رستوران بدون توجه به خطرات بسیار زیادی که این کار می تواند برای آب دریا، آبزیان، مردم چالوس و گردشگران به همراه داشته باشد، فاضلاب رستوران خود را به صورت مستقیم در آب دریا رها کرده اند.

البته ظاهرا مدیران اداره کل محیط زیست مازندران با این رستوران برخورد کرده اند و همچنین انجام آزمایش های شیمیایی نیز نشان داده که فاضلاب رهاشده حاوی موادی خطرناک برای انسان ها نبوده، اما سلامت آبزیان را به خطر انداخته است؛ ولی مساله اصلی اینجاست که این فقط یک مورد رسانه‌ای‌شده از ورود فاضلاب به آب دریا در استان مازندران است و هر روز موارد متعددی از این دست در سایه ضعف نظارتی مسئولان شرکت آب و فاضلاب و محیط زیست منطقه رخ می دهد.

نکته مهم این است که اساسا هیچ نظام جامعی برای تصفیه فاضلاب در مازندران وجود ندارد؛ به نحوی که فقط یک شهر این استان یعنی ساری دارای یک تصفیه خانه فاضلاب شهری است که آن هم صرفا کفاف تصفیه فاضلاب یک چهارم جمعیت این شهر را می دهد و باقی فاضلاب در همین ساری و البته سایر شهرهای مازندران یا از طریق جریان رودخانه ها و آب های زیرزمینی یا به صورت مستقیم وارد آب دریا می شود و بخش بسیار زیادی از این فاضلاب نیز پیش از ورود به آب دریا، تصفیه نمی شود.

تمام شهرهای مازندران فاقد شبکه فاضلاب هستند

ریشه اصلی این اتفاق به ضعف نظارتی اداره کل محیط زیست مازندران بر نحوه تصفیه و رهاسازی فاضلاب واحدهای مسکونی، تجاری، گردشگری، بهداشتی و صنعتی این استان بازمی‌گردد و البته فقدان نظارت های دوره ای بر نحوه دفع فاضلاب واحدهای مختلف، وجود خلا قانونی در زمینه الزام تمام واحدهای مسکونی به استفاده از سیستم تصفیه فاضلاب و نبود نظامی جامع برای مدیریت فاضلاب در مازندران، همگی دست به دست هم داده و آب دریای خزر را به شدت آلوده کرده است.

این نکته ای است که ژاله سید رئیسی، فعال محیط زیست مازندران در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: متاسفانه ضعف نظارتی شرکت آب و فاضلاب و اداره کل محیط زیست مازندران بر نحوه دفع فاضلاب این استان به گونه ای است که نه تنها همواره احتمال دارد که یک واحد صنفی فاضلاب خود را در آب دریا رها کند، بلکه حتی در شهر رامسر بیمارستانی وجود دارد که بخشی از فاضلاب خود را به صورت مستقیم آب دریا می ریزد.

وی با تاکید بر این که چالوس، رامسر و تمام شهرهای مازندران فاقد شبکه فاضلاب هستند، عنوان کرد: بخش زیادی از فاضلاب شهرهای مازندران از همه واحدهای مسکونی، تجاری، صنعتی و ... یا به صورت مستقیم وارد آب دریا می شود، یا از طریق رودخانه به دریا می ریزد یا جذب منابع آب زیرزمینی می شود و رفته رفته با آب رودخانه ها مخلوط می شود؛ مگر این که واحدهای مختلف یک دستگاه سپتیک (دستگاهی برای جمع آوری فاضلاب) نصب کرده باشند و فاضلاب جمع‌آوری‌شده در آن را هم به صورت مستقیم در رودخانه ها رها نکنند.

فقدان نظارت دوره ای محیط زیست و آبفای مازندران بر سیستم های تصفیه فاضلاب

در این میان البته باید توجه داشت که براساسا قانون، ساختمان های تجاری، صنعتی و بهداشتی و مجتمع های مسکونی که تعداد واحدهای آن بیش از 25 واحد است، موظف به نصب سیستم تصفیه فاضلاب هستند و البته آنها هم فاضلاب خود را پس از تصفیه شدن در منابع آب زیرزمینی یا رودخانه ها رها می کنند. نکته مهم اما این است که ضعف نظارتی شرکت آب و فاضلاب و اداره کل محیط زیست مازندران بر این واحدها موجب شده است که بسیاری از دستگاه های فاضلاب فرسوده یا معیوب شوند و عملا نتوانند کارآیی لازم را داشته باشند.

وقتی هم که هیچ گونه نظارت دوره ای از طرف ماموران شرکت آب و فاضلاب و محیط زیست بر سیستم های تصفیه فاضلاب نصب شده در واحدها وجود ندارد و مسئولان محلی صرفا به دریافت گزارش های محلی درباره خرابی سیستم فاضلاب یک واحد مسکونی، صنعتی یا تجاری و ورود فاضلاب تصفیه نشده به آب رودخانه یا دریا بسنده کرده اند، طبیعی است که مقررات مربوط به الزام نصب دستگاه تصفیه فاضلاب نتوانسته است که تاثیر لازم را بر کاهش آلودگی های زیست محیطی در این استان بگذارد.

ناظران دولتی تا وقتی گزارشی از مردم نگیرند، به فاضلاب رسیدگی نمی کنند

سید رئیسی در توضیح بیشتر این مساله گفت: در بسیاری از مواقع که سیستم تصفیه فاضلاب یک هتل، رستوران یا هر واحد تجاری دیگر خراب می شود، اداره کل محیط زیست یا شرکت آب و فاضلاب تا زمانی که از طرف مردم گزارشی دریافت نکنند، به مساله ورود نمی کنند؛ چراکه اساسا هیچ گونه نظارت دوره ای بر سیستم های تصفیه فاضلاب واحدهای مختلف وجود ندارد.

وی ادامه داد: همین مساله باعث شده است که حتی وقتی ما در بخش های مرفه نشین چالوس، رامسر، نوشهر یا دیگر شهرهای مازندران تردد می کنیم، همواره بوی متعفن فاضلاب را استشمام کنیم؛ دلیل این بو هم چیزی نیست جز این که سیستم تصفیه فاضلاب یک واحد تجاری یا مسکونی خراب شده است و فاضلاب آن بدون تصفیه شدن وارد منابع آب زیرزمینی یا رودخانه ها می شود.

این فعال محیط زیست در ادامه تاکید کرد: تا زمانی که کسی از بوی فاضلاب ناشی از خراب بودن سیستم تصفیه فاضلاب یک واحد مسکونی یا تجاری شکایت نکند، اداره کل محیط زیست استان یا شرکت آب و فاضلاب هیچ پیگیری خاصی انجام نمی دهند. تا زمانی هم که شکایت انجام شود و ماموری بخواهد از آن واحد مسکونی یا تجاری بازدید کند، حجم زیادی از فاضلاب بدون تصفیه شدن وارد منابع آب زیرزمینی یا رودخانه ها شده است.

وی با تاکید بر این که نبود نظارت دوره ای بر سیستم های فاضلاب واحدهای مسکونی و تجاری یک خلا قانونی بزرگ محسوب می شود، عنوان کرد: اساسا وقتی هم که یک مامور محیط زیست یا شرکت آبفا برای رسیدگی به سیستم فاضلاب یک واحد مسکونی یا تجاری اقدام می کند، بازهم نمی توان اطمینان داشت که بعد از بازرسی، مساله کاملا حل می شود، زیرا هیچ گونه نظارت دقیقی نیز بر کار آن مامور وجود ندارد.

مردم فاضلاب سپتیک ها را به رودخانه ها می ریزند

نکته مهم دیگر نیز این است که برخی واحدهای تجاری و صنفی کوچک و بخشی از واحدهای مسکونی مازندران به جای استفاده از سیستم تصفیه فاضلاب، از تانکرهای سپتیک برای جمع آوری فاضلاب استفاده کرده اند؛ اما در سایه نبود نظارت نهادهای مربوطه، صاحبان بسیاری از این واحدها به جای این که فاضلاب جمع‌شده در سپتیک را در دستگاه های تصفیه فاضلاب واحدهای دولتی بریزند تا فاضلاب بدون تصفیه شدن وارد آب رودخانه نشود، هر از گاهی همان فاضلاب جمع‌شده در سپتیک را رودخانه رها می کنند، چراکه آنها نمی خواهند رهاسازی فاضلابشان در آب های زیرزمینی منجر به اعتراض همسایگان آنها شود و به همین دلیل، خودشان به طور مستقیم فاضلاب جمع‌شده در سپتیک را به رودخانه ها می ریزند.

این نکته ای است که سید رئیسی ضمن اشاره به آن تصریح کرد: با وجود این که مجتمع های مسکونی بزرگ ملزم شده اند که سیستم تصفیه فاضلاب نصب کنند، اما هیچ اجباری برای نصب سپتیک در واحدهای آپارتمانی یا ویلایی کوچکتر وجود ندارد و اگر هم یک مجتمع مسکونی کوچک در سیستم فاضلاب خود سپتیک نصب کرده باشد، این کار به همت اهالی آن مجتمع انجام شده است. البته متاسفانه اهالی بسیاری از همین مجتمع ها هم با وجود این که سپتیک نصب کرده اند، فاضلاب جمع‌آوری‌شده در سپتیک های خود را به صورت مستقیم به آب رودخانه ها می ریزند.

این فعال محیط زیست البته به این نکته اشاره کرد که صرف نظر از واحدهای غیرمسکونی و مجتمع های مسکونی بالای 25 واحد، در مجموع کمتر از 5 درصد اهالی مازندران که در واحدهایی کوچکتر زندگی می کنند یا صاحبان ویلاهای شخصی، از سپتیک استفاده می کنند، چون نه اجباری به استفاده از این دستگاه در سیستم های تصفیه فاضلاب وجود دارد و نه نظارتی بر نحوه تخلیه فاضلاب جمع‌شده در سپتیک ها انجام می شود.

فقط یک شهر مازندران تصفیه خانه فاضلاب دارد

نبود نظام جمع آوری فاضلاب، مهمترین مشکل زیست محیطی استان مازندران است و ریشه اصلی این مشکل نیز به این مساله بازمی‌گردد که تقریبا همه شهرهای این استان فاقد تصفیه خانه فاضلاب شهری هستند؛ به نحوی که در استان مازندران فقط یک تصفیه خانه در شهر ساری وجود دارد که ظرفیت آن کفاف تصفیه فاضلاب یک چهارم جمعیت این شهر را می دهد.

البته فاز دوم تصفیه خانه ساری و فاز نخست تصفیه خانه در شهرهایی مثل نوشهر، چالوس، رامسر، بابل و ... نیز در دست اجراست، اما در بسیاری از این شهرها یا طرح های احداث تصفیه خانه فاضلاب به کندی پیش می رود یا عدم توافق میان ساکنان شهرها و مسئولان دولتی بر سر جانمایی تصفیه خانه فاضلاب منجر به روی زمین ماندن این پروژه ها شده است.

فاضلاب مازندران مدیریت نمی شود

سید رئیسی مهمترین مشکل در این زمینه را نبود نظام مدیریت فاضلاب در مازندران دانست و تاکید کرد: در استان مازندران برخلاف بسیاری از دیگر مناطق ساحلی جهان، اصلا به این نکته توجه نمی شود که به هیچ وجه نباید فاضلاب بدون تصفیه شدن وارد آب دریا شود تا آلودگی ناشی از آن، زندگی آبزیان و حتی انسان ها را به خطر نیندازد.

وی افزود: این در حالی است که ما حتی می توانیم با تصفیه و بازچرخانی فاضلاب، آن را مجددا در برخی مصارف استفاده کنیم، نه این که فاضلاب را بدون توجه به آلودگی های زیست محیطی آن در آب دریا رها کنیم. البته متاسفانه سایر شهرهای کشورمان نیز هیچ توجهی به لزوم بازچرخانی آب ندارند و در سراسر ایران فقط یک درصد فاضلاب بازیافت می شود.

دولت، مازندران را از فاضلاب نجات دهد

مازندران برخلاف بسیاری از دیگر استان های دیگر کشور فاقد شبکه فاضلاب است و تقریبا در تمام شهرهای این استان، واحدهای تجاری، مسکونی، گردشگری و ... یا فاضلاب خود را به صورت مستقیم، قبل یا بعد از تصفیه کردن، در آب رودخانه یا دریا رها می کنند یا این که فاضلاب خود را در چاه های جذبی تعبیه شده در واحدهایشان می ریزند و این فاضلاب نیز از طریق این چاه ها وارد منابع آب زیرزمینی می شود و رفته رفته وارد آب چشمه ها، رودخانه ها و سایر منابع آبی استان مازندران می شود.

سید رئیسی با تاکید بر این که تقریبا همه فاضلاب مازندران به همین صورت جمع آوری می شود، اظهار داشت: مواردی که لوله فاضلاب یک واحد مسکونی یا تجاری به صورت مستقیم وارد آب رودخانه یا دریا می شود، کمتر است و ما عمدتا شاهد آن هستیم که آلوده شدن منابع آب زیرزمینی بر اثر جذب فاضلاب، منجر به آلوده شدن آب رودخانه ها و در نهایت دریای خزر می شود.

وی در پایان تصریح کرد: راهکار اصلی برای نجات مازندران از این وضع، این است که دولت سرمایه گذاری مناسبی برای ایجاد یک سیستم جامع تصفیه، دفع و بازچرخانی فاضلاب مازندران انجام دهد و در شهرهای بزرگ این استان نیز تصفیه خانه های بزرگ فاضلاب که نیاز تمام جمعیت شهر را پاسخ دهد، احداث کند.