سال کبیسه چیست ؟ + جدول شیوه محاسبه سال کبیسه + فیلم

به گزارش رکنا، سال کبیسه سالی است که یک روز اضافی به ماه اسفند (فوریه در میلادی) اضافه می‌شود، به این صورت که ماه اسفند به ۲۹ روز افزایش می‌یابد، در حالی که در سال‌های عادی ۲۸ روز دارد. این کار برای هماهنگی تقویم میلادی با سال شمسی انجام می‌شود، زیرا طول یک سال شمسی حدود ۳۶۵.۲۴۲۵ روز است، که باعث می‌شود هر چهار سال یکبار یک روز اضافی در تقویم گنجانده شود.

هر سالی که بر ۴ بخش‌پذیر باشد، به عنوان سال کبیسه شناخته می‌شود، مگر اینکه آن سال بر ۱۰۰ بخش‌پذیر باشد. در این صورت، باید بر ۴۰۰ هم بخش‌پذیر باشد تا کبیسه باشد.

برای مثال، سال ۲۰۲۰ یک سال کبیسه بود، اما سال ۲۰۰۰ با اینکه بر ۴۰۰ بخش‌پذیر بود، یک سال کبیسه محسوب شد، در حالی که سال ۱۹۰۰ چنین نبوده است.

چرا به سال‌ها روز اضافی اضافه می‌شود؟

مدت زمان واقعی سال خورشیدی حدود ۳۶۵.۲۴۲۵ روز است. این یعنی یک سال خورشیدی دقیقاً ۳۶۵ روز و چند ساعت بیشتر از آنچه که تقویم معمولی در نظر می‌گیرد (۳۶۵ روز). این تفاوت باعث می‌شود که در طول زمان اختلاف میان تقویم و واقعیت زمان ایجاد شود. اگر این اختلاف جبران نشود، تقویم با گذشت سال‌ها از وضعیت واقعی فاصله خواهد گرفت.

برای مثال، اگر سال‌ها همیشه ۳۶۵ روز باشند، هر سال حدود ۰.۲۴۲۵ روز (معادل تقریبا ۵ ساعت و ۵۸ دقیقه) اختلاف ایجاد خواهد کرد. این اختلاف در طول سال‌ها جمع می‌شود و در نهایت باعث خواهد شد که تاریخ‌ها به‌طور واضحی با فصول سال اشتباه شوند.

جدول: جمع شدن اختلاف در طول سال‌ها

نحوه محاسبه سال کبیسه در تقویم شمسی

در تقویم شمسی (ایرانی)، سال کبیسه به‌طور متفاوتی از تقویم میلادی محاسبه می‌شود. سال شمسی به‌طور معمول ۳۶۵ روز است، اما برای هماهنگی دقیق‌تر با سال واقعی خورشیدی (مدت زمان گردش زمین به دور خورشید)، در تقویم شمسی هر چهار سال یک‌بار یک روز اضافی به سال اضافه می‌شود.

در تقویم شمسی، سال کبیسه به‌طور دقیق به این صورت محاسبه می‌شود:

۱. قاعده اصلی:

هر چهار سال یک‌بار یک سال کبیسه در نظر گرفته می‌شود.

در این سال‌ها، ماه اسفند ۲۹ روز خواهد داشت و در نتیجه سال شمسی ۳۶۶ روز خواهد شد.

۲. استثنا:

در صورتی که سال شمسی بر ۱۲ بخش‌پذیر باشد، سال کبیسه نخواهد بود.

یعنی اگر سال‌شمسی بر ۱۲ بخش‌پذیر باشد (مثلاً سال ۱۲، ۲۴، ۳۶، ...) یک سال غیرکبیسه خواهد بود.

چرا اینگونه است؟

هدف از این قاعده‌ها، هم‌راستا نگه داشتن تقویم شمسی با تغییرات طبیعی و سال خورشیدی است. طول سال خورشیدی دقیقاً ۳۶۵.۲۴۲۱۹ روز است، بنابراین برای حفظ هماهنگی با این مقدار، از سیستم کبیسه در تقویم شمسی استفاده می‌شود.

جدول: مثال‌های سال کبیسه در تقویم شمسی

قاعده اصلی برای سال کبیسه

برای جبران این اختلاف، هر چهار سال یکبار یک روز اضافی در ماه فوریه به تقویم افزوده می‌شود. این روز اضافی باعث می‌شود که سال به ۳۶۶ روز برسد. به این ترتیب، اختلاف سال‌ها با طول سال خورشیدی کاهش می‌یابد.

قاعده:

هر سالی که بر ۴ بخش‌پذیر باشد، سال کبیسه است.

برای مثال، سال ۲۰۲۰ یک سال کبیسه بود چون بر ۴ بخش‌پذیر است (۲۰۲۰ ÷ ۴ = ۵۰۵).

جدول: سال‌های کبیسه بر اساس قاعده اول

قضیه سال‌های قرن (۱۰۰ سالی)

اما تنها تقسیم بر ۴ کافی نیست. اگر سالی بر ۱۰۰ بخش‌پذیر باشد، باید بر ۴۰۰ هم بخش‌پذیر باشد تا کبیسه شود. این اصلاح برای جبران دقیق‌تر تفاوت‌ها و هم‌راستا نگه‌داشتن تقویم با سال خورشیدی لازم است.

قاعده:

اگر سالی بر ۱۰۰ بخش‌پذیر باشد، سال کبیسه نیست، مگر اینکه بر ۴۰۰ هم بخش‌پذیر باشد.

برای مثال:

سال ۱۹۰۰ به دلیل بخش‌پذیر بودن بر ۱۰۰، سال کبیسه نیست.

اما سال ۲۰۰۰ به دلیل بخش‌پذیر بودن بر ۴۰۰، سال کبیسه بود.

جدول: سال‌های قرن کبیسه و غیر کبیسه

چرا این اصلاحات اعمال می‌شود؟

هدف از این اصلاحات دقیقاً تطبیق تقویم میلادی با طول واقعی سال خورشیدی است. با اعمال این قاعده‌ها، تقویم نه تنها به‌طور متوسط دقیق‌تر می‌شود، بلکه از ایجاد اختلاف‌های بزرگ در طول زمان جلوگیری می‌کند. بدون این تغییرات، پس از ۴۰۰ سال، تقویم حدود ۹۷ روز از واقعیت فاصله می‌گرفت، که می‌توانست باعث مشکلات بزرگی در تاریخ‌نگاری، کشاورزی و دیگر زمینه‌ها شود.

جدول: تاثیر اصلاحات در طول زمان

شیوه محاسبه تولد فردی که در روز 29 اسفند (29 فوریه) به دنیا آمده باشد

اگر کسی در روز ۲۹ اسفند (۲۹ فوریه) به دنیا بیاید، این تاریخ تنها در سال‌های کبیسه وجود دارد، یعنی هر چهار سال یک‌بار. در سال‌های عادی، ماه فوریه ۲۸ روز دارد و به همین دلیل تاریخ تولد دقیق آن فرد در سال‌های غیرکبیسه وجود ندارد.

چگونه تاریخ تولد این افراد محاسبه می‌شود؟

در سال‌های غیرکبیسه، به‌طور معمول تاریخ تولد آن‌ها به یکی از دو روش زیر محاسبه می‌شود:

۲۸ فوریه به عنوان تاریخ تولد: برخی افراد تاریخ تولد خود را در سال‌های غیرکبیسه، ۲۸ فوریه (یک روز قبل از ۲۹ فوریه) در نظر می‌گیرند. این روش به‌طور رایج در بسیاری از کشورها برای تسهیل محاسبات و امور قانونی استفاده می‌شود.

۱ مارس به عنوان تاریخ تولد: برخی دیگر ترجیح می‌دهند که تاریخ تولد خود را در سال‌های غیرکبیسه ۱ مارس در نظر بگیرند، زیرا این روز دقیقاً یک روز بعد از ۲۹ فوریه است.

در عمل:

در بیشتر موارد، تاریخ تولد رسمی افراد طبق مدارک دولتی، شناسنامه یا سندهای قانونی، بستگی به قوانین کشور و نحوه ثبت‌نام آن‌ها دارد. در بسیاری از کشورها، روز ۲۸ فوریه به‌عنوان تاریخ تولد در نظر گرفته می‌شود تا مشکلاتی مانند محاسبات سن و گرامیداشت تولد حل شود.

مثال:

اگر فردی در سال ۱۹۹۲ (سال کبیسه) در تاریخ ۲۹ فوریه به دنیا آمده باشد، در سال‌های غیرکبیسه مانند ۲۰۲۳، تاریخ تولد او به‌عنوان ۲۸ فوریه یا ۱ مارس در نظر گرفته می‌شود، بسته به ترجیح فرد یا قوانین محلی.