آسمان بارید، دریاچه زنده شد ، مسئولان پُز دادند! / عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه زیر تیغ نقد

محمد درویش کارشناس محیط زیستی در حوزه منابع طبیعی و مدیریت آب در ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی رکنا، درباره روند علمی دوباره زنده شدن دریاچه ارومیه چنین  گفت: سه سال آبی در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه داریم، ترسالی فوق العاده عالی را تجربه می کنیم. در طول تاریخ 60 ساله دریاچه ارومیه کمترپیش آمده است که سه سال پشت سر هم ، میزان ریزش های آسمانی از میانگین درازمدت 60 ساله بیشتر باشد.این مسئله سبب شده ، خیلی از کم کاری هایی که در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه اتفاق افتاده، دیده نشود.

وی تاکید کرد : اگر در حال حاضر حدود 4 و نیم میلیارد متر مکعب آب در دریاچه وجود دارد و یا حدود 3 هزار کیلومتر مربع سطح دریاچه خیس است و آب دارد ، بیشتر از اینکه باید ممنون دستاوردهای ستاد احیا دریاچه ارومیه باشیم باید متشکر از پروردگار و ریزش هایی که اتفاق افتاد باشیم. شرایط فعلی هیچ ربطی به عملکردهای ستاد احیا دریاچه ارومیه ندارد.

کارشناس محیط زیستی در حوزه منابع طبیعی و مدیریت آب با تاکید بر اینکه بزرگترین بحرانی که سبب شده دریاچه ارومیه با چنین معضلی روبه رو شود این بوده که وسعت اراضی کشاورزی را بیش از دو برابر افزایش دادیم ادامه داد: نیاز آبی حوزه آبخیز دریاچه ارومیه ، حدود 3.6 میلیارد متر مکعب ، یکباره افزایش پیدا کرد در صورتی که کل حق آبه دریاچه ارومیه  درسال حدود  3.1 دهم میلیارد مترمکعب بود. تا موقعی که ما نتوانیم معیشت های جایگزین برای کشاورزان فراهم کنیم، تا موقعی که همچنان کشاورز در محدوده دریاچه ارومیه فکرکند که تنها منبع درآمدش افزایش کشت و تولید محصولاتی مثل چغندرقند است مشکلی را حل نکرده ایم.

محمد درویش با گفتن اینکه حتی با صدور توقف کشت چغندر قند در محدوده دریاچه ارومیه باز کشاورزی ادامه دادگفت: با وجود این دستور ، چیزی حدود 30 هزار هکتار در همین پنج سال گذشته به وسعت چغندرکاری در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه در منطقه میاندوآب افزوده شده است.چه سندی از این گویا تر نشان می دهد که ستاد احیا دریاچه ارومیه کار مفید و سازنده ای انجام نداده است . کارهایی که  ستاد انجام داده است مجموعه عملیات های سازه ای و بسیار پر خرج بوده که مهمترین آن طرح انتقال آب از زاب به دریاچه ارومیه است که خود این طرح بسیار ضد محیط زیستی است. دلیل ندارد که یک منطقه دیگر را ناآبادان بکنیم چون قصد داریم منطقه دیگری را آبادان کنیم. هنوز حتی  یک قطره آب زاب هم وارد دریاچه ارومیه نشده است که بشود ادعا کرد که کار ستاد احیا دریاچه ارومیه بوده است.

درویش با طرح این  سوالات که آیا ستاد احیا می تواند بگوید که میزان آبیاری را افزایش داده است ؟ آیا ستاد احیا می تواند بگوید که بخشی از کاربری اراضی کشاورزی  را تغییر داده ایم و به این ترتیب نیاز آبی درحوزه کشاورزی را کاهش داده ایم ؟ افزود:  وقتی که روسای جهاد کشاورزی منطقه با افتخار بیان می کنند که تولید سیب ما  دو برابر یا سه برابر شد و این را به عنوان عملکرد مثبت خود اعلام می کنند یعنی این که نه تنها ستاد احیا دریاچه ارومیه نتوانسته مشکل دریاچه را حل کند بلکه مشکل به شدت بدتر شده است. برای اینکه متوجه شویم تا چه میزان مشکل حاد شده است اینگونه می گویم که در طول سه سال گذشته بیش از 80 میلیارد مترمکعب بارندگی در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه بارندگی داشتیم. در رویایی ترین شرایط دریاچه ارومیه، یعنی در سال 1375 آبی که در دریاچه ارومیه جمع شد 33 میلیارد متر مکعب بود ولی الان با وجود اینکه  80میلیارد متر مکعب بارندگی داشتیم کل آبی که در دریاچه ارومیه جمع شده است 4 میلیارد متر مکعب است. حداقل اگر بخواهیم به این نقطه برسیم که دریاچه در موقعیت پایداری است دست کم باید در دریاچه 20 میلیارد متر مکعب  آب باشد . اگر که 3 هزار کیلومتر نسبت به وسعت 5 هزار کیلومتر آب وجود دارد این فقط ظاهر ماجرا است ،عمقی ندارد و تا 80 درصد دریاچه ارومیه را میتوان با پای پیاده همین الان طی کرد و این عمق کم ، با اندک تغییرات آب و هوایی و کمی گرم شدن هوا ، به سرعت تبخیر می شود. همین که الان یک پلنگ وارد جزایر دریاچه ارومیه شده است این سوال را مطرح می کند که این پلنگ چگونه تا جزیره رسیده ؟ پاسخ این است که  دریاچه خشک بوده و او توانسته در کم عمقی آب  تا جزیره خود را برساند.

این کارشناس محیط زیستی در حوزه منابع طبیعی و مدیریت آب با تاکید بر اینکه به شدت عملکرد ستاد احیا دریاچه ارومیه قابل نقد است  و بیش از ده هزار میلیارد تومان پول را به جرات می توان گفت هدر رفت گفت: فقط می توان گفت که بارندگی خوب بود.

وی در پایان گفت : وقتی به مسعود تجریشی رئیس ستاد احیا دریاچه ارومیه گفتم با توجه به اینکه می دانید بارش ها باعث زنده شدن دریاچه ارومیه شده است چرا اجازه می دهید بگویند که این دستاورد ستاد احیا بوده است . فقط خندیدند. حقیقت این است ،هر فردی آگاه به عدد و رقم هایی  باشد که نسبت بارش و عمق و حجم دریاچه را نشان میدهد خواهد فهمید که آسمان بارید ، دریاچه ارومیه پر شد و همین.