بانک مرکزی خاصیت خود را از دست داده است / بررسی وضعیت دلار در زمان همتی

به گزارش رکنا، از مرداد ماه سال 97 تاکنون، عبدالناصر همتی در سمت رئیس کل بانک مرکزی ایران مشغول به فعالیت است.

سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی دیگر نامزد سیزدهمین دوره انتخابات 1400 ، امروز گفت: کسانی که از مقصران اصلی ریزش بازار سرمایه هستند خودشان کاندید انتخابات شده‌اند، از این موضوع تعجب کردم. قطعا در مسیر انتخابات در پیشگاه مردم باید پاسخگوی عملکرد خود باشند. همتی به عنوان عضو شورای عالی بورس از مقصران اصلی ریزش بورس است.

هر چند نمی توان با قاطعیت تنها بانک مرکزی را به تنهایی مسئول گرانی‌ ها و افزایش تورم و نرخ دلار دانست و تحریم‌ های آمریکا و سوء مدیریت‌ های سایر دستگاه‌ های دولتی را نیز می توان از دیگر عوامل وضعیت و شرایط کنونی اقتصاد ایران نام برد. اما بانک مرکزی به اندازه نقش و تاثیری که در سیاستگذاری‌ های پولی کشور داشته است، در افزایش تورم و وضعیت کنونی بازار سرمایه سهیم است.

برای بررسی عملکرد رئیس کل بانک مرکزی گفتگوی اختصاصی رکنا با فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه را بخوانید:

این کارشناس بازار سرمایه درخصوص عملکرد همتی در وضعیت ارز گفت: بانک مرکزی در حوزه بازار پول به عنوان یکی از 2 بال مستحکم بازارهای مالی عملکرد مناسبی، حداقل در مقابل بازار سرمایه نشان نداده است. عملکرد و رویکرد بانک مرکزی در حوزه تنظیم بازار ارز و تنظیم نرخ بهره که 2 وظیفه اصلی بانک مرکزی به عنوان سکاندار سیاست های پولی در کشور است، به صورت اقتضایی و به تناسب شرایط حادث شده در وضعیت اقتصادی مرتبا در حال نوسان است.

پرونده های عدیده ای در ارتباط با نحوه عملکرد مسئولین بانک مرکزی در جریان است

آقابزرگی افزود: این مساله حکایت از نبود یک برنامه جامع سیاست اقتصادی در بانک مرکزی است. کما این که از سه سال پیش تا به حال، هم در حوزه بازار ارز و هم در حوزه بازار پول و نرخ بهره شاهد نوسانات بسیار چشمگیری هستیم. به طوری که در بازار پول و نرخ بهره به شدت در شش ماه دوم سال 99 به سمت افزایش، میل پیدا کرده است و یک نقصان و اثر معکوسی در بازار سرمایه گذاشت. به همین شکل در بازار ارز هم طی 15 تا 20 سال گذشته بالغ بر 330 میلیارد دلار توسط بانک مرکزی ارزپاشی آن هم به نیت کنترل بازار ارز، انجام شده است. غافل از این که نه تنها بازدارنده روند صعودی نرخ ارز نبوده است و کاهش پول ملی را رقم نزده است، حتی باعث شده در حال حاضر پرونده های عدیده ای در ارتباط با نحوه عملکرد مسئولین در قوه قضائیه باز شود که در حال حاضر در جریان است.

عملکرد بانک مرکزی جای انتقاد دارد

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: لذا در ارتباط با نوسانات نرخ ارز، به عنوان قدیمی ترین مورد که تاثیر بسزایی در وضعیت اقتصاد گذاشته است، ارز 4200 تومانی از سوی جهانگیری و بانک مرکزی است. برای ارز اخیر هم شاهد هستیم که نقاطی را چون 15 هزار تومان ترسیم می کنند که بسیار دور از ذهن و منطبق با واقعیت های موجود، با توجه به میزان کسری بودجه، نقدینگی در حال ازدیاد و عدم بهبود وضعیت اقتصادی، نیست. درست یک سیاست سرکوب نرخ ارز، که نه تنها تولید و نه تنها صادرات را تحت تاثیر منفی قرار می دهد، بلکه بسیار عامل موثری در ایجاد رکود اقتصادی است. زیرا وقتی تولیدکننده نمی تواند روند صعودی و نزولی نرخ ارز را پیش بینی کند، اولین کاری که به ذهنش می رسد این است که دست از کار بکشد. لذا با این شرایط بسیار عملکرد بانک مرکزی نقصان و جای انتقاد دارد و حکایت از در اختیار قرار دادن کلیه امکانات بانک مرکزی به دولت است. دولت هم در یک شرایط و محدوده زمانی خاص و با چشم انداز کوتاه مدت ، به دور از منافع ملی و منافع بلند مدت آحاد مختلف مردم، کار می کند.

بانک مرکزی در ایران استقلال ندارد

وی درخصوص میزان استقلال بانک مرکزی در ایران گفت: بانک مرکزی 2 وظیفه اصلی دارد. حفظ ارزش پول ملی و مدیریت ارائه برنامه ها در حوزه سیاست های پولی به وزارت اقتصاد و دولت. اگر بانک مرکزی به صورت شناور و اقتضایی و بدون برنامه مشخص کار کند، دقیقا این ذهنیت بوجود می آید که نقش بانک مرکزی در این ارتباط چیست؟ برای مثال به صورت دستوری ارز 4200 تومانی بفروشد و بعد 30 میلیارد دلار ثروت و سرمایه از کشور خارج شود؟ که در این خصوص هم پرونده های عدیده ای بوجود بیاید؟ پس بانک مرکزی با چه سیاستی عمل می کند؟ و زمانی هم که دلار را 32 هزارتومان در بازار می فروخت چه سیاستی را به عنوان بازار ساز دنبال می کرد؟ که به نظر می رسد فقط برای سرکوب بازار ارز یا به منظور تامین کسری بودجه دولت بوده است. بنابراین مصادیق فوق حکایت از عدم استقلال بانک مرکزی داشته به نظر می رسد کارآیی و خاصیت لازم خود را از دست داده است.

بالا دست به بانک مرکزی سیاست های دستوری را دیکته می کند

آقابزرگی افزود: تمام کشورها در دنیا تحت تاثیر مسائل برون مرزی سیاسی هستند. اما فدرال رزرو آمریکا یا بانک های مرکزی مستقل در اروپا کار خود را مطابق برنامه انجام می دهند. در این کشورها هر شش ماه یک بار و یک سال یک بار تعریف شده است که در چه تاریخی نرخ بهره بازبینی شود. این هم به معنی کاهش یا افزایش نیست. در ایران بانک مرکزی نگاه می کند به این که بالادست چه دستور و شرایطی را دیکته می کند، لذا به نظر من ماهیت بانک مرکزی وظیفه اصلی خود را از دست داده است. در حقیقت بانک مرکزی دنبال جریانات اقتصادی می دود تا این که جریان را خود تعیین کند و مکانیزم مقابله با آن را به کار ببرد.

حکم اول و آخر در شورای عالی بورس را ، رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد می دهد

این کارشناس بازار سرمایه درخصوص نقش همتی در ریزش بازار سرمایه گفت: صد در صد نقش ایشان در بازار سرمایه مصداق دارد. افزایش نسبی و قابل توجه نرخ بهره در 6 ماه گذشته و سرکوب غیراصولی و غیرمنطبق با ساختار وضعیت اقتصادی کشور در حوزه بازار ارز، از عوامل بسیار اثرگذار در بازار سرمایه است. همانطور که در ابتدای سال 99 با دیکته سیاست های شخص رئیس کل بانک مرکزی به عنوان عامل موثر در شورای عالی بورس، حتی رؤسای سازمان بورس را عوض کردند. لذا با این چارچوب در این خصوص جای انتقاد شدید وجود دارد. بانک مرکزی علیرغم این که اظهار می کند که شورای عالی بورس 11 نفر عضو مستقل دارد، ولی حکم اول و آخر را رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد دارند. وزیر اقتصاد عمدتاً به دلیل این که اقتصاد کشور ما بانک محور بوده و هست، لزوما پیشنهادات و نقطه نظرات رئیس کل بانک مرکزی را محور کار قرار می دهد. کما این که در حال حاضر به شدت در حوزه انتشار اوراق بدهی و فروش اوراق بدهی در نظام بانکی و شرکت های دولتی بانک مرکزی فعال است و این مساله نقدینگی لازم در بازار سرمایه را به شدت کاهش می دهد.

بانک مرکزی چگونه خاصیت خود را از دست می دهد؟

وی ادامه داد: چنانچه سازمان و ارگانی مانند بانک مرکزی که انتظار می رود به عنوان عضو مستقل عمل کند، اگر دربست در اختیار سیاست های مقطعی دولت ها، چه دولت آینده و چه دولت قبل، بخواهد قرار بگیرد خاصیت خود را از دست می دهد. لذا در همین ارتباط ویژگی و عملکرد لازم در حوزه بانک مرکزی وجود نداشته است. کما این که مصداق این حرف پیگیری های قضایی است که در ارتباط با مدیریت نرخ ارز در حال اجرا است.

آقابزرگی در آخر تاکید کرد: شکل گیری تعادل در بازار سرمایه که به اقتضای نزول های پی در پی و کاهش قیمت در سطح عمومی بوده است و هیچ سیاست خاصی در این زمینه اتخاذ نشده بود و به صورت درون زا، بازار سرمایه و بازار بورس خود را به نقطه تعادل نزدیک کرده است، امیدوارم با سیاست های معکوس و متضاد از جمله نرخ ارز و نرخ بهره، عامل خود ساخته ای اضافه بر سایر ریسک هایی که در بازار سرمایه وجود دارد، موجب عدم برقراری عدم تعادل در بازار سرمایه نشود.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.