زیر پارک قیطریه گنج تاریخی خوابیده است! / زاکانی در کمین چیست؟ + فیلم مستند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، جنجال ها پیرامون ساخت مسجد در پارک قیطریه همچنان ادامه دارد. در آخرین اظهار نظرها در خصوص این مهم، امروز علیرضا زاکانی ، شهردار تهران در حاشیه جلسه هیئت دولت گفته است: قرار نیست حتی یک درخت در پارک قیطریه قطع شود.

زاکانی: وجود آثار باستانی در پارک قیطریه صحت ندارد!

او همچنین به موضوع وجود آثار باستانی در آن محدوده اشاره کرده و گفته است: اینکه گفته شده زیر محل ساخت مسجد در پارک قیطریه آثار باستانی است، صحت ندارد.

ضرغامی: پروژه پارک قیطریه باید با هماهنگی میراث فرهنگی جلو رود!

از سویی دیگر، عزت الله ضرغامی ، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز در حاشیه جلسه هیئت دولت گفته است: نامه اداره میراث فرهنگی تهران به شهرداری تهران، موضع وزارتخانه است و پروژه پارک قیطریه باید با هماهنگی کارشناس میراث فرهنگی جلو رود. درباره ساخت مسجد در پارک از سال‌های قبل مواضعی داشته‌ام که در صفحه اینستاگرام خود منتشر کردم؛ اما این نظر شخصی من است و به عنوان عضو دولت بحث ما شخصی نیست.

سیف الله کامبخش فرد، تنها باستان شناسی که در تپه های قیطریه به کاوش پرداخت

سیف الله کامبخش فرد ، باستان شناسی بود که در سال 1347 به واسطه برخی گزارش ها که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد، به کاوش در تپه های قیطریه پرداخت. در این کاوش، ۳۵۰ گور باستانی و نزدیک به پنج هزار شیء کشف شد. این حجم از کشفیات در تاریخ ایران تا کنون بی نظیر است. بعد از حدود یک الی دو فصل کاوشِ سیف الله کامبخش فرد در محدوده تپه های قیطریه، دیگر هیچ کس دست به جست و جو در آن محدوده نزد و اینگونه، بخش مهمی از تاریخ بی نظیر تهران و ایران، در نقطه ای مهم از شهر، دست نخورده باقی ماند.

حجم آثار باستانی در تپه های قیطریه آنقدر بالا بود که در سال 47 مردم آنها را همانجا معامله می کردند!

محمد مقدم، کارگردان و مستندساز است و دو مستند با عناوین «تهران هزاره ها» و «تا انتهای تیره بهار» ساخته است که در مستند اول به تفصیل در خصوص تپه های قیطریه و کاوش های انجام شده در آن محدوده همراه با سیف الله کامبخش فرد می پردازد. او همچنین در مستند دوم نیز به زندگی شخصی سیف الله کامبخش فرد می پردازد و به صورت جزئی به موضوع آثار کشف شده در تپه های قیطریه اشاره می کند.

محمد مقدم، در گفت و گو با رکنا در خصوص دو مستندی که در خصوص تپه های قیطریه ساخته است می گوید: طی ساخت این دو مستند، فرصت زیادی برای گپ و گفت با مرحوم سیف الله کامبخش فرد داشتم. طبق این گفته ها، آقای کامبخش فرد، در سال 1347 برای کاوش به تپه های قیطریه می رود. علت این مراجعه برای کاوش نیز آن بود که در همان سال، گزارش می شود که مردم در اطراف قیطریه، حین پِی کنی برای ساخت خانه، به آثار باستانی دست پیدا می کنند. آن زمان روزنامه های کیهان و اطلاعات، روزانه خبرهایی از فروش این آثار باستانی توسط مردم درست وسط تپه های قیطریه مخابره می کردند. حتی برخی از مردم، برای تزئین خانه، پشت پنجره هایشان سفال باستانی گذاشته بودند. بعد از این سر و صداها، شهرداری، طی نامه ای به اداره میراث فرهنگی، خواستار پیگیری این موضوع می شود. 

مقدم در ادامه می گوید: زمین های جنوب و غرب پارک قیطریه را تعاونی مسکن ادارات مختلف، به افراد زیادی فروخته بود؛ لذا آنجا ملک مردم به حساب می آمد؛ بنابراین زمانی که کاوش شروع شد، باستان شناسان با مقاومت بسیاری از طرف مردم مواجه شدند، با این تفسیر که «دولت می خواهد این زمین ها را از ما بگیرد».

متر به متر محله قیطریه پُر از آثار باستانی است

این کارگردان با اشاره به اینکه حجم یافته ها در همان کاوشِ اضطراری از نظر کمّی بسیار زیاد بوده و در ایران تا به حال، هیچ تیم کاوشی، به این حجم از آثار باستانی دست نیافته است، تاکید می کند: ظرف چند ماه، پنج هزار قطعه شیء سالم (سفال و فلز) کشف شد که بی نظیر بود. همچنین 350 گور نیز در این کاوش کشف و دسته بندی شد. کشف این تعداد شیء، به جز اشیائی است که تا آن زمان، دزدیده و فروخته شده بودند. مرحوم سیف الله کامبخش معتقد بود که به شعاع چند هکتار در محدوده های دروس، پل رومی و پاسداران، انسان های پیش از تاریخ استقرار داشتند؛ لذا تاریخ تهران بسیار قدیمی تر از آن است که با روی کار آمدن قاجار، شکل گرفته باشد و پایتخت ایران، بسیار کهن تر از آن چیزی است که حتی فکرش را بکنید.

محمد مقدم همچنین می افزاید: احتمالا اطراف پارک قیطریه، آثار باستانی وجود دارد؛ اما متاسفانه بعد از کاوش های سال 1347 هیچ عملیات دیگری انجام نشد. اگر همین الان، مجوز دهند و پِی ساختمان های اطراف کنده شود، قطعا آثار بسیار مهمی به دست خواهد آمد.

شهرداری تهران از ظرفیت گورستان تاریخی پارک قیطریه برای ساخت سایت موزه استفاده کند

این کارگردان در ادامه تاکید می کند: نزدیک به 100 هزار تپه باستانی در ایران داریم؛ اما توجه به آنها بسیار کم است و به این مناطق به چشم یک محل معمولی نگاه می شود. در مصر ، گرجستان ، ترکیه و... حتی شهرهای 200 ساله را نیز با دقت کامل همچون معادن طلا و چاه های نفت حفظ می کنند. اگر در سال 1347، روی گورهایی که پیدا شد، مجددا خاک ریخته نمی شد، می توانستند بی نظیر ترین اتفاق تاریخ را رقم بزنند. در واقع با ساخت یک سایت موزه در آن نقطه، می توانستند ظرفیتی بی نظیر در جهان ایجاد کنند؛ اما هنوز هم دیر نشده است و شهرداری تهران می تواند از چنین ظرفیتی استفاده کند. 

محمد مقدم، کارگردان و مستندساز در پایان می گوید: حفظ هویت بسیار مهم است و توجه به نگهداشت آنها، نه فقط به تهران و ایران؛ بلکه به جهان هویت تازه ای می بخشد؛ لذا اگر در قیطریه آثاری پیدا شود، باید این را دانست که فقط منحصر به این خاک نیست و ارزشی جهانی دارد.