با اشتباهم زندگی دیگران را به هم ریختم

عذاب وجدان بحثي است که ناشي از قضاوت انسان نسبت به اعمال و رفتار خودش است. اين موضوع نسبت به افرادي پيش مي‌آيد که براي نخستين بار کار ناشايستي را انجام مي‌دهند. در واقع احساس عذاب وجدان در مواردي که فرد عليه ديگري قضاوت نادرستي مي‌کند و عمل اشتباهي را مرتکب مي‌شود سراغش مي‌آيد. در اين حالت انسان خودش را در مقابل عقل و منطق خويش قرار مي‌دهد و نسبت به خودش قضاوت مي‌کند و زماني که با توجه به ارزش‌هايي که در ذهن خود نهفته شده متوجه مي‌شود اشتباهي مرتکب شده و اين اشتباه نتيجه نامطلوبي را براي خود و ديگر افراد به دنبال داشته عذاب وجدان سراغش مي‌آيد و انسان خودش را سرزنش مي‌کند، بنابراين زماني که شخصي يک کاري که از نظر خودش اشتباه و ناشايست بود به دفعات مکرر انجام مي‌دهد به مرور زمان عذاب وجدان سراغش نيامده و موضوع برايش طبيعي خواهد بود. اما نکته مهم اين است که انسان بايد در مواردي که به آن اعتقاد دارد راسخ و پايبند باشد و ابتدا اگر در موردي از اعتقادش شک دارد از طريق منطق و عالمانه شک و شبهه خودش را برطرف کند و اطمينان پيدا کند راه صحيحي را مي‌رود و عقايدش صحيح است و بعد از اينکه به عقايدش رسيد تلاشش را انجام بدهد تا به عقايدش پايبند باشد. گاهي افرادي که دچار عذاب وجدان مي‌شوند قبل از اينکه کار ناشايستي انجام دهند در عقيده خود نسبت به درستي يا نادرستي کارشان دچار تزلزل و ترديد شده و زماني آن کار را انجام مي‌دهند که آغشته به شک و ترديد است.
در نخستين گام با عقل و منطق و علم بررسي کنيد ببينيد آيا واقعا کاري را که انجام داده‌ايد درست بوده يا اشتباه است چنانچه عقايدتان درست باشد براي اينکه عذاب وجدان سراغ‌تان نيايد تصميم جدي بگيريد تا ديگر آن کار را تکرار نکنيد و سعي کنيد آثار و تبعات آن را که به ديگري وارد کرديد از بين ببريد و حق ديگران را به جا آوريد و کساني که از شما رنجيده‌اند را راضي و خشنود کنيد. اگر در بررسي‌ها به اين نتيجه رسيديد واقعا اشتباه نبوده بلکه فکرتان اشتباه است و عذاب وجدان سراغ‌تان آمده، سعي کنيد درست قضاوت کرده و نگرش‌تان را اصلاح کنيد. در ضمن دنبال استدلال‌هايي نباشيد که کارتان را در صورت نادرست بودن توجيه کند بلکه تلاش کنيد تا اين اشتباه خود را جبران کنيد و با نگاه واقع‌بينانه و به دور از داوري درصدد رفع اين مساله برآييد.