نقش برجسته اروپا در حفظ برجام

رکنا سیاسی: در چند روز گذشته برخی رسانه های داخلی، اقدام خارج از عرف برخی نمایندگان مجلس در مواجهه با «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را دستاویزی برای انتقاد قرار داده اند. گرچه نوع رفتار در روز تحلیف در جامعه پسندیده نیست اما نمی توان به این بهانه موقعیت و اهمیت اتحادیه اروپا برای ایران را نادیده گرفت و از جایگاه هر یک از آن ها به ویژه نماینده اتحادیه اروپا فروکاست.

اتحادیه اروپا در سپهر سیاسی و اقتصادی ایران نقش چشمگیری دارد و پس از برجام نیز در هر دو جنبه بسیار فعال عمل کرده است. ایران هم در رشد اتحادیه اروپا به عنوان یک بازیگر Actor سیاسی در عرصه بین الملل در سال های 2003 و 2015 (در موضوع هسته ای) بسیار نقش داشت.

ذکر این نکته ضروری است وقایعی که در مجلس اتفاق افتاد به هیچ عنوان نمی تواند دلیلی بر نادیده گرفتن جایگاه اتحادیه اروپا به ویژه در مورد اجرای توافق هسته ای باشد.

**برجام توافقی در اندازه های جهانی

بسیاری تحلیلگران ادامه روند و اجرای تهدیدهای رئیس جمهوری آمریکا در ضدیت با برجام را برای جهان بسیار خطرناک می دانند. پیامدهای اقدام نسنجیده ترامپ Trump تنها به آمریکا یا دوطرف برجام خلاصه نمی شود و ممکن است ابعادی وسیع را در بر گیرد.

نشریه «پلتیکو» در این زمینه تحلیلی را از رویکردهای ترامپ نسبت به ایران و برجام ارائه کرد و عنوان داشت که خروج ایالات متحده از توافق هسته ای با تهران، غرب را با چالش های مهمی روبرو می کند. این اقدام آمریکا تنها در خاورمیانه بازتاب نخواهد داشت بلکه مهمترین پیامد آن عمیق تر شدن بحران هسته ای کره شمالی و بی ثبات ناشی از بی اعتمادی به آمریکا است.

این تحلیل اعتقاد دارد گرچه واشنگتن بیش از حد در این مساله به چین تکیه کرده است اما اگر ترامپ برجام را نقض کند و نیّت واقعی خود را که تغییر حکومت کره شمالی است دنبال کند، آخرین امیدها برای حل مسالمت آمیز موضوع نابود می شود.

در واقع به باور تحلیلگران مسائل راهبردی ترامپ با از کار انداختن برجام بحرانی را میان ایالات متحده و جهان به راه می اندازد. علت این رخداد در آن است که مولفه های گوناگون و پرشماری در دستیابی به توافق هسته ای دخالت داشتند.

نشریه «فارین پالسی» در گزارشی تاکید کرد باید به ترامپ یادآوری شود که برجام، توافقی دوجانبه و تنها میان ایران و آمریکا نیست، بلکه کشورهای اروپایی در کنار روسیه و چین نیز در دستیابی به آن سهم داشتند.

شواهد امر حاکی از آن است که دولت آمریکا به دنبال پیداکردن راهی برای نقض توافق هسته ای با ایران است. به اعتقاد این نشریه آمریکایی کشورهای نقش آفرین در این توافق به ویژه اروپا این فرصت را در اختیار دارند تا در مقابل ترامپ حرکتی را انجام دهند و مانع رویکرد ترامپ و نابودی توافق شوند.

**نقش اروپا در توقف ترامپ

اروپا به تدریج و با سرعت اندک در حال تقویت زیرساخت های سیاسی خود برای نقش آفرینی بیشتر در عرصه های مهم بین المللی است. بسیاری تحلیلگران و رسانه ها نقش، جایگاه و توان اروپا برای ایجاد موازنه و حفظ ثبات درعرصه بین المللی را قابل توجه ارزیابی می کنند. نشریه معتبر فارین پالسی هم به این پرسش پرداخت که متحدان آمریکا چگونه می توانند مانع «دونالد ترامپ» شوند. گزارش تاکید کرد اکنون نوبت به اروپا رسیده است تا توافق هسته ای با ایران را نجات دهد.

این گزارش نوشت به دنبال تنش در کاخ سفید بر سر اجرای توافق هسته ای از سوی ایران، دونالد ترامپ اعلام کرده است تا ماه اکتبر (مهرماه ) پایبند نبودن ایران به توافق هسته ای را اعلام می کند. وی که نارضایتی خود را از وزارت امور خارجه آمریکا پنهان نمی کند تصریح کرد: باید دلیلی را علیه ایران پیدا کنند. اما بی توجهی به توافق هسته ای چالش ها و خطرات گوناگونی را به همراه خواهد داشت که یکی از آن ها رو در رویی با ایران است.

این گزارش تاکید می کند اروپایی ها با بهره برداری از شجاعت سیاسی خود می توانند مسیری مستقل از ترامپ را طی کنند و توافق را نجات دهند؛ اتحادیه اروپایی می تواند منافع آمریکا و اروپا از برجام را تضمین نماید. بنابراین آن ها باید اعلام کنند که اتحادیه در صورت خروج آمریکا از توافق، پیرو ترامپ نخواهد بود. در واقع قاره سبز باید برای واشنگتن مشخص کند در این شرایط به همکاری های آتی آن ها با ایالات متحده و از جمله جایگاه دلار در جهان آسیب جدی وارد می کند.

رویکرد مقام های حامی تحریم در ایالات متحده به گونه ای است تا زمانی که احساس نکنند اعتبار دلار در عرصه بین المللی تهدید می شود به تحریم های خود ادامه می دهند. فارین پالسی تاکید دارد منافع آمریکا و اروپا نباید اسیر دیدگاه های ایدئولوژیک در کاخ سفید شود.

تارنمای تحلیل «لوبلاگ» نیز در گزارشی با عنوان تاثیر ترامپ بر روابط ایران و اتحادیه اروپا نوشت: اتحادیه اروپا توافق هسته ای بین ایران و اعضای شورای امنیت به علاوه آلمان را موفقیتی چشمگیر در روابط بین المللی و دیپلماسی این اتحادیه می داند. کمیته امور خارجی پارلمان اروپایی اعتقاد دارد که اتحادیه اروپا به اعمال فشار خود بر ایالات متحده ادامه می دهد تا به طور کامل و عملی توافق برجام را اجرا کند.

بسیاری از کارشناسان آمریکایی به ترامپ هشدار داده اند که دشمنی بی وقفه وی با ایران و توافق هسته ای با وجود تایید پایبندی ایران به برجام تنها موجب انزوای واشنگتن می شود. این کارشناسان اعتقاد دارند تعهد اروپایی ها به ادامه اجرای برجام، انتقادهایی که اکنون از ترامپ می شود را بیشتر خواهد کرد.

بر اساس این تحلیل، اروپا پیش از این پیام های سیاسی مهمی را در مورد رویکردهای سیاسی و بین المللی ترامپ بیان داشته است. نخست اینکه اروپا دریافته که رفتار ایران بسیار بیشتر از متحد فراآتلانتیکی آن در راستای تحکیم حاکمیت قوانین بین المللی است. علاوه بر این اروپا با امتناع از دنباله روی کردن از آمریکا - در زمینه حمایت از عربستان و دشمنی با ایران- استقلال Esteghlal استراتژیک خود را به نمایش گذاشته است. در این شرایط اروپا می تواند نگاه متفاوتی را در مورد تحولات منطقه خاورمیانه ارائه دهد که منافع مشروع همه طرف ها را در یک سیستم امنیت جمعی مورد توجه قرار می دهد.اروپا پیشتر نارضایتی خود را نسبت به سفر و رویکرد ترامپ به خاورمیانه نشان داده بود.

از طرف دیگر نگاه تند ترامپ به اروپایی ها (در زمینه پرداخت هزینه های دفاعی و برخی رفتارهای دیگر) واکنش تند سیاستمداران اروپایی به ویژه در آلمان را به دنبال داشت. به همین دلیل «آنگلا مرکل» صدراعظم این کشور از نیازهای جدید اروپا د مسائل سیاسی و امنیتی سخن گفت. شرایط کنونی هشداری است نسبت به چالش های موجود در روابط فراآتلانتیکی ترامپ و افزایش استقلال امنیتی اروپا.

بنابر این تحلیل، اکنون برای اتحادیه اروپا آسان تر است که از رویکردهای تند ضد ایرانی ترامپ فاصله بگیرد. نگرش توهین آمیز ترامپ به اروپا بدون تردید باعث رویکرد ضد آمریکایی اعضای پارلمان اروپایی و اعمال فشار بر این کشور شده است. به اعتقاد تحلیلگران اروپا می تواند از این برگ برنده برای مجبور کردن دولت آمریکا در اتخاذ سیاست های منطقی استفاده کند.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.