دولت پزشکیان رکورددار استیضاح زودهنگام؟ / اولین وزیر استیضاح شده که بود؟

هنوز چندماهی از عمر دولت چهاردهم نگذشته است که برخی نمایندگان مجلس دوازدهم ، کارزار استیضاح به راه انداخته و طرح استیضاح برخی از وزرای دولت را کلید زده اند، طرح هایی که بنا به روایت ها برخی از آنها وارد سامانه مجلس هم شده است و در صف اعلام وصول در صحن مجلس هستند. بنابر گفته احمد نادری عضو هیات رئیسه مجلس شورای ، استیضاح پاکنژاد،‌ وزیر نفت، با ۲۳ امضا و استیضاح همتی، وزیر اقتصاد، با بیش از ۷۰ امضا،‌ در سامانه مجلس به ثبت رسیده است.

 خبرآنلاین در ادامه آورده است ، ورود زودهنگام به استیضاح وزرا اما نقدهایی را سبب شده است و حتی محمد باقر قالیباف ، رئیس مجلس را نیز به صف منتقدان آورده و تاکید می کند؛ « چنین تصمیمی هر چند ممکن است برای مجلس آورده سیاسی بیاورد اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد لطمه به اقتصاد و زندگی مردم است». با این وجود اما چند روز پیش عباس گودرزی سخنگوی هیات رئیسه مجلس ، از ارجاع استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، با جمع آوری ۸۰ امضا از سوی نمایندگان به هیئت رئیسه مجلس خبر داد.

دولت پزشکیان رکورددار استیضاح زودهنگام؟

نگاهی به تاریخچه استیضاح در مجالس یازده گانه کشور نشان می دهد که از میان ۳۲ طرح استیضاح صورت گرفته، تنها ۱۰ طرح استیضاح رأی مثلت آورده و باقیمانده وزرای استیضاح شده،  رأی اعتماد پارلمان نشینان را باردیگر به دست آورده اند.

اما آنچه قابل توجه است، کلید خوردن اولین طرح استیضاح ها در هر دولت بوده است، تاریخ تشکیل دولت ها و کلید خوردن اولین استیضاح وزراء در مجالس مختلف نشان می دهد که بعد از گذشت حداقل یک سال از عمر دولت ها، بهارستان نشینان اسیتضاح وزراء را کلید زده اند. تنها در دولت دوم حسن روحانی اولین استیضاح، ۷ ماه بعد از تشکیل دولت صورت گرفته است. برهمین اساس اگر طرح استیضاح دولتمردان پزشکیان به مرحله عملیاتی شدن برسد، دولت چهاردهم رکورددار استیضاح وزیر در ادوار دولت های مختلف خواهد بود.

برکناری یک وزیر در دولت های سوم تا ششم/ اولین وزیر استیضاح شده که بود؟

از میان ۳۲ طرح استیضاح وزراء در خانه ملت، قرعه به نام ۷ وزیر در دولت های سوم تا ششم که همزمان با مجالس اول تا چهارم کشور بوده اند، افتاده است. از میان این ۷ وزیر تنها یک وزیر به نام ایرج فاضل وزیر بهداشت، از دولتمردان کابینه اول مرحوم هاشمی رفسنجانی بود که بعد از استیضاح برکنار شد.

اولین وزیر استیضاح شده در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، شهاب گنابادی وزیر مسکن و شهرسازی در دولت سوم به ریاست آیت الله سیدعلی خامنه ای و همزمان با مجلس اول بوده است که در صدر فهرست استیضاح شدگان قرار گرفته است، اما او توانست رأی اعتماد بهارستان نشینان را کسب کند. علی اکبر ناطق نوری وزیر کشور دولت سوم و بهزاد نبوی وزیر صنایع سنگین در دولت چهارم نیز بعد از استیضاح از مجلس رأی اعتماد گرفتند.

محمدعلی نجفی وزیر آموزش و پرورش و محمد سعیدی کیا وزیر راه و ترابری در دولت پنجم و حسین محلوجی وزیر معاون و فلزات در دولت ششم استیضاح شان به نتیجه نرسید و رأی نمایندگان را به دست آوردند.

دو دولت حسن روحانی رکورددار شد

حسن روحانی رئیس دولت های یازدهم و دوازدهم، با ۹ بار اعلام وصول شدن استیضاح دولتمردانش و به مرحله اجرا رسیدن آن رکورددار است. از میان ۹ وزیر استیضاح شده روحانی، رضا فرجی دانا وزیر علوم در دولت یازدهم و در دولت دوازدهم نیز علی ربیعی وزیر کار و مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد، برکنار شدند. اما استیضاح های علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش و عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی که دوبار در سال های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵، استیضاحش اعلام وصول شد، به نتیجه نرسید و رأی اعتماد اهالی خانه ملت را از آن خود کردند.

در دولت دوازدهم نیز، عباس آخوندی بار دیگر در سال ۱۳۹۶، مورد استیضاح قرار گرفت که این بار هم رأی اعتماد گرفت. علی ربیعی وزیر کار نیز در سال ۱۳۹۶ استیضاح شد اما رأی اعتماد گرفت، ولی در استیضاح سال ۱۳۹۷ برکنار شد. محمود حجتی وزیر جهاد نیز از دیگر وزیران دولت دوازدهم بود که استیضاح او با رأی اعتماد نمایندگان مجلس به پایان رسید.

پس از روحانی، دولت های  سید محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد قرار دارند که طرح استیضاح وزرای هر کدام از این روسای جمهور در ۸ سال ریاست شان، ۷ بار اعلام وصول شده است.

از میان ۷ وزیر استیضاح شده خاتمی، عبدالله نوری وزیر کشور در دولت هفتم  و احمد خرم وزیر راه و شهرسازی در دولت هشتم برکنار شدند. اما ۵ وزیر استیضاح شده دیگر به نام های عطاء الله مهاجرانی وزیر ارشاد در دولت هفتم، علی عبدالعلی زاده وزیر مسکن، مسعود پزشکیان وزیر بهداشت،مرتضی حاجی وزیر آموزش و پرورش و سیداحمد معتمدی وزیر ارتباطات دولت هشتم از مجلس رأی اعتماد گرفتند.

اما در دولت های احمدی نژاد، از میان ۷ وزیر که استیضاح شان اعلام وصول شده بود، ۳ وزیر به نام های علی کردان وزیر کشور در دولت نهم، حمید بهبهانی وزیر راه و ترابری و استاد رئیس جمهور وقت در دانشگاه و عبدالرضا شیخ الاسلامی وزیر کار در دولت دهم برکنار شدند. همچنین محمدرضا اسکندری وزیر جهاد و محمود فرشیدی وزیر آموزش و پرورش در دولت نهم و مجید نامجو وزیر نیرو و شمس الدین حسینی وزیر اقتصاد در دولت دهم رأی اعتماد گرفتند.

فاطمی امین تنها وزیر استیضاح شده دولت سیزدهم

در دولت ابراهیم رئیسی طرح اسیتضاح سیدرضا فاطمی امین وزیر صمت، دوبار در سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ اعلام وصول شد. وی در سال ۱۴۰۱ اعتماد خانه ملتی ها را دوباره به دست آورد؛ اما در سال ۱۴۰۲ با عدم رأی اعتماد نمایندگان مجلس یازدهم، از وزارت برکنار شد.

* در جدول زیر تاریخ استیضاح وزراء به تفکیک دولت و مجلس را مشاهده می کنید؛

منبع جدول: خبرآنلاین، مهر، تسنیم