نورولوژی چیست؟

به گزارش رکنا، نورولوژی علمی بسیار گسترده است و چون سیستم عصبی نقش مرکزی در کنترل عملکردهای بدن دارد، هر اختلال یا آسیب در آن می‌تواند تأثیرات عمیقی روی زندگی فرد بگذارد.

ساختار سیستم عصبی

ساختار سیستم عصبی یکی از پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین سیستم‌های بدن است. این سیستم، تمام فعالیت‌های بدن را کنترل و هماهنگ می‌کند و شامل دو بخش اصلی است: سیستم عصبی مرکزی (CNS) و سیستم عصبی محیطی (PNS). در ادامه جزئیات هر بخش را توضیح می‌دهیم:

1. سیستم عصبی مرکزی (Central Nervous System - CNS)

سیستم عصبی مرکزی شامل دو بخش اصلی است: مغز و نخاع.

الف) مغز

مغز، پیچیده‌ترین اندام بدن است و کنترل بسیاری از عملکردهای حیاتی، شناختی و حرکتی را بر عهده دارد. مغز به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود:

مخ (Cerebrum): بزرگ‌ترین بخش مغز که مسئول تفکر، حافظه، یادگیری، حواس، و حرکات ارادی است.

نیمکره‌های مغزی: دو نیمکره چپ و راست که هر کدام عملکردهای متفاوتی دارند. نیمکره چپ معمولاً مسئول زبان و منطق است، در حالی که نیمکره راست بیشتر با خلاقیت و احساسات مرتبط است.

مخچه (Cerebellum): در پشت مغز قرار دارد و مسئول هماهنگی حرکات و حفظ تعادل بدن است.

ساقه مغز (Brainstem): شامل پل مغزی، بصل النخاع و مغز میانی است و کنترل عملکردهای حیاتی مانند تنفس، ضربان قلب و فشار خون را بر عهده دارد.

ب) نخاع

نخاع، یک ساختار لوله‌ای شکل است که از مغز به سمت پایین ستون فقرات امتداد دارد.

وظیفه آن انتقال پیام‌های عصبی بین مغز و سایر قسمت‌های بدن است.

نخاع همچنین به تنهایی مسئول برخی پاسخ‌های رفلکسی است (مانند واکنش سریع به درد).

2. سیستم عصبی محیطی (Peripheral Nervous System - PNS)

سیستم عصبی محیطی، شبکه‌ای از اعصاب است که مغز و نخاع را به سایر نقاط بدن متصل می‌کند. این سیستم شامل دو بخش اصلی است:

الف) اعصاب حسی و حرکتی

اعصاب حسی: پیام‌ها را از اندام‌ها و محیط به سمت مغز و نخاع منتقل می‌کنند (مثل احساس گرما یا سرما).

اعصاب حرکتی: پیام‌ها را از مغز و نخاع به عضلات و اندام‌ها منتقل می‌کنند تا حرکت یا عملکرد خاصی را اجرا کنند.

ب) سیستم عصبی خودمختار و ارادی

سیستم عصبی ارادی (Somatic Nervous System):

کنترل حرکات ارادی بدن (مثل راه رفتن یا نوشتن) را بر عهده دارد.

سیستم عصبی خودمختار (Autonomic Nervous System):

این سیستم عملکردهای غیرارادی و حیاتی بدن (مثل ضربان قلب و هضم غذا) را مدیریت می‌کند و به دو بخش تقسیم می‌شود:

سیستم سمپاتیک: هنگام استرس یا خطر، بدن را آماده واکنش می‌کند (افزایش ضربان قلب، گشاد شدن مردمک‌ها).

سیستم پاراسمپاتیک: بدن را در حالت آرامش و استراحت نگه می‌دارد (کاهش ضربان قلب، تحریک هضم غذا).

3. سلول‌های سیستم عصبی

دو نوع اصلی سلول در سیستم عصبی وجود دارد:

الف) نورون‌ها (Neurons)

نورون‌ها واحدهای اصلی سیستم عصبی هستند که پیام‌های الکتریکی و شیمیایی را منتقل می‌کنند. هر نورون شامل سه بخش است:

دندریت‌ها: پیام‌ها را از سایر سلول‌ها دریافت می‌کنند.

بدنه سلولی: پیام را پردازش می‌کند.

آکسون: پیام را به سلول‌های دیگر منتقل می‌کند.

ب) سلول‌های گلیال (Glial Cells)

این سلول‌ها از نورون‌ها حمایت و حفاظت می‌کنند و نقش مهمی در نگهداری محیط مناسب برای فعالیت نورون‌ها دارند.

4. ارتباط بین بخش‌های سیستم عصبی

اطلاعات از محیط یا اندام‌های داخلی از طریق اعصاب حسی به سیستم عصبی مرکزی منتقل می‌شوند.

مغز یا نخاع پیام را پردازش کرده و پاسخ مناسب را از طریق اعصاب حرکتی به اندام‌های مختلف ارسال می‌کنند.

بیماری‌های مهم در نورولوژی

در اینجا یک جدول از بیماری‌های مهم در نورولوژی همراه با توضیحات خلاصه تهیه کرده‌ایم:

1. بیماری‌های مغزی

الف) سکته مغزی (Stroke):

سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به بخشی از مغز مختل شود. این اتفاق ممکن است به دلیل انسداد (سکته ایسکمیک) یا پارگی عروق مغزی (سکته هموراژیک) رخ دهد. علائم شامل:

ضعف یا فلج ناگهانی در یک طرف بدن

اختلال در گفتار یا درک کلمات

مشکلات بینایی

سردرگمی یا سرگیجه

ب) صرع (Epilepsy):

صرع یک بیماری مزمن است که با تشنج‌های مکرر مشخص می‌شود. تشنج‌ها ناشی از فعالیت غیرطبیعی الکتریکی در مغز هستند و می‌توانند با علائمی مانند حرکات غیرارادی، از دست دادن هوشیاری یا تغییرات رفتاری همراه باشند.

ج) میگرن:

میگرن نوعی سردرد شدید و معمولاً یک‌طرفه است که ممکن است با علائمی مانند حالت تهوع، حساسیت به نور و صدا و دیدن هاله (Aura) همراه باشد. میگرن می‌تواند ساعت‌ها یا حتی روزها طول بکشد.

د) آلزایمر (Alzheimer’s Disease):

آلزایمر یک بیماری پیشرونده مغزی است که باعث از دست رفتن حافظه و کاهش توانایی‌های شناختی می‌شود. علائم اولیه شامل فراموش کردن اتفاقات اخیر و دشواری در برنامه‌ریزی است. با پیشرفت بیماری، مشکلاتی مانند گم شدن، سردرگمی و تغییرات رفتاری بروز می‌کند.

ه) تومورهای مغزی:

تومورها می‌توانند خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند. بسته به محل تومور، علائمی مانند سردرد، تشنج، اختلالات بینایی یا مشکلات گفتاری بروز می‌کنند.

2. بیماری‌های نخاعی

الف) مولتیپل اسکلروزیس (MS):

این بیماری خودایمنی است که سیستم ایمنی به غلاف میلین (پوشش محافظ سلول‌های عصبی) حمله می‌کند. MS می‌تواند باعث خستگی، مشکلات تعادل، ضعف عضلانی، تاری دید و بی‌حسی شود. علائم معمولاً دوره‌ای بروز می‌کنند و با گذشت زمان ممکن است بدتر شوند.

ب) آسیب‌های نخاعی:

آسیب نخاع می‌تواند در اثر ضربه یا تصادف رخ دهد. این آسیب بسته به محل و شدت آن ممکن است منجر به فلج کامل یا ناقص، از دست دادن حس و حتی اختلالات در عملکرد اندام‌های داخلی شود.

3. اختلالات حرکتی

الف) پارکینسون (Parkinson’s Disease):

یک بیماری پیش‌رونده سیستم عصبی است که ناشی از کاهش تولید دوپامین در مغز است. علائم شامل لرزش (به‌ویژه در حالت استراحت)، کندی حرکت، سفتی عضلات و اختلالات تعادل است.

ب) دیستونی (Dystonia):

دیستونی نوعی اختلال حرکتی است که باعث انقباض غیرارادی و طولانی‌مدت عضلات می‌شود. این بیماری می‌تواند حرکات یا وضعیت غیرطبیعی در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد کند.

ج) هانتینگتون (Huntington’s Disease):

هانتینگتون یک بیماری ژنتیکی و پیشرونده است که باعث حرکات غیرارادی (مثل تکان‌های ناگهانی)، کاهش توانایی‌های شناختی و تغییرات رفتاری می‌شود.

4. بیماری‌های اعصاب محیطی

الف) نوروپاتی محیطی (Peripheral Neuropathy):

این بیماری ناشی از آسیب به اعصاب محیطی است و می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله دیابت، عفونت‌ها یا آسیب‌های فیزیکی رخ دهد. علائم شامل بی‌حسی، سوزش، درد یا ضعف عضلانی در دست‌ها و پاها است.

ب) سندرم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome):

این سندرم ناشی از فشار به عصب مدیان در مچ دست است. علائم شامل درد، بی‌حسی و سوزش در انگشتان دست (به‌ویژه انگشت شست، اشاره و میانی) می‌شود.

5. بیماری‌های عضلانی-عصبی

میاستنی گراویس (Myasthenia Gravis):

یک بیماری خودایمنی است که باعث ضعف عضلات، به‌ویژه عضلات چشمی، تنفسی و بلع می‌شود. این بیماری معمولاً در طول روز و با فعالیت بیشتر تشدید می‌شود.

6. اختلالات خواب

الف) نارکولپسی (Narcolepsy):

نارکولپسی باعث خواب‌آلودگی شدید در طول روز و حملات ناگهانی خواب می‌شود. این اختلال می‌تواند باعث ضعف عضلانی ناگهانی (کاتاپلکسی) نیز شود.

ب) آپنه خواب (Sleep Apnea):

آپنه خواب زمانی اتفاق می‌افتد که تنفس فرد در طول خواب مکرراً متوقف شود. این مشکل می‌تواند منجر به خستگی روزانه، سردردهای صبحگاهی و مشکلات قلبی شود.

روش‌های تشخیصی در نورولوژی

در نورولوژی، تشخیص بیماری‌ها به ترکیبی از معاینه بالینی دقیق و استفاده از ابزارهای تخصصی نیاز دارد. این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا منبع مشکل را شناسایی کند و درمان مناسب را برنامه‌ریزی کند. در ادامه، مهم‌ترین روش‌های تشخیصی در نورولوژی را توضیح می‌دهیم:

1. معاینه بالینی

این مرحله پایه‌ای‌ترین و اولین گام در تشخیص بیماری‌های عصبی است و شامل بررسی‌های زیر می‌شود:

الف) شرح حال بیمار:

جمع‌آوری اطلاعات درباره علائم، مدت زمان بروز آن‌ها، شدت، و عوامل تحریک‌کننده یا تسکین‌دهنده.

بررسی تاریخچه خانوادگی بیماری‌های عصبی.

ب) معاینه عصبی:

در این بخش، پزشک عملکرد سیستم عصبی را بررسی می‌کند، از جمله:

حس: بررسی احساس درد، دما، لمس و ارتعاش.

حرکت: ارزیابی قدرت عضلات، تونوس (سفتی عضلات) و حرکات غیرارادی.

رفلکس‌ها: تست رفلکس‌های عضلانی و واکنش‌های خودکار بدن.

تعادل و هماهنگی: بررسی توانایی بیمار در ایستادن و راه رفتن.

اعصاب جمجمه‌ای: ارزیابی عملکرد اعصاب مربوط به بینایی، شنوایی، بلع، و حرکات صورت.

2. تصویربرداری پزشکی

این روش‌ها برای مشاهده ساختار و عملکرد مغز، نخاع و اعصاب استفاده می‌شوند:

الف) سی‌تی اسکن (CT Scan):

استفاده از پرتوهای ایکس برای ایجاد تصاویر دقیق از ساختار مغز و نخاع.

مناسب برای شناسایی سکته مغزی، خونریزی، تومورها و آسیب‌های فیزیکی.

ب) تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI):

استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تصویربرداری دقیق از بافت‌های نرم.

مفید برای تشخیص بیماری‌هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)، تومورها، و ضایعات نخاعی.

ج) آنژیوگرافی مغزی:

استفاده از تزریق ماده کنتراست و تصویربرداری برای بررسی عروق خونی در مغز.

کاربرد در تشخیص آنوریسم، انسداد یا ناهنجاری‌های عروقی.

3. آزمایش‌های الکتروفیزیولوژیک

این آزمایش‌ها فعالیت الکتریکی مغز، اعصاب و عضلات را بررسی می‌کنند:

الف) الکتروانسفالوگرافی (EEG):

ثبت فعالیت الکتریکی مغز از طریق الکترودهایی که روی پوست سر قرار می‌گیرند.

مناسب برای تشخیص صرع، اختلالات خواب و برخی بیماری‌های مغزی.

ب) الکترومیوگرافی (EMG):

اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی عضلات در حالت استراحت و انقباض.

مفید برای تشخیص بیماری‌های عضلانی-عصبی مانند میاستنی گراویس یا نوروپاتی محیطی.

ج) بررسی هدایت عصبی (Nerve Conduction Study):

ارزیابی سرعت انتقال پیام‌های عصبی در اعصاب محیطی.

برای تشخیص نوروپاتی‌ها یا آسیب‌های عصبی محیطی استفاده می‌شود.

4. آزمایش‌های مایع مغزی-نخاعی (CSF)

لومبار پانکچر (Lumbar Puncture):

در این روش، مایع مغزی-نخاعی از فضای بین مهره‌های کمری گرفته می‌شود.

کاربردها:

تشخیص عفونت‌هایی مانند مننژیت یا انسفالیت.

بررسی بیماری‌های التهابی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS).

شناسایی خونریزی زیرعنکبوتیه.

5. آزمایش‌های آزمایشگاهی

الف) آزمایش خون:

بررسی نشانگرهای التهابی، عفونت‌ها، یا اختلالات متابولیکی که می‌توانند روی سیستم عصبی تأثیر بگذارند.

مثلاً اندازه‌گیری ویتامین B12 یا تیروئید برای تشخیص نوروپاتی یا مشکلات شناختی.

ب) آزمایش‌های ژنتیکی:

برای شناسایی بیماری‌های عصبی ژنتیکی مانند هانتینگتون یا بیماری‌های عضلانی ارثی.

6. آزمایش‌های عملکرد شناختی

ارزیابی‌های روان‌شناختی:

بررسی توانایی‌های شناختی مانند حافظه، توجه، زبان و حل مسئله.

برای تشخیص آلزایمر، دمانس و سایر اختلالات شناختی.

7. روش‌های تخصصی دیگر

الف) پت اسکن (PET Scan):

بررسی متابولیسم و فعالیت مغز با استفاده از مواد رادیواکتیو.

مناسب برای تشخیص آلزایمر و سایر اختلالات دمانس.

ب) سونوگرافی داپلر:

ارزیابی جریان خون در عروق بزرگ مغز و گردن.

کاربرد در پیشگیری و تشخیص سکته مغزی.

آیا نورولوژی فقط به بیماری‌های مغزی مربوط است؟

نه، نورولوژی فقط به بیماری‌های مغزی مربوط نیست. این شاخه از پزشکی علاوه بر بیماری‌های مغزی، شامل بیماری‌ها و اختلالات نخاعی، اعصاب محیطی و عضلات نیز می‌شود. به عبارت دیگر، نورولوژی به بررسی و درمان مشکلات در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) و سیستم عصبی محیطی (اعصاب خارج از مغز و نخاع) می‌پردازد.

مواردی که در نورولوژی بررسی می‌شوند:

بیماری‌های مغزی: مانند سکته مغزی، آلزایمر، صرع و تومورهای مغزی.

بیماری‌های نخاعی: مانند آسیب‌های نخاعی، مولتیپل اسکلروزیس (MS) و بیماری‌های عصبی نخاعی.

اختلالات اعصاب محیطی: مانند نوروپاتی محیطی، سندرم تونل کارپال و دردهای عصبی.

بیماری‌های عضلانی-عصبی: مانند میاستنی گراویس و بیماری‌های دژنراتیو عضلات.

بنابراین، نورولوژی به طور کلی به تمام سیستم عصبی بدن مربوط می‌شود، نه فقط مغز.

 آیا نورولوژی با روان‌پزشکی فرق دارد؟

بله، نورولوژی و روان‌پزشکی دو تخصص پزشکی متفاوت هستند که هرکدام به جنبه‌های مختلفی از سلامت سیستم عصبی و ذهنی می‌پردازند.

تفاوت‌ها به شرح زیر هستند:

1. حوزه تمرکز:

نورولوژی: این تخصص به بیماری‌ها و اختلالات سیستم عصبی، از جمله مغز، نخاع، اعصاب محیطی و عضلات، می‌پردازد. بیماری‌هایی مانند سکته مغزی، صرع، مولتیپل اسکلروزیس (MS)، آلزایمر، پارکینسون و آسیب‌های عصبی از جمله مواردی هستند که توسط نورولوژیست‌ها بررسی و درمان می‌شوند.

روان‌پزشکی: این تخصص بیشتر به اختلالات روانی و ذهنی مانند افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی، اختلالات دوقطبی و روان‌پریشی‌ها می‌پردازد. روان‌پزشکان به درمان مشکلات روانی از طریق دارو درمانی و روان‌درمانی (مانند رفتار درمانی) تمرکز دارند.

2. روش‌های درمان:

نورولوژی: درمان‌ها معمولاً شامل داروهای مخصوص بیماری‌های عصبی، جراحی برای مشکلات عصبی خاص (مثلاً تومورها یا آسیب‌های نخاعی)، فیزیوتراپی و توانبخشی هستند.

روان‌پزشکی: درمان‌ها عمدتاً شامل داروهای روان‌پزشکی (مثل ضد افسردگی‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهای ضد روان‌پریشی) و انواع درمان‌های روان‌شناختی مانند مشاوره، رفتار درمانی، درمان شناختی-رفتاری (CBT) هستند.

3. علائم و نشانه‌ها:

نورولوژی: علائم معمولاً شامل مشکلات فیزیکی و عملکردی مانند ضعف عضلانی، اختلالات حرکتی، تغییرات حسی (مثل بی‌حسی یا سوزش)، سردردهای مزمن و اختلالات حرکتی هستند.

روان‌پزشکی: علائم بیشتر شامل تغییرات در خلق و خو، اضطراب، افکار یا باورهای غیرمعمول (مثل هذیان یا توهم)، و مشکلات در عملکرد اجتماعی یا شغلی ناشی از اختلالات روانی است.

4. تخصص و آموزش:

نورولوژی: پزشکان نورولوژی معمولاً پس از گذراندن دوره پزشکی عمومی، آموزش‌های تخصصی در زمینه بیماری‌های عصبی و جراحی‌های مربوط به سیستم عصبی می‌بینند.

روان‌پزشکی: روان‌پزشکان پس از آموزش پزشکی عمومی، به تخصص در تشخیص و درمان اختلالات روانی می‌پردازند و به تکنیک‌های روان‌درمانی نیز تسلط دارند.

راه های پیشگیری از بیماری های عصبی

برای پیشگیری از بیماری‌های عصبی، رعایت سبک زندگی سالم و کنترل عوامل خطر می‌تواند بسیار مؤثر باشد. در اینجا چند روش برای پیشگیری از بیماری‌های عصبی آورده شده است:

1. تغذیه مناسب:

مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها (مانند میوه‌ها و سبزیجات رنگی) که به محافظت از سلول‌های عصبی کمک می‌کند.

مصرف امگا-۳ که در ماهی‌ها و مغزها وجود دارد، برای سلامت مغز و پیشگیری از بیماری‌هایی مانند آلزایمر.

مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌های گروه B، به‌ویژه B12، که برای سلامت اعصاب حیاتی هستند.

2. ورزش منظم:

ورزش هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا و دوچرخه‌سواری به تقویت جریان خون به مغز کمک می‌کند و خطر بیماری‌های عصبی مانند سکته مغزی و دمانس را کاهش می‌دهد.

ورزش‌های تقویتی برای عضلات و استخوان‌ها نیز می‌تواند به حفظ سلامت سیستم عصبی کمک کند.

3. کنترل فشار خون و چربی خون:

فشار خون بالا و چربی خون بالا می‌توانند منجر به آسیب به عروق مغزی شوند و خطر سکته مغزی و دیگر بیماری‌های مغزی را افزایش دهند.

تنظیم فشار خون و چربی خون از طریق رژیم غذایی سالم، ورزش و در صورت نیاز مصرف دارو، می‌تواند به پیشگیری کمک کند.

4. کنترل دیابت:

دیابت یکی از عوامل خطر اصلی برای بیماری‌های عصبی، به‌ویژه نوروپاتی دیابتی است.

کنترل قند خون از طریق رژیم غذایی مناسب، ورزش و دارو می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات عصبی را کاهش دهد.

5. پرهیز از مصرف مواد مضر:

سیگار کشیدن و مصرف الکل می‌تواند به عروق مغزی آسیب بزند و خطر سکته مغزی، بیماری‌های دمانس و اختلالات عصبی دیگر را افزایش دهد.

ممنوعیت مصرف مواد مخدر نیز از خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی جلوگیری می‌کند.

6. حفاظت از مغز در برابر آسیب‌ها:

استفاده از کلاه ایمنی هنگام دوچرخه‌سواری، موتورسواری و ورزش‌های خطرناک.

استفاده از کمربند ایمنی در خودرو برای جلوگیری از آسیب‌های مغزی ناشی از تصادفات.

مراقبت از خود در برابر آسیب‌های مغزی و آسیب‌های نخاعی مانند افتادن یا تصادفات.

7. مدیریت استرس و سلامت روان:

استرس مزمن می‌تواند تاثیرات منفی روی سلامت مغز و سیستم عصبی داشته باشد و ممکن است به بیماری‌های عصبی مانند اضطراب، افسردگی و حتی آلزایمر منجر شود.

تمرینات ریلکسیشن مانند مدیتیشن، یوگا و تکنیک‌های تنفسی می‌تواند به کاهش استرس و بهبود سلامت ذهنی کمک کند.

8. خواب کافی:

خواب ناکافی یا بی‌کیفیت می‌تواند به مشکلات عصبی مانند اختلالات حافظه و مشکلات شناختی منجر شود.

رعایت ساعت‌های خواب منظم و داشتن خواب کافی (۷ تا ۹ ساعت در شب) برای سلامت مغز ضروری است.

9. آموزش مغز و فعالیت‌های ذهنی:

فعالیت‌های ذهنی مانند حل جدول، خواندن، یادگیری زبان جدید یا بازی‌های فکری می‌تواند به حفظ توانایی‌های شناختی و پیشگیری از بیماری‌های دمانس مانند آلزایمر کمک کند.

10. پیشگیری از بیماری‌های عفونی:

واکسیناسیون و پیشگیری از بیماری‌های عفونی که می‌توانند به سیستم عصبی آسیب بزنند (مانند مننژیت و انسفالیت) اهمیت دارند.

مراقبت از بهداشت شخصی، به ویژه شستشوی دست‌ها و جلوگیری از تماس با افرادی که مبتلا به عفونت‌های ویروسی هستند، برای کاهش خطر عفونت‌های مغزی مفید است.

در نهایت، سلامت سیستم عصبی بخش مهمی از سلامت کلی بدن است و پیشگیری از بیماری‌های عصبی با رعایت یک سبک زندگی سالم و مراقبت از عوامل خطر، می‌تواند نقش بسیار مهمی در حفظ کیفیت زندگی ایفا کند. تغذیه مناسب، ورزش منظم، کنترل بیماری‌های مزمن، مدیریت استرس، و مراقبت از سلامت ذهن و بدن، همگی از ارکان اصلی پیشگیری از بیماری‌های عصبی به شمار می‌روند.

اگر با هرگونه علائم یا نشانه‌های غیرعادی روبه‌رو شدید، همیشه بهتر است که به پزشک متخصص نورولوژی مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان صحیح می‌تواند از پیشرفت بیماری‌ها جلوگیری کرده و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.

همچنین، با پذیرش مسئولیت مراقبت از خود و اجرای اقدامات پیشگیرانه، می‌توانیم به سلامت بلندمدت سیستم عصبی خود کمک کنیم و زندگی سالم‌تری داشته باشیم.