گلوکوم چیست؟ + فیلم

آب سیاه (گلوکوم) و آب مروارید (کاتاراکت) هر دو بیماری چشمی هستند، اما تفاوت‌های مهمی از نظر علت، علائم و درمان دارند. در ادامه به توضیح تفاوت‌ها پرداخته‌ام:

1. تعریف بیماری:

• آب سیاه (گلوکوم): یک بیماری است که به دلیل افزایش فشار درون چشم (فشار داخل چشم) به عصب بینایی آسیب وارد می‌کند. این آسیب می‌تواند به تدریج باعث از دست رفتن بینایی شود.

• آب مروارید (کاتاراکت): این بیماری باعث کدر شدن عدسی چشم می‌شود. عدسی چشم به طور طبیعی شفاف است و نور را به شبکیه می‌فرستد، اما در آب مروارید، عدسی به تدریج کدر و تار می‌شود و دید فرد مختل می‌شود.

2. علت‌ها:

• آب سیاه: علت اصلی آن افزایش فشار داخل چشم است که می‌تواند به دلیل مشکلاتی در تخلیه مایع داخل چشم باشد. این مایع به نام "مایع آبدار" شناخته می‌شود.

• آب مروارید: علت اصلی آن تجمع پروتئین‌ها در عدسی چشم است که باعث کدر شدن آن می‌شود. معمولاً این مشکل در اثر افزایش سن رخ می‌دهد، اما می‌تواند به دلایل دیگر مانند دیابت، مصرف طولانی مدت داروهای استروئیدی یا آسیب به چشم نیز ایجاد شود.

3. علائم:

• آب سیاه: گلوکوم معمولاً بدون علائم اولیه است و به تدریج دید محیطی (پریفرال) از دست می‌رود. در موارد حادتر، ممکن است درد، قرمزی چشم، تاری دید و حالت تهوع نیز وجود داشته باشد.

• آب مروارید: علائم آن معمولاً شامل تاری دید، دید شبانه ضعیف‌تر، احساس دیدن هاله اطراف چراغ‌ها و کاهش روشنایی است. این علائم به تدریج و به آرامی پیشرفت می‌کنند.

4. تشخیص:

• آب سیاه: معمولاً با اندازه‌گیری فشار داخل چشم (تست فشار چشم) و معاینه عصب بینایی از طریق چشم‌پزشکی تشخیص داده می‌شود.

• آب مروارید: معمولاً با معاینه چشم و بررسی وضوح دید تشخیص داده می‌شود. ممکن است پزشک از یک دستگاه خاص برای بررسی کدر شدن عدسی استفاده کند.

5. درمان:

• آب سیاه: درمان آب سیاه معمولاً شامل استفاده از داروهای قطره‌ای برای کاهش فشار داخل چشم است. در برخی موارد، جراحی یا لیزر درمانی برای کاهش فشار و جلوگیری از آسیب به عصب بینایی نیز ضروری است.

• آب مروارید: تنها درمان قطعی برای آب مروارید جراحی است که در آن عدسی کدر شده برداشته می‌شود و معمولاً با یک عدسی مصنوعی جایگزین می‌شود. این جراحی بسیار معمول است و به صورت سرپایی انجام می‌شود.

6. تأثیر بر بینایی:

• آب سیاه: گلوکوم به طور معمول باعث از دست رفتن دید محیطی می‌شود و در صورتی که درمان نشود، می‌تواند به کوری کامل منجر شود.

• آب مروارید: آب مروارید باعث تاری دید می‌شود، اما معمولاً به کوری کامل منجر نمی‌شود و با جراحی قابل درمان است.

7. ریسک‌ها و پیشگیری:

• آب سیاه: افزایش سن، سابقه خانوادگی، دیابت و فشار خون بالا از عوامل خطر برای گلوکوم هستند. برای پیشگیری، انجام معاینات منظم چشم‌پزشکی ضروری است.

• آب مروارید: سن بالا، دیابت، مصرف طولانی مدت داروهای استروئیدی، آسیب به چشم و عوامل ژنتیکی از جمله عواملی هستند که می‌توانند باعث آب مروارید شوند. اگرچه نمی‌توان از بروز آن جلوگیری کرد، اما برای تشخیص زودهنگام و درمان، معاینات چشم‌پزشکی منظم مهم است.

جدول مقایسه‌ای بین آب سیاه (گلوکوم) و آب مروارید (کاتاراکت) آورده‌ام:

علائم بالینی گلوکوم چیست؟ (علائم گلوکوم یا علائم آب سیاه چشم) 

گلوکوم یا آب سیاه چشم یکی از بیماری‌های چشمی است که در آن فشار داخل چشم افزایش می‌یابد و به عصب بینایی آسیب می‌زند. این آسیب می‌تواند منجر به کاهش یا از دست رفتن بینایی شود. علائم بالینی گلوکوم بسته به نوع بیماری و شدت آن می‌توانند متفاوت باشند. در اینجا به توضیح علائم گلوکوم و جزئیات هرکدام پرداخته‌ام:

1. کاهش دید محیطی (دید پریفرال)

• توضیح: یکی از اولین علائم گلوکوم، کاهش تدریجی دید محیطی است. افراد مبتلا به گلوکوم ممکن است متوجه شوند که دید آنها در اطراف یا حاشیه‌ها کاهش پیدا کرده است. این کاهش دید معمولاً به‌طور تدریجی و بدون درد رخ می‌دهد، بنابراین فرد ممکن است از آن آگاه نشود تا زمانی که آسیب شدیدی به عصب بینایی وارد شده باشد.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ افزایش فشار داخل چشم به عصب بینایی آسیب می‌زند، که اولین تأثیر آن بر روی دید محیطی است. در نتیجه، افراد مبتلا به گلوکوم معمولاً احساس می‌کنند که نمی‌توانند به‌طور کامل اطراف خود را ببینند.

2. تاری دید (به‌ویژه در شب)

• توضیح: افراد مبتلا به گلوکوم ممکن است متوجه شوند که در شرایط نوری کم یا شب‌ها دیدشان تارتر از حد معمول می‌شود. این تاری دید در شب یا در زمان‌هایی که نیاز به تطابق دید با نور کم است، بیشتر احساس می‌شود.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ گلوکوم می‌تواند باعث آسیب به عصب بینایی و کاهش توانایی چشم در تنظیم و تطابق با نورهای ضعیف شود، به همین دلیل در شب یا هنگام کم بودن نور، تاری دید ایجاد می‌شود.

3. درد و ناراحتی در چشم‌ها (به‌ویژه در گلوکوم زاویه بسته)

• توضیح: در گلوکوم زاویه بسته، فشار داخل چشم به‌طور ناگهانی و سریع افزایش می‌یابد و ممکن است درد شدیدی در چشم ایجاد کند. این درد معمولاً با سردرد، تهوع و حتی استفراغ همراه است. افراد ممکن است احساس فشار زیادی در چشم‌ها و اطراف آن داشته باشند.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ در گلوکوم زاویه بسته، کانال‌هایی که مایع داخل چشم از آنها تخلیه می‌شود مسدود می‌شوند و باعث افزایش فشار می‌شود. این فشار زیاد به چشم‌ها و عصب بینایی آسیب می‌زند و درد ایجاد می‌کند.

4. دید هاله‌ای (هاله‌های رنگی) اطراف نورها

• توضیح: یکی از علائم بارز گلوکوم زاویه بسته، دیدن هاله یا حلقه‌های رنگی اطراف منابع نور مانند چراغ‌ها یا لامپ‌ها است. این هاله‌ها معمولاً در شب یا در شرایط نوری ضعیف بیشتر مشاهده می‌شوند.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ افزایش فشار داخل چشم می‌تواند باعث تغییرات در عدسی و محیط چشم شود که به شکل هاله‌های رنگی یا حلقه‌هایی در اطراف نور ظاهر می‌شود.

5. قرمزی چشم‌ها (در گلوکوم زاویه بسته)

• توضیح: در صورتی که گلوکوم به‌طور حاد پیشرفت کند، ممکن است چشم‌ها قرمز شوند. این قرمزی معمولاً به‌دلیل افزایش فشار داخل چشم و التهاب به وجود می‌آید.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ افزایش فشار داخل چشم می‌تواند باعث تورم و التهاب در نواحی مختلف چشم شود، که منجر به قرمزی چشم‌ها می‌شود.

6. حالت تهوع و استفراغ (در گلوکوم زاویه بسته)

• توضیح: در موارد حاد گلوکوم زاویه بسته، افراد ممکن است به همراه درد چشم دچار حالت تهوع و حتی استفراغ شوند. این علائم معمولاً به دلیل افزایش فشار چشم و اختلال در سیستم عصبی مرکزی بروز می‌کنند.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ فشار بسیار بالا در چشم‌ها می‌تواند سیگنال‌هایی به مغز ارسال کند که منجر به حالت تهوع و استفراغ می‌شود.

7. کاهش وضوح دید (در صورت پیشرفت بیماری)

• توضیح: در صورتی که گلوکوم درمان نشود و پیشرفت کند، ممکن است وضوح دید کاهش یابد و فرد دچار تاری دید عمومی یا کاهش قدرت تشخیص جزییات شود.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ آسیب به عصب بینایی و اختلال در عملکرد آن می‌تواند باعث از بین رفتن توانایی چشم برای ارسال اطلاعات واضح به مغز شود، که در نتیجه وضوح دید کاهش می‌یابد.

8. دید تونلی (در مراحل پیشرفته گلوکوم)

• توضیح: در مراحل پیشرفته گلوکوم، فرد ممکن است متوجه شود که فقط می‌تواند از مرکز دید خود استفاده کند و دیدش به‌طور کلی شبیه به دید تونلی می‌شود.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ آسیب به عصب بینایی باعث از دست رفتن دید محیطی می‌شود و در نتیجه فرد فقط قادر به دیدن اشیاء در مرکز میدان دید خود خواهد بود.

9. حساسیت به نور (در بعضی انواع گلوکوم)

• توضیح: افراد مبتلا به گلوکوم ممکن است دچار حساسیت بیشتر به نور شوند، به‌ویژه در شرایط نوری بسیار روشن.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ تغییرات در ساختمان چشم به دلیل افزایش فشار داخل چشم می‌تواند منجر به افزایش حساسیت به نور شود.

10. عدم مشاهده علائم در مراحل اولیه

• توضیح: در بسیاری از موارد گلوکوم، علائم در مراحل اولیه بیماری وجود ندارد. به همین دلیل افراد معمولاً تا زمانی که آسیب شدیدی به عصب بینایی وارد نشده باشد، متوجه مشکل نمی‌شوند.

• چرا اتفاق می‌افتد؟ گلوکوم معمولاً به‌طور تدریجی و بی‌صدا پیشرفت می‌کند. از این رو، حتی افراد مبتلا ممکن است هیچ نشانه‌ای از بیماری نداشته باشند تا زمانی که آسیب‌های جدی ایجاد شوند.

جدول از علائم بالینی گلوکوم (آب سیاه چشم) آورده‌ام که شامل توضیحاتی کامل درباره هر علامت است: