پس از ٥٦ سال جایزه کارگردانی کن به یک زن رسید

جایزه فیلمنامه‌نویسی به طور مشترک اهدا شد و جایزه ویژه‌ای به نیکول کیدمن که در دو فیلم حاضر در بخش رقابتی «کشتن گوزن مقدس» و «فریب‌خورده» و فصل دوم سریال «بر فراز دریاچه» و نمایش ویژه «چطور در مهمانی با دخترها حرف بزنیم؟» ایفای نقش کرده بود، اهدا شد.

نخل طلای افسانه‌ای کن به روبن استلوند، کارگردان سوئدی برای ساخت فیلم «میدان» رسید؛ کارگردانی که جسارت نمایش جنبه‌های هنر Art مفهومی و پرفورمنس را در مقیاس سینما، داشت. اما این انتخاب هیات داوران، منتقدان را شوکه کرد چرا که این فیلمساز متبحر با فیلم ١٤٢دقیقه‌ای‌اش از مخاطب فاصله گرفت و هیات داوران را به اجماع آرا رساند. پیتر برادشاو، منتقد گاردین این انتخاب را انتخابی معقول می‌نامد گرچه «میدان» را بهترین فیلم حاضر در بخش رقابتی نمی‌داند.

استلوند که با ساخته قبلی‌اش «فورس ماژور» در سال ٢٠١٤ جایزه ویژه هیات داوران بخش نوعی نگاه را به دست آورد امسال با فیلم «میدان» داستان موزه‌داری را روایت می‌کند که به راه انداختن مهمانی‌های آن‌چنانی برای خیرین عادت دارد اما پس از اینکه در راه محل کارش جیب او را می‌زنند مجبور است از این کنج راحتی قدم به بیرون بگذارد. آلمادوار پس از مراسم درباره این انتخاب خود گفت: «این فیلم معاصر است، درباره دیکتاتوری صحت سیاسی است به همین خاطر شخصیت‌ها در جهنمی مافوق‌الطبیعه زندگی می‌کنند. »

جایزه بزرگ کن به فیلم «BPM» یا «ضربان در هر دقیقه»، اثری تاثیرگذار با نگاهی انسانی به مبارزه اوایل دهه ١٩٩٠ با بیماری ایدز به کارگردانی رابین کامپیلو رسید. این نخستین‌باری بود که کاپیلو به بخش رقابتی این جشنواره راه می‌یافت گرچه پیش از این در فیلمنامه‌نویسی فیلم «کلاس» به کارگردانی لوران کانته همکاری کرده بود که موفق به دریافت نخل طلا شد. اما نابرابری جنسیتی یکی از پررنگ‌ترین موضوعات در تمامی سطوح صنعت فیلم است؛ از سینمای تجاری و زرق‌وبرق‌های آکادمی اسکار تا جشنواره تکامل‌یافته اروپایی فیلم کن. با این حال بسیاری از آثار فیلمسازان زن نادیده گرفته شد و در مراسم اختتامیه تحسینی آن‌چنانی نصیب آنها نشد. اما این تصور با فیلم «فریب‌خورده» ساخته سوفیا کاپولا تغییر کرد و یک پیروزی تاریخی را در این مراسم به ثبت رساند.

کاپولا دومین زن در تاریخ هفتاد سال برگزاری این جشنواره است که جایزه بهترین کارگردانی را از آن خود کرده است؛ نخستین فیلمساز زن یولیا سولنتسه‌وا، فیلمساز اهل اتحاد جماهیر شوروی بود که این جایزه را در سال ١٩٦١ برای فیلم «The Chronicle of Flaming Years» دریافت کرده بود.

درواقع کاپولا جایزه‌ای را گرفت که اغلب منتقدان پیش‌بینی می‌کردند سهم میشاییل هانکه شود. این فیلمساز اتریشی پس از پنج سال با فیلم «پایان خوش» به جشنواره کن آمده بود و اغلب منتقدان جایزه بهترین کارگردانی را متعلق به این کارگردان برنده دو نخل طلا می‌دانستند.

کاپولا متنی را به مارن اده، کارگردان و یکی از اعضای هیات داوران بخش رقابتی سپرده بود تا روی صحنه مراسم بخواند. او از جین کمپیون برای ایفای نقش الگو و تنها زنی که تا به حال جایزه نخل طلا را از آن خود کرده است، تشکر کرد.

از طرفی جسیکا چاستین، یکی دیگر از اعضای زن هیات داوران از ارایه آزاردهنده زنان در فیلم‌ها انتقاد کرد و خواستار حضور فیلمسازان بیشتری در این صنعت شد. او در کنفرانس خبری که پس از اهدای مراسم برگزار شد، گفت: «معتقدم اگر داستان‌سراهای زن داشته باشید، شخصیت‌های زن باورپذیرتری خواهید داشت. پس از تماشای ٢٠ فیلم در مدت ١٠ روز، دیدی که دنیا به زنان دارد تنها چیزی است که می‌توانم با خود از این جشنواره ببرم و این موضوع واقعا آزاردهنده است. از تصویر شخصیت‌های زنان روی پرده نقره‌ای جا خورده‌ام. »

اما آلمادوار، رییس این هیات داوران که به خلق شخصیت‌های محوری زن قدرتمند در آثارش مشهور است، گفت که حین تماشای فیلم‌ها با تحلیل اینکه چقدر از خط‌های داستانی شخصیت‌های زن حول همتای مرد خود می‌چرخد، آنها را از «امتحانی» عبور می‌داده است.

مارن اده که سال گذشته با فیلم درخشان «تونی اردمن» در این جشنواره حضور داشت، روی این نکته تاکید کرد که هیات داوران «جوایز را به زنان اهدا نمی‌کنند به این دلیل که آنها زن هستند. » او نه تنها خواستار حضور بیشتر فیلمسازان زن شد بلکه آثار مناسبی را هم درخواست کرد: «در حال از دست دادن داستان‌های زیادی هستیم که زنان می‌توانند راوی آنها باشند، نه تنها فیلم‌هایی که درباره شخصیت‌های زن است بلکه درباره دیدگاه آنها به مردان. »

فیلم «بی‌عشق» ساخته کارگردان روسی آندری زویاگینتسف که گمان می‌رفت جایزه بهترین این جشنواره را از آن خود کند، در نهایت جایزه هیات داوران را به خانه برد. زویاگینتسف جست‌وجوی پدرومادری برای یافتن پسرشان را دستمایه نگاهی هشداردهنده به هر آن‌چیزی می‌کند که در روسیه امروزی- و دنیا- رو به فساد گذاشته است. دیان کروگر جایزه بهترین بازیگری زن را برای بازی استادانه‌اش در فیلم «محوشدگی» فاتح آکین به دست آورد. کروگر، بازیگر آلمانی در این فیلم شخصیت زنی را بازی می‌کند که پسر و همسرش را طی حمله‌ای تروریستی از دست داده است و پس از عزاداری‌ها و بی‌عدالتی‌هایی که در حقش روا می‌شود، خود را در مرحله انتقام می‌بیند. کروگر به هنگام دریافت جایزه‌اش از هر فردی که مانند این شخصیت «از فعالیت‌های تروریستی جان سالم به در برده و سعی در برداشتن تکه‌های زندگی‌اش دارد و می‌کوشد پس از شکست خوردن، زندگی کند» سپاسگزاری کرد و گفت: «خواهش می‌کنم یادتان باشد شما فراموش نشده‌اید. »

خواکین فونیکس جایزه بهترین بازیگری را برای بازی در فیلم «تو هرگز اینجا نبودی» ساخته لین رمزی دریافت کرد. او با ظاهری روی صحنه آمد که گویی انتظار چنین افتخاری را نداشت اما خودش را برای آن شایسته می‌دانست. فونیکس برای ایفای این نقش تغییر شکل‌هایی داد و چهره‌ کهنه‌سرباز مو سفیدی را برای خود درست کرد که با نقش‌های هالیوودی‌اش فاصله‌ای چشمگیر دارد.

هیات داوران آلمادوار با اهدای جایزه بهترین فیلمنامه‌نویسی به دو فیلم «کشتن گوزن مقدس» و «تو هرگز اینجا نبودی» سنت‌های جشنواره را شکستند. یورگوس لانتی‌موس و افتیمیس فیلیپو نویسندگان «کشتن... » و لین رمزی نویسنده «تو هرگز... » این جایزه را به طور مشترک دریافت کردند. از آنجایی که قوانین کن اجازه اهدای چند جایزه به یک اثر ندارد مگر اینکه در دو بخش فیلمنامه‌نویسی و بازیگری باشد، بدین‌ترتیب «تو هرگز...» بیشترین جوایز این جشنواره را از آن خود کرد. همان اتفاقی که سال گذشته افتاد و اصغر فرهادی برای فیلمنامه‌نویسی «فروشنده» و شهاب حسینی برای بازی در این فیلم، به ترتیب جایزه بهترین فیلمنامه‌نویسی و بهترین بازیگری را به دست آوردند.

جایزه دوربین طلایی که به بهترین فیلم نمایش داده شده در تمامی بخش‌های جشنواره اهدا می‌شود به فیلم «زن جوان» ساخته لئونور سرایل که در بخش نوعی نگاه روی پرده رفت، تعلق گرفت.

اما آخرین بحثی که در کنفرانس خبری عنوان شد به فیلم «تو هرگز...» اثر لین رمزی مربوط بود که پیرنگ خشونت‌بار و مردانه داشته و عمق روانکاوانه حیرت‌آوری به آن داده است. با این وجود فن بینگ‌بینگ، بازیگر زن چینی عضو هیات داوران گفت: «قصد ما تشویق فیلمسازان زن برای ارایه شخصیت‌های زن بیشتر است.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

بهار سرلک