کشاورزی سنتی در تهران؛ قتل‌عام منابع آب در روز روشن است/ آب شرب نداریم اما ۵٪ تولیدات کشاورزی کشور از تهران تأمین می‌شود!

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، چرا همچنان کشاورزی سنتی در تهران ادامه دارد، در حالی که آب برای شرب هم به سختی تأمین می‌شود؟در شرایطی که سدهای تهران در پایین‌ترین سطح ذخیره آبی خود قرار دارند، اصرار بر ادامه کشاورزی سنتی در این استان چیزی جز خودکشی تدریجی نیست.

 کشاورزی تهران؛ اشتباه استراتژیک در مدیریت منابع آب

استان تهران، با وجود آنکه تنها یک درصد از مساحت کل کشور را در اختیار دارد، نزدیک به ۲۰ درصد جمعیت ایران را در خود جای داده است. منابع آب این استان در بهترین شرایط هم کفاف این حجم از مصرف را نمی‌داد، چه برسد به امروز که با خشکسالی شدید و کاهش ۵۶ درصدی آب سدها مواجه هستیم.اما همچنان در این استان کشاورزی جریان دارد! چرا؟

 در حالی که شهروندان تهران با محدودیت مصرف آب روبه‌رو هستند، بخش کشاورزی همچنان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب استان باقی مانده است. بیش از ۸۰ درصد آب مصرفی کشور به بخش کشاورزی اختصاص دارد، در حالی که سهم صنایع و شرب به‌مراتب کمتر است. آیا این یک سیاست‌گذاری منطقی است؟

 با وجود بحران شدید آب، هنوز هم بسیاری از مزارع اطراف تهران از روش‌های غرقابی و سنتی برای آبیاری استفاده می‌کنند. این روش‌ها باعث هدررفت بیش از ۶۰ درصد آب مصرفی می‌شود. در حالی که کشورهای پیشرفته به سمت آبیاری قطره‌ای و هوشمندسازی مصرف آب رفته‌اند، چرا ایران همچنان درگیر روش‌های ناکارآمد است؟

 تهران در فهرست مناطق خشک جهان قرار دارد، اما همچنان در برخی نقاط آن محصولاتی پرمصرف مانند ذرت، یونجه، سیب‌زمینی و حتی برنج کشت می‌شود! این یک خیانت به منابع آب است. در بسیاری از کشورها، کاشت این محصولات در مناطق کم‌آب کاملاً ممنوع است. چرا در ایران، سیاست‌گذاری درستی در این زمینه انجام نمی‌شود؟

 به دلیل کاهش ذخایر سدها، کشاورزان به برداشت بیشتر از چاه‌های عمیق و سفره‌های آب زیرزمینی روی آورده‌اند. نتیجه کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست زمین و افزایش خطرات زیست‌محیطی،شوری خاک و کاهش کیفیت تولیدات کشاورزی بوده است.

چرا باید اجازه داده شود که منابع زیرزمینی تهران، که میلیون‌ها سال طول کشیده تا تشکیل شوند، در عرض چند دهه نابود شوند؟

 وابستگی بیش از حد به کشاورزی در استانی که ظرفیت آن را ندارد، به معنای واقعی زنگ خطر را به صدا در آورده است.اینکه تهران ۵ درصد از تولیدات کشاورزی کشور را تأمین کند، یک تصمیم استراتژیک اشتباه است. این استان ظرفیت آبی لازم را ندارد.منابع آن باید برای مصارف مهم‌تری مانند تأمین آب شرب، صنعت و محیط‌زیست حفظ شوند.بسیاری از این محصولات می‌توانند در استان‌هایی که منابع آبی بهتری دارند، تولید شوند.

 تجربه جهانی؛ چگونه کشورهای خشک بحران را مدیریت کرده‌اند؟

استرالیا: پس از تجربه یک خشکسالی شدید، این کشور کشاورزی سنتی را محدود کرد و تنها به محصولات کم‌آب‌بر و روش‌های گلخانه‌ای اجازه فعالیت داد.

 امارات: در این کشور، به‌جای اصرار بر کشاورزی سنتی، روی کشاورزی عمودی، استفاده از آب بازیافتی و تکنیک‌های گلخانه‌ای مدرن سرمایه‌گذاری شده است.

چرا ایران، با داشتن فناوری و دانش لازم، هنوز هم درگیر روش‌های منسوخ و پرمصرف است؟

 راهکار چیست؟

اگر سیاست‌های کشاورزی در تهران تغییر نکند، نه‌تنها کشاورزی از بین خواهد رفت، بلکه شهر تهران با بحران کم‌آبی به طور جدی تر مواجه خواهد شد. باید هر چه زودترممنوعیت کشت محصولات پرآب‌بر در تهران برقرار شود توسعه سریع کشاورزی گلخانه‌ای برای کاهش مصرف آب تا ۹۰ درصد الزام است.سرمایه‌گذاری در فناوری‌های تصفیه و بازیافت آب مهم است. هوشمندسازی سیستم‌های آبیاری و حذف روش‌های سنتی ضروری است. کاهش وابستگی اقتصادی کشاورزان به کشت سنتی و ایجاد فرصت‌های جایگزین برای معیشت آنها می تواند در دستور کار قرار گیرد.

باید تصمیم سخت گرفت!

تهران دیگر ظرفیت ادامه کشاورزی سنتی را ندارد. هر روز که بدون تغییر سیاست‌ها می‌گذرد، منابع آبی بیشتری از دست می‌رود. اگر همین مسیر ادامه پیدا کند، نه‌تنها کشاورزی تهران نابود خواهد شد، بلکه بحران آب به شهرنشینان نیز ضربه خواهد زد.

سؤال اصلی این است: آیا مسئولان حاضرند این حقیقت تلخ را بپذیرند و برای نجات تهران، سیاست‌های آبی را اصلاح کنند؟ یا همچنان قرار است کشاورزی بی‌منطق را ادامه دهند تا زمانی که هیچ آبی باقی نماند؟

تصمیم سخت، اما حیاتی است.کشاورزی سنتی در تهران باید متوقف شود، پیش از آنکه دیر شود!