چهل و یکمین سالگرد شهادت دکتر شهید چمران /زندگی حماسی چمران از تهران تا آمریکا

  مهدی چمران به مناسبت بزرگداشت شهید مصطفی چمران با بیان اینکه ۳۱ خردادماه سالگرد شهادت شهید مصطفی چمران است، اظهار داشت: ایشان در سال ۱۳۶۰ در غرب شهر سوسنگرد، در روستای دهلاویه حدود ساعت ۱۲ ظهر با ترکش خمپاره ۶۰ دشمن، در خاکریز این منطقه به شهادت رسید.

وی با تأکید بر اینکه شهید چمران اصرار داشت که قلب دشمن را بزند، افزود: شهید چمران طرحی را در نظر گرفت و از شمال رودخانه کرخه پلی را ایجاد و شبانگاه دهلاویه را آزاد کرد که برای نیروهای عراقی بسیار گران تمام شد چراکه مجبور شد همانگونه که دکتر چمران پیش بینی کرد از سوسنگرد تا دهلاویه عقب نشینی کند.

رئیس بنیاد فرهنگی شهید چمران، عنوان کرد: به دنبال این اقدام جاده آسفالته سوسنگرد به دهلاویه به دست نیروهای ایرانی افتاد و این برای عراق بسیار سخت بود؛ هر شب حمله می کرد تا دهلاویه را پس بگیرد و هیچگاه موفق نشد؛ شب های سختی در این منطقه گذشت.

چمران با بیان اینکه ۳۱ خردادماه شب بسیار سختی بود و نیروهای زرهی به منطقه حمله کردند و نیروهای ما تا صبح در حال جنگ بودند، گفت: در آن شرایط موفق به دریافت کمک از توپخانه ارتش نشدیم و  با تلاش رزمندگان و فرمانده این عملیات، سحرگاهان، دشمن بدون اینکه بتواند قدمی بردارد، عقب نشینی کرد.

وی با اشاره به اینکه شهید چمران صبحگاه آن روز از این حادثه بسیار ناراحت شد، گفت: شهید رستمی در این روز به شهادت رسید و دکتر چمران، در روز ۳۱ خرداد پس از این عملیات، تصمیم گرفت شهید سید احمد مقدم پور را به جای شهید رستمی انتخاب و معرفی کند که سبقه نظامی خوبی داشت؛ شهید مقدم پور به همراه یکی از کارمندان صنایع دفاعی در کنار دکتر چمران به جبهه رفت.

رئیس بنیاد فرهنگی شهید چمران با بیان اینکه شهید چمران پس از سخنرانی کوتاه خود که در خصوص شهید رستمی با این مضمون که «خداوند شهید رستمی را دوست داشت که او را برد؛ اگر ما را هم دوست داشته باشد می‌برد» در خاکریزی که در منطقه وجود داشت به شهادت رسید، خاطرنشان کرد: اولین خمپاره درست پشت سر شهید مصطفی چمران فرود آمد و خمپاره دوم پشت پای شهید چمران به زمین نشست و خمپاره سوم به شهید چمران و مقدم پور اصابت کرد و منجر به شهادت آنها شد.

وی با بیان اینکه  برخی می گویند که شهید چمران ترور شده چون قرار بوده به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود، گفت: برخی گفتند عده ای از منافقین از پشت به شهید چمران حمله کردند و او را به شهادت رساندند؛ درحالی که اینطور نبود و البته منافقین جرأت حضور در جوار ما را نداشتند.

چمران با اشاره به علت بیان جزئیات شهادت شهید چمران، یادآور شد: ممکن است بخواهند از ارزش شهادت شهید چمران بکاهند و آن را به اندازه یک ترور جلوه دهند.

برنامه های مناسبتی سالگرد شهید چمران در تهران و شهرستان ها

رئیس شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه به دلیل شیوع کرونا برنامه ای در دو سال گذشته به مناسبت سالگرد شهادت شهید چمران برگزار نشد، خاطرنشان کرد: در دهلاویه به دلیل اینکه شرایط مناسب نبود، برگزار نشد و برنامه های تهران نیز مختصر بود.

وی با اشاره به اجرای برنامه در اول تیرماه در خانه موزه شهید چمران با حضور فرماندهان ستاد جنگ های نامنظم، تصریح کرد: همچون روال سال های قبل این برنامه برگزار می شود.

رئیس شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه  امروز (سه شنبه ۳۱ خردادماه)  در وزارت دفاع برنامه ای برگزار خواهد شد، خاطرنشان کرد: روز چهارشنبه یکم تیرماه نیز در مجلس شورای اسلامی حضور خواهیم داشت و پس از اذان مغرب نیز، برنامه ای در خانه موزه شهید چمران برگزار خواهد شد.

چمران افزود: پنج شنبه در محل بهشت زهرا(س) مزار شهید چمران، ایستگاه صلواتی برپا خواهد شد و در شهرستان‌هایی شامل یزد، اصفهان، مشهد و دهلاویه نیز برنامه‌هایی پیش بینی شده است.

وی با بیان اینکه صدا و سیما برنامه خاصی را تولید کرده، یادآور شد: برنامه «کوچ تا عروج» یکی از برنامه‌ها با محوریت شهید چمران بود اما فیلم شاخص در این خصوص، فیلم «چ» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا بوده است.

چمران با اشاره به اینکه تمام تصاویر و دست‌نوشته‌های شهید چمران جمع آوری و نگهداری شده است، خاطرنشان کرد: این دست نوشته ها موضوع بندی و کتبی بر این اساس منتشر شده که اولین کتاب، «بینش و نیایش» بود و کتاب «لبنان» نیز دیگر کتاب شاخصی است که بر اساس دست نوشته های شهید چمران منتشر شده است.

وی افزود: کتاب «کردستان» نیز بر اساس دست نوشته های این شهید به چاپ رسیده است؛ «عشق و حماسه و عرفان» نیز مبتنی بر دست نوشته های متعدد در طول دفاع مقدس جمع آوری و منتشر شده است.

رئیس شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه «خدا بود و دیگر هیچ نبود» بیش از یکصد بار تجدید چاپ شده است، تصریح کرد: کتاب «روزه» با تأکید بر سخنرانی های شهید چمران در قالب کتاب مکتوب، گویا و دیجیتال نیز در دستور کار قرار گرفته که به چاپ برسد.

چمران در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه قضیه ترور از همان ابتدای شهادت مطرح شد، گفت: در ابتدا برخی در خارج از کشور عنوان کردند که نیروهای نظامی داخل کشور، شهید چمران را به شهادت رسانده و عده ای نیز بحث منافقین را مطرح کردند که به هیچ عنوان درست نبوده است. وی ادامه داد: بنیاد شهید چمران دولتی نیست و با اتکا به ظرفیت خود، این نهاد را اداره کرده ایم.

رئیس شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه بر اساس بیانات مقام معظم رهبری، عرفان شهید چمران عرفان عملی و کاملا اسلامی و ولایی بوده است، گفت: مسائلی که در خصوص عرفان از زبان شهید چمران مطرح می شود بر اساس احادیث و روایات از حضرت علی(ع) بوده است.

وی با بیان اینکه باعث تاسف است که حتی برخی مسئولان ما شناخت چندانی از شهید چمران ندارند، گفت: شاید برخی خبر نداشته باشند که شهید چمران در زمان خود بزرگترین دانشمند فیزیک در دنیا بوده است؛ ما الگوسازی نکرده ایم و باید این الگوها را معرفی کنیم که یکی از بهترین نمونه ها و الگوها شهید چمران است.

چمران با ابراز خرسندی از پرداختن به شهید سپهبد سلیمانی به عنوان یک الگو، اظهار کرد: در مواردی که شهید چمران را نیز یادآوری نمی کنیم، به فراموشی می سپارند و این شناخت را وظیفه خود نمی دانند.

وی افزود: شهید چمران نظامی ارتشی و سپاهی نبود و به صورت داوطلبانه و با حکم حضرت امام خمینی(ره) به همراه مقام معظم رهبری به جبهه جنگ رفت و ستاد جنگ های نامنظم را تشکیل داد.

زندگیِ حماسی چمران از تهران تا آمریکا / چمران زندگی مرفه آمریکا را رها کرد و به لبنان رفت

گفتنی است ، شهید مصطفی چمران سال ۱۳۱۰ در تهران متولد شد. وی تحصیلات خود را در دانشگاه تهران به پایان برد و برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و در آمریکا موفق به اخذ مدرک دکترای فیزیک پلاسما شد. در آمریکا ازدواج کرد و زندگی آرام و مرفهی داشت، اما آن زندگی را رها کرد برای گذراندن آموزش‌های نظامی به مصر و بعد از آن به لبنان رفت و به همراه امام موسی صدر، در تشکیل جنبش امل نقش مؤثری ایفا کرد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، چمران به ایران بازگشت و در دولت مهدی بازرگان مدتی مسئولیت وزارت دفاع را عهده‌دار شد. به هنگام بروز بحران در مناطق کردنشین ایران، به شهر پاوه رفت که در آنجا به همراه عده‌ای از پاسداران و نیروهای ژاندارمری در محاصره گروه‌های ضدانقلاب قرار گرفت.

پس از پیام امام به مردم برای حرکت به‌سوی پاوه و نجات محاصره‌شدگان، وی اقدام به آزادسازی شهرهای کردنشین کرد. با تلاش‌های او و سایر نیروها، همه شهرها در مدت ۲۰ روز آزاد شد. چمران در اولین دوره مجلس شورای اسلامی، به‌عنوان نماینده مردم تهران انتخاب شد و پس از تجاوز عراق به ایران در سال ۱۳۵۹، ستاد جنگ‌های نامنظم را برای مقابله با متجاوزان تشکیل داد. وی در ۳۱ خرداد سال ۱۳۶۰، در جبهه دهلاویه بر اثر اصابت ترکش خمپاره به شهادت رسید.

درباره شهید چمران و نقش او در لبنان و همچنین نخستین سال جنگ تحمیلی منابع مهمی منتشر شده است. به عنوان مثال نظرات و نامه‌های شهید چمران درباره لبنان در کتاب «لبنان به روایت امام موسی صدر و شهید مصطفی چمران» با کوشش و گردآوری زنده‌یاد حجت‌الاسلام علی حجتی کرمانی منتشر شده است. با این اوصاف اما هنوز بخش‌هایی از زندگی این شهید سرافراز اسلام و میهن روشن نشده است.

زندگیِ حماسی و رمزآلود شهید سردار مصطفی چمران

 به قول حمید قزوینی (تاریخ‌نگار معاصر) واقعیت این است که زندگیِ حماسی و رمزآلود شهید چمران، از تهران تا آمریکا و سپس اقامت در جنوب لبنان تا بازگشت به ایران و فعالیت‌ها و دلدادگی‌های او نمونه کاملی از جمع اضداد است و اتفاقاً همین ویژگی‌ نقطه قوت اوست.

شهید چمران از معدود شخصیت‌هایی است که همه جناح‌های سیاسی، از ملی مذهبی‌ تا اصولگرا و اصلاح‌طلب و دیگران، درباره او سخن گفته و هریک روایت خود را دقیق‌تر و کامل‌تر می‌داند.

همه لحظات زندگی و طریق سیر و سلوک شهید چمران درخشان است. از رها کردن آمریکا گرفته تا حضور در لبنان و بعد حضور در ایران به عنوان وزیر دفاع و بعد نماینده مجلس و در نهایت حضورش در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل.

درباره چرایی ترک آمریکا توسط شهید چمران و حضورش در لبنان نظراتی ارائه شده است. یکی از تازه‌ترین نظرها در کتاب تازه منتشر شده «سخن خوش‌ترِ دوست» ارائه شده که خاطرات غلامحسین ابراهیمی دینانی، احمد احمدی، غلامرضا اعوانی، فتح‌الله مجتبایی، محمد مجتهد شبستری، مهدی محقق از امام موسی صدر است. این کتاب به کوشش طیبه ولی بغدادی در آخرین روزهای سال ۱۴۰۰ توسط مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۳۷۱ صفحه و بهای ۱۲۰ هزار تومان منتشر شد.

همانطور که ملاحظه کردید یکی از شخصیت‌های طرف گفت‌وگو در این کتاب محمد مجتهد شبستری است. او از اواخر دهه ۴۰ تا یکسال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به توصیه شهید آیت‌الله بهشتی سرپرستی مرکز اسلامی هامبورگ را بر عهده داشت و در همین دوران برای دیدن امام موسی صدر و شهید چمران به لبنان سفر کرد.

در این کتاب به نقلاز مصطفی چمران آورده است :من در هامبورگ خیلی خسته بودم. می‌خواستم مدتی استراحت کنم و لبنان برای من خیلی جذاب بود. شنیده بودم که زیبایی‌های طبیعی زیادی دارد. عروس خاورمیانه است. به پاریس تشبیه‌اش می‌کنند. خواستم ببینم این شهر چه جور شهری است. حضور امام موسی صدر در آنجا هم برای من موضوعیت داشت. می‌دانستم آنجا برم غریب نیستم و چون با ایشان آشنا هستم در لبنان به من خوش خواهد گذشت. همچنین می‌خواستم از آنجا به مصر هم بروم. مدتی از آن سه هفته اقامت در لبنان را در تشکیلات دکتر چمران در مدرسه صنعتی صور بودم.