حکایت بی پایان سناریوی غم انگیز آلودگی خزر

به گزارش رکنا، دریای خزر، این اکوسیستم زیبا امروزه حال و روز خوشی نداشته و درگیر بحران‌ها و معضلاتی نظیر پسماند، فاضلاب و آلودگی نفتی است، مشکلاتی که هریک به نوبه خود می‌تواند برای از بین بردن یک منبع حیات کافی باشد.

آلودگی دریای خزر/ نفتی یا غیرنفتی

اسماعیل طلوعی دکترای حوزه آب و سازه‌های هیدرولیکی آلودگی دریای خزر را ناشی از دو منبع نفتی و غیر نفتی دانست و اظهار کرد: منابع غیر نفتی آلوده کننده دریای خزر شامل فاضلاب‌ها اعم از خانگی، صنعتی، کشاورزی و بیمارستانی بوده و شیرابه‌های حاصل از تجمیع و انباشت زباله نیز از دیگر عوامل آلوده کننده منابع آبی است که نهایتا منتج به دریای خزر می‌شود.

وی رقابت برای استحصال نفت از کف دریا در کشور‌های همسایه و مجاور دریای خزر بدون در نظر گرفتن ضوابط زیست محیطی را از علل بارز آلودگی دریای خزر عنوان کرد و گفت: جریان‌های دریایی و ساحلی موجود در خزر که از سمت غرب به شرق بوده باعث انتقال این آلودگی به سمت جنوب دریای خزر و ایران می‌شود.

افزایش جمعیت مهاجر موجب آلودگی منابع طبیعی و محیط زیست می‌شود

طلوعی با اشاره به این که با ساخت آزاد راه تهران- شمال مشکلات دریای خزر دو صد چندان می‌شود تصریح کرد: هجوم مسافر و خیل عظیم جمعیت وارده به استان‌های شمالی که هیچ گونه زیرساخت دیگری غیر از ساخت راه برای آنان در نظر گرفته نشده، قطعا و مسلما آلودگی منابع محیط زیستی و به ویژه در دریای خزر را به دنبال خواهد داشت.

انتقال آب از دریای خزر/ پاشیدن نمک بر زخم

این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه از انتقال آب دریای خزر به دیگر استان‌ها به عنوان یک عامل آلوده کننده و برهم زننده تعادل محیط زیست نام برد خاطرنشان کرد: وجود آب شیرین کُن‌ها برای انتقال آب دریای خزر باعث تشدید شوری آب دریا شده که نوعی آلودگی محسوب می‌شود.

طلوعی در ادامه افزود: شوری بیش از حد مجاز، باعث برهم زدن تعادل زیستی دریا شده و ضمن اینکه تهدیدی برای آبزیان دریای خزر محسوب می‌شود، باعث ورود و نفوذ آب شور به سفره‌های زیرزمینی در اثر پایین افتادن جبهه آب شور دریا شده و شوری چاه‌ها و چشمه‌های جلگه‌ای را در پی خواهد داشت.

بازهم ردپای سو مدیریت و نظارت

استاد دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن با مقایسه ساخت و ساز شهری در ایران با سایر کشور‌های توسعه یافته گفت: در اصول شهرسازی در کشور‌های توسعه یافته ابتدا افق جمعیت آینده برای شهر در نظر گرفته شده و محدوده شهر مشخص می‌شود، سپس متناسب با آن ابتدا زیرساخت‌های بنیادی شهر سازی مانند سیستم‌های لوله کشی آب و فاضلاب، برق کشی و گاز و ... طراحی و ساخته شده و در نهایت روساخت‌ها که همان ساختمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی و اداری و ... هستند بنا می‌شود.

طلوعی با اشاره به عدم وجود نقشه جامع برای بیان محدوده شهری، روستایی و زراعی و همچنین عدم وجود مدیریت و نظارت ساخت در کشور یادآور شد: در کشور‌های توسعه یافته برای تمام زمین‌ها با هر نوع کاربری لزوم سیستم فاضلاب و تصفیه آن امری اجتناب ناپذیر است.

این مؤلف و پژوهشگر حوزه منابع آبی، وضعیت کنونی محدوده شهری و روستایی همگام با افزایش جمعیت را لجام گسیخته توصیف کرد و افزود: تراکم بالای جمعیت در نوار ساحلی استان‌های شمالی موجب شده تا زیرساخت‌های شهری و روستایی قربانی ایجاد ساخت و ساز‌های غیر اصولی در این مناطق شوند.

راهکار‌های مبارزه با آلودگی دریای خزر

دکترای منابع آب و سازه‌های هیدرولیکی با اعلام اینکه باید برای فاضلابی که از خانه ها، کارگاه ها، صنایع و کشت زار‌ها خارج می‌شود، شاخصه خاصی وجود داشته باشد تا در رودخانه ‎‌ها رهاسازی شوند گفت: رعایت استاندارد‌های تصفیه فاضلاب می‌تواند به آلودگی منابع آبی و به ویژه دریای خزر کمک شایانی کند، زیرا اکثر رودخانه‌های شمال کشور حامل فاضلاب‌های مذکور هستند.

طلوعی در خصوص آلودگی نفتی دریای خزر با اشاره به رژیم حقوقی و پروتکل‌های متعدد بین کشور‌های همسایه خزر تاکید کرد: باید نظام دیپلماسی قوی با نظارت‌های دقیق در این مورد از سوی کشور اعمال شود تا با رعایت استاندارد‌های استخراج و پالایش نفت این آلودگی به دریا وارد نشود؛ در این زمینه لزوم نگاه ویژه و دغدغه‌مند متولیان امر، ضروری است.

آلودگی دریای خزر نسبت به خلیج فارس کمتر است

رئیس اداره محیط زیست شهرستان تنکابن با اعلام اینکه آلودگی دریای خزر همواره در حال پایش است گفت: آب دریای خزر به شکل مستمر توسط اداره بهداشت و محیط زیست بازرسی و مورد آنالیز قرار گرفته و اماکن درنظر گرفته شده برای استفاده عموم از دریا و ساحل مشکلی تاکنون نداشته اند.

هادی منصورکیائی با اشاره به اینکه تمام پهنه‌های آبی دنیا مشکل آلایندگی دارند یادآور شد: به دلایل متعدد همه دریا‌ها و اقیانوس‌ها تا حدودی آلودگی دارند، اما دریای خزر به دلیل بسته بودن محیط آن، از شکنندگی بیشتری نسبت به سایر آب‌ها برخوردار است.

وی آلودگی خلیج فارس را بیشتر از دریای خزر دانست و تاکید کرد: وجود سکو‌های متعدد نفتی در خلیج فارس، ناو‌ها و کشتی‌های به مراتب بیشتر از دریای خزر و اتفاقات و رویداد‌های مختلف در خلیج فارس آلودگی آن را به مراتب بیشتر از دریای خزر کرده است، اما، چون خلیج به دریای آزاد متصل است، نمود آلودگی کمتری نسبت به خزر در آن شاهد هستیم.

خزر مشکلی برای شنا ندارد

رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان تنکابن با بیان این که طبق شاخص استاندارد اداره بهداشت دریای خزر مشکلی برای شنا ندارد گفت: آنالیز‌های انجام شده توسط شبکه بهداشت با توجه به استاندارد‌های تعریف شده از سوی وزارتخانه نشان دهنده عدم آلودگی دریای خزر است.

نیما نژاد مقدم ضمن یادآوری این مطلب که هر نوع منبع آبی دارای یک استاندارد مشخص از سوی وزارت بهداشت است تصریح کرد: آب خوردن، آب کشاورزی، آب دریا و هر نوع منبع آبی دیگر هر یک دارای استاندارد‌های مربوط به خود بوده و بر این اساس آب دریای خزر برای شنا هیچ گونه مشکلی ندارد.

وی با اعلام این که آب دریای خزر دارای آلودگی است خاطرنشان کرد: قطعا آب دریا برای مصارفی غیر از شنا و تفریحات آبی جزء آب‌های آلوده محسوب می‌شود، اما شاخصه‌های تعریف شده از سوی وزارتخانه مشخص می‌کند که چه نوع آبی برای چه مصارفی باید مورد استفاده قرار گیرد.

نژاد مقدم در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون موردی در شهرستان به عنوان بیماری به علت شنا در دریا گزارش شده است خاطرنشان کرد: خوشبختانه مواردی با نام بیماری یا مشکلات این چنینی که علت آن شنا در دریای خزر باشد در تنکابن گزارش نشده، اما این موضوع را نمی‌توان برای تمام نوار ساحلی خزر تعمیم داد و ممکن است مواردی از این دست وجود داشته باشد.

وی آلودگی دریای خزر را در حال حاضر جزئی قلمداد کرد و افزود: چنان چه آلودگی به حد غیرمجاز برسد، شناگاه‌های نوار ساحلی تعطیل شده و مجوز شنا صادر نخواهد شد.

منبع: ایسنا