افغانی افغانستان

افغانی افغانستان

نوسان ارزش افغانی در 19 سال گذشته

واحد پول کشور افغانستان، افغانی (AFN) است. واحد کوچکتر از افغانی، پول است و هر افغانی، صد پول است. سال مالی آن از یکم فروردین (21 مارس) تا 29 اسفند (20 مارس) است. ارزش افغانی از سال 1380 به بعد نسبت به دلار روند صعودی داشته است. اگر پول افغانی را با ارزهای کشورهای خارجی و همسایه مقایسه کنیم می‌توان گفت هرچند تاکنون ثبات و ارزش پول افغانی، مصنوعی بوده و توسط تزریق میلیون‌ها دلار از سوی بانک مرکزی به بازار ثابت نگه داشته شده است اما به طور کلی واحد پول افغانستان از کامیاب‌ترین و با ارزش‌ترین واحدهای پولی در سطح منطقه است.

در سال های اخیر ارزش افغانی در مقابل دلار بارها روند صعودی داشته است. این افزایش ارزش شاید به این دلیل غیرمنتظره است که افغانستان اقتصادش مصرفی و بیشتر متکی به واردات است و از طرف دیگر بودجه توسعه‌ای و عادی آن به کمک‌های بین‌المللی وابسته است ولی با تسلط مجدد طالبان در اوت/آگوست سال 2021 میلادی این کمک‌ها قطع شده است. ذخایر بانک مرکزی این کشور نیز مسدود شد.

2 استدلال متفاوت درباره افزایش ارزش افغانی وجود دارد؛ حکومت طالبان دلیل افزایش ارزش افغانی را «مدیریت درست اقتصادی» می‌داند و کارشناسان اقتصادی این روند را «تصنعی» دانسته و معتقدند که افزایش ارزش افغانی به دلیل پویایی اقتصادی و مدیریت سالم نیست، بلکه نواخته شدن «زنگ خطر» در اقتصاد این کشور است و الزاما قوی بودن افغانی به معنی رونق اقتصادی، کاهش فقر و به معنی ایجاد شغل در کشور نیست.

چه عواملی بر نوسان ارزش افغانی تاثیر دارد؟

قبل از به قدرت رسیدن دوباره طالبان بودجه سالانه افغانستان حدود 6 میلیارد دلار بود. حدود نیمی از این بودجه از کمک‌های بین‌المللی تامین می‌شد. ورود کمک‌های خارجی تاثیر مستقیم بر ارزش افغانی داشت ولی در سال های اخیر کمک مستقیم خارجی به بودجه افغانستان انجام نشده و این روند باید باعث کاهش ارزش افغانی می‌شد اما روند برعکس شده‌ است.

قاچاق دلار از افغانستان به خارج این کشور نیز باعث کاهش ارزش افغانی می‌شود و مسئولان در افغانستان معتقدند که تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران باعث قاچاق دلار به ایران شده و از طرفی خریداران ایرانی تولیدات خود را با پیش‌پرداخت به مشتریان افغان می‌فروشند اما با تسلط طالبان هم میزان واردات از ایران کاهش یافته است و هم به گفته مسئولان طالبان و اقتصادانان نظارت بیشتر برای جلوگیری از قاچاق ارزهای خارجی اعمال می‌شود.