پویش مهر، طرحی نو بر سنتی ۲۵ ساله

به گزارش رکنا به نقل از ایسنا، در سال تحصیلی ۷۷_۷۶  در یکی از مدارس روستای «بنمار» اردبیل اولین «پرسش مهر» مطرح شد و ابتدا نام آن طرح بنمار بود. رویه طرح چنین پرسش‌هایی همزمان با بازگشایی مدارس و در روز اول مهر در دولت‌های بعدی نیز ادامه یافت.

گرچه در آن زمان به دلیل طرح دو پرسش «چرا قانون برای جامعه لازم است و باید مورد احترام همگان باشد و راه حل بهتر و مناسب تر برای استقرار قانون در کشور ما چیست؟» و «علت حضور نیروهای بیگانه و ضعف موجود در کشورها و دولت های منطقه چیست و راه های اسقرار امنیت در منطقه و بیرون راندن دشمن از آن چیست؟» از سوی رئیس جمهوری و خطاب به دانش آموزان روستای «بنمار» سبلان این پرسش ها با نام «طرح بنمار» شناخته شد و دانش آموزان در مهلت مقرری برای شرکت در این مسابقه و کسب جوایز با هم رقابت کردند، اما بعد ها با تداوم طرح چنین پرسش هایی در روز اول مهر، این امر به «پرسش مهر» شناخته شد.

«پرسش مهر ۲» اما با دو سال تاخیر در سال تحصیلی ۸۰_۷۹ و «پرسش مهر ۳» نیز با یک سال تاخیر در ۸۲_۸۱ مطرح شد اما پس از آن پرسش مهر هرساله بدون وقفه در دولت های مختلف مطرح شده است.

هدف از طرح پرسش مهر به تفکر وا داشتن دانش‌آموزان و ارتقای سطح آگاهی آنها بود و درواقع می‌توان گفت پرسش مهری که در نگاه نخست مسابقه‌ای برای کسب جایزه تلقی می‌شد، پیش از هرچیز مسیری برای مشارکت دادن دانش آموزان در مباحث مهم و بعضا کلان کشور است.

اهمیت این پرسش برای طراحانش بود به حدی بود که با اتمام کار دولت هشتم، وزیر وقت آموزش و پرورش در نامه‌ای خطاب به نامزدهای ریاست جمهوری انتخابات دولت نهم، تداوم طرح پرسش مهر را ضروری دانست.

سنت «پرسش مهر» در سنوات مختلف با محور و موضوعات مختلف همچنان ادامه داشته به عنوان مثال در دوران پاندمی کووید ۱۹ این پرسش رنگ و بویی کرونایی به خود گرفت. در آن سال سوال شد «برای مقابله با ویروس کرونا چگونه باید به اعضای خانواده خود، همکلاسی‌ها، مدرسه و دوستان یاری و کمک کنید؟»

در دولت سیزدهم نیز این رسم  ۲۵ ساله ادامه یافت . حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی در روزهای نخست روی کار آمدن دولت خود دو پرسش «شعار دولت سیزدهم ایران قوی است؛ ایران قوی چه ویژگی دارد؟» و «نقش دانش آموزان در شکل گیری ایران قوی چیست؟» را مطرح کرد. سال گذشته نیز «شاخصه‌های مدرسه خوب از نظر شما چیست؟ یک مدرسه خوب چه مشخصاتی دارد؟» به عنوان پرسش مهر مطرح شد.

امسال اما باید گفت برای اولین بار «پرسش مهر» از شرایطی که کلیشه تبدیل شده بود تغییر ماهیت داد. رئیس جمهوری امسال در مراسم آغاز سال تحصیلی جدید اعلام کرد که به جای پرسش مهر، قصد دارد «پویش مهر» را مطرح کند.

وی در توضیح این امر گفت: شما دانش‌آموزان برای اینکه بدانید در گذشته کجا بودیم، اکنون در چه جایگاهی هستیم و مسیر آینده کدام است، می‌توانید پیشرفت‌های کشور را به تصویر بکشید. حتماً شهر و روستای شما پیشرفت‌هایی داشته، مجموعه کشور علیرغم همه تهدیدها و تحریم‌ها و مشکلاتی که دشمنان برای کشور ایجاد کردند، پیشرفت‌های شگفت‌انگیزی داشته است. می‌توانیم در کنار اردوهای راهیان نور برای بازدید از مناطق جنگی، اردوهای راهیان پیشرفت هم داشته باشیم که دانش‌آموزان و دانشجویان از طرف مدرسه و دانشگاه بروند و پیشرفت‌های کشور را مشاهده کنند و راویان، این پیشرفت‌ها را روایت کنند.

رئیسی همچنین از دانش‌آموزان درخواست کرد که در این بازدیدها، پیشرفت‌ها را با قلم و بیان خود تصویر کرده و گزارش‌های آن را به مدرسه و معلمان ارائه کنند و در مرحله بعد این گزارش‌ها برای دیگر دانش‌آموزان و والدین و همچنین برای دیگر مدارس به نمایش درآید و سپس در شهرها و استان‌های دیگر و به شکل یک جشنواره در سراسر کشور برگزار شود.

دانش‌آموزان باید در روایت پیشرفت‌های کشور خود نیز مشارکت داشته باشند

امسال اما محور تازه‌ای به «پرسش مهر» اضافه شده و آن ضرورت مشارکت دانش آموزان در روایات خود است. در این راستا رئیس جمهوری تاکید کرد: دانش‌آموزان در کنار روایت پیشرفت‌های شهر، روستا و استان محل زندگی خود در قالب پویش مهر، همچنین می‌توانند برای بهبود شرایط آموزش و پرورش و دیگر عرصه‌های کشور پیشنهادات خود را ارائه دهند و با دولت در ساختن کشور مشارکت کنند.

به گزارش ایسنا، امسال برای نخستین بار پس از نزدیک به حدود سه دهه که از سنت طرح «پرسش مهر» می‌گذرد، در دولتی که یکی از اصلی‌ترین شعارهایش تحقق تحول در بسیاری از مولفه‌هاست، شاهد تحول در این طرح پرسشی بودیم که دانش‌آموزان را صرفا وارد یک مسابقه و رقابت نمی‌کند بلکه در انتهای این مسیر، «تعقل» برای ایجاد تحول در کشور رقم می‌خورد.

«پویش مهر» به جای «پرسش مهر»؛ طرحی که با روش‌های مختلف دانش‌آموزان را وارد پویشی فعال می‌کند 

مهدی نظری زاده، فعال فرهنگی و مدیر یک مجتمع آموزشی در این باره به ایسنا می‌گوید: در سند تحول بنیادین مکررا درباره فعالیت محور شدن آموزش دانش آموزان تاکید شده است که مهم‌ترین آن در بخش چرخش‌های تحول آفرین نظام آموزش کشور است؛ از این رو طرح «پویش مهر» به جای «پرسش مهر» اتفاق بسیار خوبی است که رئیس جمهوری مطرح کردند چراکه دانش آموزان از جریانی که صرفا پاسخگویی به یک پرسش انفعالی و غیر مشارکتی بود وارد پویش فعال و فعالیت محور دانش آموزی می‌ شوند، خود را می‌توانند در موقعیت‌های مختلف قرار داده و با روش‌های مختلفی به جای  پاسخ دادن به یک سوال صرف، از طرق مختلف نظیر نمایشنامه، سرود، روزنامه دیواری، بازی و ... در این پویش شرکت کنند.

وی در عین حال با بیان اینکه البته مهم است آموزش و پرورش نیز از این فرصت استفاده کند، توضیح می‌دهد: سبک سنتی آموزش و پرورش در کشور ما سبک سوال و جوابی است که در امتحانات و آزمون‌ها و تمامی فعالیت‌های آموزش و پرورش شاهد این موضوع هستیم. مهم ترین اتفاقی که قرار است سند تحول رقم بزند این است که دانش‌آموز از این حالت منفعل به فردی نقش آفرین تبدیل شود. بهترین نقش آفرینی که در این شرایط بچه‌ها می‌توانند انجام دهند نیز این است که نقاط قوت و پیشرفت‌های کشور و اتفاقات مثبت کشور را ببینند، همین که این امر را دیده و به سوژه تبدیل کنند و برای آن برنامه طراحی کنند اتفاقی ارزشمند است که جنبه‌های تربیتی فراوانی دارد و فقط معطوف به آموزش و پرورش نمی‌شود.

این فعال فرهنگی معتقد است که هرچقدر بتوانیم بچه‌ها را در موقعیت یادگیری و نه یاددهی قرار دهیم تا خودشان مسائل را کشف و درک کنند، یادگیری بیشتر اتفاق می‌افتد.

روایت پیشرفت در کشور؛ بیان نقاط قوت در کنار نقاط ضعف و مقدمه‌ای برای حل مسئله

نظری زاده اظهار می‌کند: مسائل کشور ما را بچه‌های این نسل باید حل کنند و برای اینکه دانش آموز، دانشجو و حتی استاد و... بیاموزد که چطور باید این مسائل را حل کند، باید در ابتدا مجموعه فرصت‌ها و تهدیدها را برای حل مساله پیدا کند و بداند مساله چیست و چه ابزارهایی برای حل این مساله دارد. چیزی که اغلب در فضای جامعه پمپاژ می‌شود نقاط ضعف است و دائما موارد منفی به گوش بچه‌ها می‌خورد، وقتی بچه‌ای دائم موارد منفی را می‌شنود دیگر قدرت حل مساله را نمی‌تواند پیدا کند، از این رو روایت پیشرفت در حوزه اجتماعی این تحول را ایجاد می‌کند که در کنار بیان نقاط ضعف، دانش‌آموزان نقاط قوت را هم ببینند.

وی با تاکید بر اینکه این پیشنهاد رئیس جمهوری در خصوص اینکه بچه‌ها راویان پیشرفت باشند، خیلی راهگشاست‌، می افزاید: اینگونه بچه‌ها می‌بینند پیشرفت‌هایی داشته‌ایم و وقتی این نقاط قوت در کنار نقاط ضعف دیده می‌شود، راهکارها خودش را نشان می‌دهد و این مقدمه‌ای برای حل مساله است. مقدمه دوم حل مساله امید است؛ وقتی شما می‌خواهید نقش آفرینی کنید اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد این است که آیا امیدی هست و این امر شدنی هست یا خیر؟. این نگاه به پیشرفت که رئیس جمهوری مطرح کردند، امید را در وجود بچه‌ها زنده می‌کند. بنابراین برای حل مساله در ابتدا نیاز به یک نگاه جامع درباره  قوت‌ها، ضعف‌ها، تهدیدها و فرصت‌ها داریم و دوم باید امید و انگیزه برای حل مساله داشته باشیم که هر دو این مقدمه‌ها در پویشی که رئیس جمهوری مطرح کردند دیده می‌شود.

پویش مهر؛ نوآوری برای روایت پیشرفت ایران

پیش‌بینی استقبال دانش آموزان از این پویش

رضا شیخی فعال فرهنگی و بازنشسته آموزش و پرورش نیز به ایسنا می‌گوید: این پویش پیشنهاد خوبی است چراکه می‌تواند به بچه‌ها انگیزه دهد تا روای پیشرفت باشند. چند سالی است که پرسش مهر مطرح است و باید گفت «پویش مهر» نوآوری خیلی خوبی محسوب می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه به نظر می رسد دانش آموزان از طرح چنین پویشی استقبال خواهند کرد، می‌افزاید: مهم تر از همه این است که اغلب ما ایرانی‌ها با نوشتن مشکل داریم. دانش آموزان همواره باید برای شرکت در پرسش مهر و پاسخ به پرسش‌هایی که مطرح می‌شد مقاله می‌نوشتند و این برایشان سخت بود.