نابارور‌‌ی‌های مردانه چه درمان هایی دارد؟
سلامت رکنا : ناتوانایی باروری می‌تواند استرس‌زا و آزاردهنده باشد اما امروزه درمان‌هایی برای ناباروری مردان وجود دارد.
۱۵درصد زوج‌ها نابارورند. به این معنی که با وجود رابطه زناشویی محافظت نشده به مدت یک سال یا بیشتر، نمی‌توانند بچه‌دار شوند.
به گزارش رکنا ، در بیش از یک‌سوم این زوج‌ها، ناباروری مرد نقش اصلی را ایفا می‌کند. ناباروری در مردان در اثر تولید کم اسپرم ، عملکرد غیرطبیعی آن یا انسداد که از آزاد شدن اسپرم جلوگیری می‌کند، رخ می‌دهد. بیماری، جراحت، بیماری‌های مزمن، سبک زندگی و موارد دیگر می‌توانند در بروز ناباروری در مردان موثر باشند. ناتوانایی باروری می‌تواند استرس‌زا و آزاردهنده باشد اما امروزه درمان‌هایی برای ناباروری مردان وجود دارد.
نشانه‌ها
عمده‌ترین نشانه ناباروری مردان ناتوانایی در بارور ساختن همسر است. ممکن است هیچ نشانه آشکار دیگری برای این موضوع وجود نداشته باشد. اگرچه در بعضی موارد مشکلات نهفته و زیربنایی نظیر یک بیماری موروثی، عدم تعادل هورمونی، رگ‌های باز در اطراف بیضه یا بیماری‌ای که مسیر عبور اسپرم را مسدود می‌کند باعث بروز علائم می‌شود.
با این‌که بیشتر مردان مبتلا به ناباروری متوجه علائمی به غیر از ناتوانایی در آبستن کردن نمی‌شوند، علائم و نشانه‌های وابسته به ناباروری مردان شامل موارد زیر است:
مشکل در عملکرد جنسی- به‌عنوان مثال، مشکل در انزال یا حجم بسیار کم مایع منی، کمبود میل جنسی یا مشکل در نعوظ.
درد یا تورم در ناحیه بیضه
عفونت‌های تنفسی مکرر
ناتوانایی در بوییدن
رشد غیرطبیعی سینه (ژنیکوماستی)
کاهش موهای صورت یا بدن یا دیگر نشانه‌های نابهنجاری کروموزومی یا هورمونی
تعداد اسپرم کمتر از نرمال (کمتر از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر از مایع منی یا تعداد کلی اسپرم کمتر از ۳۹ میلیون در هر انزال)
علل بروز ناباروری در مردان چیست؟
باروری مردان یک فرایند پیچیده است. برای باردار شدن همسرتان این اتفاق‌ها باید رخ دهد:
اسپرم سالم تولید کنید. این فرایند در آغاز شامل رشد و شکل‌گیری اندام‌های تناسلی در دوران بلوغ می‌شود. حداقل یکی از بیضه‌هایتان باید به درستی عمل کند و بدن شما باید تستوسترون و دیگر هورمون‌ها را تولید کند تا بتواند به تولید اسپرم بپردازد.
اسپرم باید به مایع منی منتقل شود. زمانی که اسپرم در بیضه‌ها تولید می‌شود، مجراهای ظریفی آن‌ها را انتقال می‌دهند تا با مایع منی مخلوط شده و از آلت تناسلی انزال شود.
باید اسپرم کافی در مایع منی وجود داشته باشد. اگر تعداد اسپرم در مایع منی کم باشد، شانس این‌که یکی از اسپرم‌های شما بتواند تخمک همسرتان را بارور کند، کاهش می‌یابد.
اسپرم باید کارآمد و قادر به حرکت باشد. اگر حرکت یا عملکرد اسپرم شما غیرطبیعی باشد، اسپرم قادر نخواهد بود به تخمک همسرتان دست یابد یا نفوذ کند.
عوامل پزشکی
ناباروری مردان می‌تواند به دلیل تعدادی از مشکلات سلامتی و درمان‌های پزشکی رخ دهد که بعضی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
واریکوسل: واریکوسل تورم رگ‌هاست که منجر به تحلیل رفتن بیضه می‌شود. این شایع‌ترین مشکل برگشت‌پذیر در ناباروری مردان است. اگرچه علت دقیق این‌که چرا واریکوسل باعث ناباروری می‌شود هنوز ناشناخته است اما ممکن است به تنظیم غیرطبیعی دمای بیضه مرتبط باشد. واریکوسل به کاهش کیفیت اسپرم می‌انجامد. درمان واریکوسل می‌تواند تعداد و عملکرد اسپرم را بهبود ببخشد.
عفونت: بعضی عفونت‌ها می‌توانند مانع تولید اسپرم شوند یا سلامت اسپرم را به خطر بیندازند یا باعث ایجاد زخم و مسدود شدن محل عبور اسپرم شوند. این عفونت‌ها شامل عفونت‌های اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) یا بیضه (ورم بیضه) و برخی عفونت‌های ناشی از بیماری‌های مقاربتی نظیر سوزاک یا اچ‌آی‌وی است. اگرچه بعضی از عفونت‌ها می‌توانند منجر به آسیب دائمی بیضه شوند، اغلب اوقات اسپرم قابل بازیابی است.
مشکلات انزال: انزال معکوس وقتی اتفاق می‌افتد که مایع منی به جای این‌که خارج شود، وارد مثانه شود. بیماری‌های مختلفی می‌توانند باعث انزال معکوس شوند، از جمله دیابت، جراحات نخاعی، بعضی داروها و جراحی مثانه، پروستات یا مجاری ادراری.
بعضی مردان با جراحت‌های نخاعی یا بیماری‌های خاص قادر به انزال منی نیستند، با این حال همچنان می‌توانند اسپرم تولید کنند. در این موارد معمولا اسپرم برای استفاده از روش‌های کمکباروری قابل بازیابی است.
پادتن‌هایی که به اسپرم حمله می‌کنند: پادتن‌های ضداسپرم، سلول‌های ایمنی بدن هستند که به اشتباه اسپرم را به‌عنوان مهاجم شناسایی کرده و تلاش می‌کنند آن را از بین ببرند.
تومورها: سرطان‌ها و تومورهای بدخیم می‌توانند از طریق غده‌هایی که هورمون‌های مربوط به باروری را آزاد می‌کنند، نظیر غده هیپوفیز، مستقیما اندام‌های باروری مرد را تحت‌تاثیر قرار دهند. در بعضی موارد جراحی، اشعه یا شیمی‌درمانی برای درمان تومور می‌تواند بر باروری مرد اثر بگذارد.
عدم نزول بیضه‌ها: در بعضی از مردان، در طول رشد جنینی یک یا هیچ‌کدام از بیضه‌ها از شکم به کیسه بیضه نزول نمی‌کنند. کاهش باروری در مردانی که این مشکل را داشته‌اند شایع‌تر است.
عدم تعادل هورمونی: ناباروری می‌تواند نتیجه بیماری‌های خود بیضه باشد یا یک نابهنجاری که بر سیستم‌های هورمونی دیگر از جمله هیپوتالاموس، هیپوفیز، تیروئید یا غدد آدرنال اثر می‌گذارد. کمبود تستوسترون و مشکلات هورمونی می‌توانند درصدی در مشکلات نهفته در ناباروری مردان موثر باشند.
نقص مجراهایی که اسپرم را حمل می‌کنند: چندین مجرای مختلف اسپرم را حمل می‌کنند که می‌توانند به دلایل مختلف مسدود شوند، از جمله جراحت سهوی ناشی از جراحی، عفونت‌های پیشین، آسیب یا رشد غیرطبیعی نظیر فیبروز سیستیک یا بیماری‌های موروثی مشابه.
انسداد می‌تواند در هر سطحی رخ دهد که شامل درون بیضه، اپیدیدیم، رگ وابران، نزدیک مجاری دفع منی یا مجاری ادراری می‌شود.
نقص کروموزوم: بیماری‌های موروثی نظیر سندرم کلاینفلتر که در آن مرد با دو کروموزوم X و یک کروموزوم Y (به‌جای یک X و یک Y) متولد می‌شود، باعث رشد غیرطبیعی اندام‌های باروری مرد می‌شوند. سایر سندرم‌های ژنتیک مرتبط با ناباروری شامل فیبروز سیستیک، سندرم کالمن و سندرم کارتاژنر هستند.
مشکل در آمیزش جنسی: این مورد می‌تواند شامل مشکل در حفظ نعوظ، انزال زودرس، آمیزش دردناک، نابهنجاری‌های کالبدشناختی نظیر مجرای ادرار که زیر آلت تناسلی قرار دارد (هایپوسپادیاس) یا مشکلات روان‌شناختی یا مشکل در رابطه عاطفی زن و شوهر باشد که رابطه زناشویی را دچار مشکل کند.
بیماری سلیاک: این بیماری یک اختلال گوارشی است که در اثر حساسیت به گلوتن رخ می‌دهد و می‌تواند باعث ناباروری مردان شود. البته ممکن است پس از رعایت یک رژیم بدون گلوتن، باروری مرد بهبود یابد.
داروهای خاص: درمان جایگزینی تستوسترون، استفاده طولانی‌مدت از استروئید آنابولیک (داروهای نیروزا)، داروهای سرطان (شیمی‌درمانی)، بعضی داروهای ضدقارچ و بعضی داروهای خاص دیگر می‌توانند تولید اسپرم را تضعیف کرده و باروری مرد را کاهش دهند.
جراحی‌های پیشین: بعضی جراحی‌های خاص ممکن است از وجود اسپرم در انزال جلوگیری کنند، نظیر وازکتومی، جراحی‌های بیضه و کیسه بیضه، جراحی پروستات و جراحی شکم که برای سرطان بیضه و مقعد در نظر گرفته می‌شود. در بیشتر موارد، جراحی می‌تواند برای باز کردن انسداد یا بازیابی اسپرم به‌طور مستقیم از اپیدیدیم و بیضه انجام شود.
عوامل محیطی
قرار گرفتن بیش از حد در معرض عناصر محیطی خاص نظیر گرما، سموم و مواد شیمیایی می‌تواند تولید اسپرم را کاهش دهد یا عملکرد آن را مختل کند. این عوامل خاص عبارتند از:
موادشیمیایی صنعتی. قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض بنزن، تولوئن، زایلن، سموم دفع آفات، علف‌کش‌ها، حلال‌های طبیعی و مواد نقاشی می‌تواند به کاهش تعداد اسپرم منجر شود.
فلزات سنگین. قرار گرفتن در معرض سرب یا دیگر فلزات سنگین نیز می‌تواند باعث ناباروری شود.
اشعه‌ها. قرار گرفتن در معرض پرتوها و اشعه ایکس می‌تواند تولید اسپرم را کاهش دهد. اگرچه بیشتر اوقات سرانجام به حالت نرمال برمی‌گردد. دوز بالای اشعه‌ها می‌تواند تولید اسپرم را برای همیشه کاهش دهد.
گرم شدن بیش از حد بیضه. دمای بالا تولید و عملکرد اسپرم را تضعیف می‌کند. اگرچه تحقیقات در این زمینه محدود و ناکافی است، استفاده مداوم از سونا یا وان داغ ممکن است به تعداد اسپرم آسیب وارد کند.
نشستن طولانی‌مدت، پوشیدن لباس‌های تنگ یا کار کردن با لپ‌تاپ برای زمان طولانی نیز می‌تواند دمای کیسه بیضه را بالا برده و تولید اسپرم را کاهش دهد.
سلامت، سبک زندگی و سایر عوامل
بعضی دیگر از عوامل ناباروری مردان می‌تواند شامل استفاده از موادمخدر نظیر کوکائین یا ماریجوانا، مصرف الکل، سیگار کشیدن، افسردگی، اضطراب و اضافه‌وزن باشد.
درمان ناباروری مردان
درمان بستگی به دلیل ناباروری دارد. بسیاری از مشکلات با دارو یا جراحی برطرف می‌شوند و زوجین پس از آن می‌توانند با رابطه جنسی عادی بچه‌دار شوند. درمان‌ها به‌طور کل به سه دسته تقسیم می‌شوند: درمان غیرجراحی، درمان جراحی و درمان برای علل ناشناخته ناباروری در مردان
درمان‌های غیرجراحی برای شرایط خاص ناباروری. نباید فراموش کرد که
بسیاری از مشکلات ناباروری مردان بدون جراحی قابل درمان است.
درمان بی‌انزالی
بی‌انزالی وقتی اتفاق می‌افتد که مایع منی وجود نداشته باشد. در این صورت ابتدا از داروها برای درمان این مشکل استفاده می‌شود و اگر اثرگذار نباشند، روش‌های انزال الکتریکی رکتال RPE یا تحریک ارتعاشی PVS مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انزال الکتریکی رکتال معمولا تحت بیهوشی انجام می‌شود. این امر در مردان با آسیب‌های نخاعی کاربرد دارد. در این روش در ۹۰ درصد موارد اسپرم قابل بازیابی است. بسیاری از اسپرم‌ها با این روش قابل جمع‌آوری هستند اما حرکت و شکل اسپرم ممکن است همچنان باروری را پایین بیاورد.
تحریک ارتعاشی آلت تناسلی، آلت تناسلی را به ارتعاش درمی‌آورد تا دسترسی به اسپرم‌ها فراهم شود. این عمل غیرتهاجمی است و اثرگذاری آن به اندازه انزال الکتریکی رکتال نیست.
فناوری‌های کمکباروری نظیر لقاح مصنوعی (IVF) و تزریق اسپرم داخل تخمک (ICSI) نیز برای مردان مبتلا به بی‌انزالی بسیار موثر است.
درمان هایپرپلازی مادرزادی آدرنال
هایپرپلازی مادرزادی آدرنال علت نادری برای ناباروری مردان است که به دلیل نقص‌هایی در آنزیم‌ها که از بدو تولد وجود دارند اتفاق می‌افتد. این امر باعث تولید غیرطبیعی هورمون‌ها می‌شود. این مشکل با جایگزینی هورمون قابل درمان است.
درمان عفونت دستگاه تناسلی
این مشکل بیشتر از طریق آزمایش مایع منی تشخیص داده می‌شود. در این موارد آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود اما برای التهابات جزئی‌تر استفاده نمی‌شود. آن‌ها می‌توانند به تولید اسپرم آسیب برسانند. در عوض از ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی نظیر ایبوپروفن استفاده می‌شود.
درمان‌های پرپرولاکتینمی
این مشکل وقتی رخ می‌دهد که غده هیپوفیز بیش از حد هورمون پرولاکتین می‌سازد که یکی از عوامل ناباروری و اختلال نعوظ است. درمان این مشکل بستگی به علت این افزایش دارد. اگر داروهایی که مصرف می‌کنید عامل بروز آن باشند، پزشک احتمالا مصرف آن‌ها را قطع خواهد کرد. در عوض از داروهای دیگری برای برگرداندن سطح پرولاکتین به حالت نرمال استفاده خواهد شد. اگر رشد در غده هیپوفیز مشاهده شود، ممکن است به پزشک مغز و اعصاب ارجاع داده شوید.
درمان هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک
این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که بیضه‌ها به دلیل تحریک کم هورمون‌های هیپوفیز اسپرم تولید نمی‌کنند و دلیل آن وجود مشکل در هیپوفیز یا هیپوتالاموس است که می‌تواند مادرزادی باشد و یا دیرتر ظاهر شود.
اگر پزشک مشکوک به هیپوگنادیسم هیپوگنادوتروپیک باشد، ممکن است برای شما ام‌آرآی بنویسد که تصویری از غده هیپوفیز شما را نشان خواهد داد. همچنین ممکن است یک آزمایش خون برای بررسی میزان پرولاکتین برایتان تجویز کند. اگر میزان پرولاکتین بالا باشد اما توموری در غده هیپوفیز وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است ابتدا سعی کند سطح پرولاکتین را پایین بیاورد. درمان جایگزینی گنادوتروپین قدم بعدی درمان است. در طول درمان، سطح تستوسترون خون و مایع منی بررسی خواهد شد. شانس بارداری در این مورد بالاست و اسپرم حاصل از این درمان طبیعی خواهد بود.
درمان انزال معکوس
انزال معکوس با بررسی ادرار و جست‌وجوی اسپرم مشخص می‌شود. این کار درست بعد از انزال و در زیر میکروسکوپ انجام می‌شود. برای اصلاح انزال معکوس ابتدا از داروهای بدون نسخه نظیر سودوافدرین استفاده می‌شود. اگر این داروها موثر نبود و نیاز به تکنیک‌های کمکباروری داشته باشید، پزشک معالج سعی می‌کند اسپرم شما را پس از انزال از مثانه جمع کند.
درمان ناباروری ایمونولوژیک
دانشمندان اولین‌بار در اوایل دهه ۱۹۵۰ نشان دادند که بعضی موارد ناباروری با مشکلات سیستم ایمنی مرتبط‌اند. با این‌که گاهی از استروئید‌ها برای پایین آوردن پادتن‌های ضداسپرم استفاده می‌شود اما این روش به‌ندرت موثر واقع می‌شود. اکنون لقاح مصنوعی با تزریق اسپرم برای مشکلات ناباروری ناشی از ضعف سیستم ایمنی بدن از طرف پزشکان ترجیح داده می‌شود.
تکنیک‌های کمکباروری
اگر درمان ناباروری شما با شکست مواجه شود یا به هر دلیلی برایتان در دسترس نباشد، روش‌هایی وجود دارد که بدون برقراری رابطه جنسی بتوانید بچه‌دار شوید. به این روش‌ها تکنیک‌های کمکباروری گفته می‌شود. براساس نوع ناباروری و دلایل آن، پزشک شما ممکن است روش‌های زیر را پیشنهاد کند:
لقاح داخل رحمی (IUI)
در این روش پزشک اسپرم شما را از طریق یک لوله درون رحم همسرتان قرار می‌دهد. لقاح داخل رحمی در مواردی که تعداد اسپرم کم باشد و مشکلات حرکتی یا انزال معکوس وجود داشته باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
لقاح مصنوعی (IVF)
لقاح مصنوعی زمانی انجام می‌شود که تخمک زن با اسپرم مرد در آزمایشگاه پیوند بخورد. در این روش، تخمدان‌ها باید بیش از حد تحریک شوند که این کار بیشتر به وسیله دارو انجام می‌شود. این کار به تخمک‌های بالغ اجازه بازیابی می‌دهد. سه تا پنج روز پس از رشد، تخمک بارورشده (جنین) دوباره داخل رحم قرار می‌گیرد. IVF بیشتر در خانم‌هایی که دچار انسداد لوله رحم هستند استفاده می‌شود اما امروزه به‌طور روزافزون برای مردان مبتلا به اولیگواسپرمی شدید (تعداد کم اسپرم) و غیرقابل درمان نیز به کار گرفته می‌شود.
تزریق اسپرم داخل تخمک (ICSI)
ICSI نوعی IVF است. در این روش یک اسپرم با یک سوزن کوچک به درون تخمک تزریق می‌شود. زمانی که تخمک بارور می‌شود، درون رحم زن قرار می‌گیرد. در مواردی که کیفیت مایع منی پایین باشد یا به دلیل انسداد یا نارسایی بیضه، اسپرم در مایع منی وجود نداشته باشد، پزشک از این روش استفاده می‌کند.
درمان‌های جراحی برای ناباروری مردان
درمان واریکوسل
واریکوسل می‌تواند با جراحی جزئی سرپایی به نام واریکوسلکتومی اصلاح شود. اصلاح این رگ‌های متورم به حرکت، تعداد و ساختار اسپرم کمک می‌کند.
درمان آزواسپرمی
اگر مایع منی به دلیل انسداد فاقد اسپرم باشد، انتخاب‌های زیادی برای جراحی دارید.
جراحی میکروسکوپی وازووازوستومی
وازووازوستومی برای خنثی کردن یا بازگرداندن وازکتومی به کار گرفته می‌شود. در این روش از ریزجراحی برای پیوند دادن دو قسمت برش خرده از رگ وابران در هر بیضه استفاده می‌شود.
وازواپیدیدیموستومی
این عمل برای اتصال قسمت انتهایی فوقانی رگ وابران به اپیدیدیم استفاده می‌شود. این روش رایج‌ترین جراحی میکروسکوپی برای درمان انسداد اپیدیدیم است.
درمان علل ناشناخته ناباروری مردان
در بعضی موارد دلیل ناباروری مردان به سختی قابل تشخیص است. در این صورت پزشک معالج از تجربیات خود برای فهمیدن این‌که چی روشی برای شما مناسب‌تر است استفاده می‌کند که به آن درمان تجربی گفته می‌شود. از آن‌جا که مشکلات ناباروری به دلایل هورمونی اتفاق می‌افتد، درمان تجربی ممکن است به متعادل کردن سطح هورمون بپردازد. نمی‌توان گفت که درمان‌های تجربی تا چه اندازه موثرند، زیرا برای هر فرد متفاوت عمل می‌کند.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.
ارسال نظر