جان تازه در رگ‌های سند تحول بنیادینِ «آموزش و پرورش»

از اواخر اسفند ۱۴۰۰ زمزمه‌های حضوری شدن مدارس پس از وقفه دو ساله آموزش حضوری به دلیل پاندمی کووید ۱۹ به گوش می‌رسید چراکه علیرغم تمامی انتقادات نسبت به این تصمیم، مسوولان آموزش و پرورش  معتقد بودند «واقعیت این است که آموزش به صورت غیرحضوری، به خوبی میسر نیست.»

یوسف نوری، وزیر وقت آموزش و پرورش همان زمان با اشاره به آمارهایی از تزریق واکسن کرونا به فرهنگیان و دانش‌آموزان، نقدهایی به آموزش غیرحضوری و افت یادگیری و سطح علمی دانش‌آموزان داشت و آن را علتی مهم برای تصمیم بازگشایی مدارس اعلام و در نهایت علی‌رغم مقاومتها و مخالفت‌های اولیه، درب‌های مدارس به روی معلمان و دانش‌آموزان گشوده و آموزش حضوری از سر گرفته شد.

نهایتا دستورالعمل «حضوری شدن مدارس» از چهاردهم فروردین ۱۴۰۱ ابلاغ و مقرر شد حضور عوامل اجرایی طبق برنامه هفتگی مدارس الزامی و تمامی فعالیت‌های تربیتی و آموزشی مربیان، آموزگاران، دبیران و هنرآموزان در همه مقاطع تحصیلی و تمام دروس به صورت حضوری و با رعایت بهداشت فردی و بهداشت محیط ، استفاده مناسب از ماسک و تهویه کلاس‌های درس انجام شود.

با این وجود این امکان برای دانش آموزان مبتلا به کرونا یا دارای علائم این ویروس و یا مبتلا به بیماری زمینه‌ای فراهم شد تا با ارائه مدارک و تایید پزشک، آموزش را از بستر شبکه شاد دنبال کنند.

فراز و فرودهای رتبه‌بندی

استقرار نظام سنجش صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای، تعیین ملاک‌های ارزیابی و ارتقای مرتبه علمی و تربیتی معلمان یا همان نظام رتبه بندی معلمان از جمله مولفه‌های مهم درج شده در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است و از سوی دیگر قانون ششم توسعه، مجلس دولت را مکلف به تدوین قانون رتبه بندی معلمان کرده بود.

علیرغم تاکید بر تحقق نظام رتبه بندی معلمان در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان یک سند بالادستی در حوزه تعلیم و تربیت کشور که اواخر سال ۱۳۹۰ مصوب شده است، این مهم قریب به ۱۱ سال در کشور مسکوت مانده بود.

با این وجود دولت سیزدهم اجرای این امر مهم را کلید زد و در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ قانون رتبه‌بندی معلمان تصویب و برای اجرا به دولت ابلاغ شد.

وزارت آموزش و رورش از زمان ابلاغ این قانون به مدت یک ماه فرصت داشت تا آیین نامه اجرایی آن را تدوین و به تصویب هیئت وزیران برساند و باید در عرض سه ماه بعد از تصویب آیین نامه اجرایی این امر در هیات وزیران، نسبت به صدور احکام معلمان اقدام می‌کرد.

نهایتا ۱۸ خرداد سال ۱۴۰۱ آیین نامه رتبه‌بندی معلمان در جلسه هیئت وزیران تصویب و تیرماه ۱۴۰۱ ابلاغ شد.

در همین راستا برای  احراز شایستگی‌های عمومی، تخصصی، حرفه‌ای و تجربیات معلمان به منظور کسب رتبه، سامانه رتبه‌بندی معلمان راه اندازی شد تا معلمان مدارک خود را در آنجا بارگزاری کنند.

همچنین اجرای آن از مرداد ۱۴۰۱ آغاز شد؛ طبق آن همه معلمان شامل رتبه بندی شدند و حداقل در یک رتبه قرار گرفتند و دولت برای اجرای این قانون از ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۱ مبلغ  ۳۸ هزار میلیارد تومان در نظر گرفت.

در صورتی که معلمان نسبت به نحوه رسیدگی و ارزیابی و رتبه تعیین شده خود، اعتراضی داشتند نیز می‌توانستند حداکثر ظرف ۱۰ روز از ابلاغ رتبه، درخواست خود را از طریق سامانه مربوطه اعلام کنند. نهایتا اعلام شد که تا ابتدای اسفند احکام قطعی ۴۱۱ هزار و ۷۷۰ نفر از معلمان صادر شده و احکام رتبه بندی تا پایان سال ۱۴۰۱ صادر می‌شود.

با این وجود اسفند ۱۴۰۱ شاهد تاخیر در پرداخت حقوق اسفند ماه فرهنگیان بودیم، به طوری که ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش طی اطلاعیه‌ای ضمن پوزش از فرهنگیان اعلام کرد که «باتوجه به اختلاف مبانی محاسبه فوق العاده رتبه بندی و بار مالی مربوطه با سازمان برنامه و بودجه کشور ، حقوق اسفند به‌صورت علی‌الحساب پرداخت می شود.»

همین اعتراضات باعث شد روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ با دستور رئیس جمهوری حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومان به بودجه رتبه بندی اضافه شود و نهایتا بودجه در نظر گرفته شده برای رتبه بندی معلمان به حدود ۴۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافت.

شاید همین تاخیر در پرداخت حقوق معلمان و به زعم منتقدان کم و کاستی‌های اجرای نظام رتبه بندی معلمان بود که باعث شد یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش وقت از وزارت آموزش و پرورش خداحافظی کرده و رضامراد صحرایی سکاندار این وزارتخانه شود.

پس از استقرار صحرایی در سمت وزارت آموزش و پرورش، در فروردین ماه سال جاری بررسی به اعتراضات معلمین در خصوص رتبه‌ها و احکام صادر شده جان گرفت.

بنا بر اعلام رضا مراد صحرایی در حال حاضر اعتراضات معلمان بررسی و اعمال رتبه‌های جدید شروع شده است. در این راستا معلمان بدون رتبه به رتبه یک و دو ارتقاء یافتند و احکام آنها این هفته در مسیر اجرا قرار می‌گیرد.

 اما معلمانی که به رتبه سه، چهار و پنج رسیده‌اند نیاز به نظردهی هیات‌های ممیزه و ستادی دارند و به طور کلی فرآیند اعمال رتبه جدید برای آنهایی که اعتراضاتشان وارد بوده است از این هفته مرحله دوم اجرای رتبه‌بندی‌شان آغاز می‌شود.

استخدام معلم با تغییر در شیوه جذب و اجرای ارزیابی تکمیلی

در سند تحول بنیادین به دگرگون سازی شیوه‌های جذب معلم و بررسی صلاحیت معلمان در سه حیطه عمومی، حرفه‌ای و تخصصی اشاره شده است، یعنی اگر قرار است معلمی جذب شود باید این سه حیطه را احراز کند.

امسال آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش دو مرتبه یکبار برای جذب ۲۲ هزار و ۱۸۴ دبیر و هنرآموز و بار دیگر برای جذب ۲۸ هزار و ۱۸ آموزگار ابتدایی، استثنایی و ویژه مناطق مرزی و عشایری برگزار شد.

در همین راستا پس از برگزاری آزمون استخدامی برای رشته آموزگاری در اردیبهشت ماه سال جاری،  ۲۲ مورد مصداق شایستگی برای معلمان در حرفه آموزگاری احصاء شد. داوطلبان به اندازه سه برابر ظرفیت فراخوانده شدند و فرآیند ارزیابی تکمیلی بر اساس سه حیطه صلاحیت یاد شده آغاز شد.

در واقع فرآیندی که پیش‌تر ظرف ۲۵ دقیقه تا نیم ساعت انجام می‌شد، امسال در هشت ساعت با گذراندن چندین مرحله شبه کانون ارزیابی اجرا شد و داوطلبان در مقابل ارزیابان اجرای واقعی داشتند و در موقعیت واقعی قرار می‌گرفتند تا انتخاب شوند.

در واقع مصاحبه، تدریس یا ارائه شفاهی، ایفای نقش، مطالعه موردی و بحث گروهی، چهار ابزار ارزیابی تکمیلی در آزمون آموزگاری امسال هستند که همگی بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تهیه شده‌اند.

آزمون دبیری و هنرآموزی نیز ۱۲ مرداد امسال برگزار شد و نتایج اولیه آن با چند روز تاخیر اعلام شد. گفته شده که ارزیابی تکمیلی به همین شیوه اجرا خواهد شد و تنها در ابزارهای به کارگیری برای احراز صلاحیت و شایستگی داوطلبان تفاوت وجود دارد که نحوه اجرای آن اطلاع رسانی خواهد شد.

سند تحول بنیادین جان گرفت

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش شش ساحت تربیت دینی، عبادی و اعتقادی، ساحت تربیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، ساحت تربیت زیستی و بدنی، ساحت تربیت اقتصادی و فناورانه و ساحت تربیت هنری و زیبایی شناختی را برای تربیت ترسیم کرده است و شاید بتوان گفت از دیگر  اقدامات دولت سیزدهم جان دادن ویژه به اجرای مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است.

دولت سیزدهم برای اجرای بهتر سند مذکور نگاشت نهادی (ویژگی‌های برنامه عمل سند تحول بیادین)، حقوقی( احصا ۱۸ قانون و مقرره برای اجرای سند تحول بیادین)، رسانه‌ (ارتباط با رسانه‌ها به منظور  پوشش اهمیت اجرا و چگونگی اجرا سند مذکور) و مدرسه‌ای (برگزاری دوره‌های راهیان تحول، آموزش  به ۱۵ هزار معلم و مدیر و ابلاغ شیوه نامه اجرای مولفه‌های سند تحول بنیادین به ۵۰۰۰ مدرسه  به صورت نمونه با عنوان «مدارس تحولی») تدوین کرد.

آموزش و پرورش بدنبال شکست مافیای کنکور 

کنکور ۱۴۰۲ برای اولین بار با تاثیر قطعی و ۴۰ درصدی سوابق تحصیلی (نمرات امتحان نهایی پایه دوازدهم دانش آموز) برگزار شد. در همین راستا دولت سیزدهم برای نخستین بار برای برگزاری امتحانات نهایی، سوالات استانداردسازی شده در سطح کتاب را طراحی کرد.

بدین منظور پاسخ برگ‌ها شخصی سازی شد و هر دانش آموز پاسخ برگ خاص خود را داشت؛ یعنی پاسخ برگ‌ها چاپ و نه تکثیر می‌شدند و از سوی دیگر سوالات هم شخصی سازی شده در حوزه اجرا بود.

همچنین برگه‌ها توسط دو مصحح و دو بار کامل تصحیح شد. مصححین نمرات یکدیگر را نمی‌دیدند. توزیع پاسخبرگ‌ها کشوری بود و مصححین به برگه‌های دانش آموزان غیر از استان خود دسترسی داشتند؛ اگر مغایرتی در بین نظر دو مصحح وجود داشت، برگه برای تصحیح به مصحح سوم ارجاع داده می‌شد و نظر نهایی را مصحح سوم می‌داد.

بورسیه نخبه‌های سمپادی دهک‌های یک تا چهار توسط دولت

درحالی مدارس سمپاد بابت ارائه خدمات آموزشی بر اساس مصوبه‌ موجود، نصف شهریه مدارس غیر انتفاعی برجسته در همان منطقه شهر را دریافت می‌کنند که ۱۱ مرداد سال جاری در جلسه هیات دولت مصوب شد که هزینه ثبت نام دانش آموزان ممتاز دهک‌های یک تا چهار پذیرفته شده در مدارس سمپاد توسط دولت پرداخت شود و هزینه تحصیل در این مدارس برای دانش آموزان قبول شده در آزمون ورودی این مدارس رایگان باشد.

همچنین این مصوبه شامل دانش آموزانی که در حال حاضر مشغول تحصیل در سمپاد هستند نیز می‌شود.

اجرای طرح شهید «محمودوند» به منظور جلوگیری از بازماندگی از تحصیل

ورود دولت برای سوادآموزی کودکان و استفاده از اهرم‌های فشار به خانواده

سال تحصیلی ۱۴۰۲ـ ۱۴۰۱ سامانه‌ای برای شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل با نام سامانه شهید محمودوند طراحی شد. در آن زمان یعنی مهرماه ۱۴۰۱ این سامانه آمار کودکان بازمانده از تحصیل مقطع ابتدایی یعنی بازه سنی شش تا ۱۱ سال را ۲۰۴ هزار نفر نشان می‌داد اما معاونت ابتدایی وزارت اموزش و پرورش برای تک تک این افراد شخص «پیگیری کننده» قرار داد تا آمار واقعی بازماندگان از تحصیل احصاء شود.

نهایتا پس از شفاف سازی، آمار بازماندگان از تحصیل ایرانی در مقطع ابتدایی ۱۶۰ هزار و ۴۷۹ نفر اعلام شد. همچنین معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که پس از احصای آمار بازماندگان از تحصیل قرار است در سال جاری بسته‌های آموزشی حمایتی برای این دانش آموزان تهیه شود تا این کودکان حتی بدون حضور فیزیکی در مدرسه آموزش ببینند.

از سوی دیگر اخیرا وزیر آموزش و پرورش از تدوین طرحی به منظور اتخاذ تبعاتی برای والدینی که از  تحصیل فرزند خود جلوگیری می‌کنند خبر داد و اعلام کرد «طرحی زیر نظر معاون اول رییس جمهوری با کمک ستاد اجرایی در حال اجراست که مشوق‌های ویژه‌ای برای این خانواده‌ها دیده است. در عین حال تدابیری دیده شده که اگر والدین بچه را به مدرسه نفرستند تبعاتی برای آنها خواهد داشت. گاهی خانواده‌ها می‌گویند ما نمی‌خواهیم بچه درس بخواند که این چیز عجیبی است. برای آن موارد هم از اهرم‌های دیگری استفاده شده است که اگر خانواده‌ها کاری برای باسواد شدن بچه نکنند، دولت ورود می‌کند و برخی از مزایایی که به خانواده‌ها به طور عمومی در آن مناطق داده می‌شود را برای این خانواده‌ها قطع می‌کند.»

نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس با اجرای چندین طرح

در شش ماهه دوم سال گذشته ۱۱۰۰ پروژه در قالب ۵۰۰۰ کلاس درس تحویل دانش آموزان شد و رسما از مهر ماه برنامه‌ریزی شده است تا دانش آموزان در ۱۰ هزار کلاس درس جدید درس بخوانند.

تعداد کلاس تحویل شده در دو سال اول دولت سیزدهم نشان از رشد ۱۰۴ درصدی خدمات دولت در این شاخص دارد. نهضت مدرسه سازی علیرغم همه تنگناها در ۹ ماهه گذشته شتاب قابل قبولی را تجربه کرده است.

از جمله اقدامات سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، اجرای طرح شهید "عجمیان" است. این طرح یک کار نهضتی است که با محوریت قرارگاه جهادی عدالت تربیتی و نصیب آموزشی برابر در حال انجام و قرار است ۱۰۰ هزار کلاس درس  از مسیر این طرح در سال ۱۴۰۲ بهسازی و شاداب سازی شود. در این طرح بیش از ۱۵ هزار گروه مشغول فعالیت هستند.

هدف گذاری این طرح برای  بهسازی و شاداب سازی ۲۰ هزار مدرسه مشتمل بر ۱۰۰ هزار کلاس درس در سال ۱۴۰۲ است که با حجم و سرعت فعالیت‌های در دست اجرا، پیش بینی می‌شود حدود ۸۰ هزار کلاس درس در مهرماه سال جاری تحویل دانش آموزان شود.

همچنین این سازمان تعهد دارد تا پایان مهرماه ۱۰ هزار کلاس درس را تحویل آموزش و پرورش دهد. در واقع پس از تحویل ۱۱۰۰ پروژه آموزشی و پرورشی  به استعداد بیش از ۵هزارکلاس درس توسط ریاست جمهور در دهه فجر۱۴۰۱، با برنامه ریزی انجام شده حدود ۲۰۰۰ پروژه آموزشی و پرورشی به استعداد ۱۰ هزار کلاس درس در مهر ماه به بهره برداری خواهد رسید.

به گزارش ایسنا، افزایش ظرفیت دانشگاه فرهنگیان به ۲۵ درصد، اجرای طرح "نماد" (نظام مقابله با آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان)، افزایش مراکز مشاوره آموزش و پرورش به بالغ بر ۷۰۰ مرکز، برگزاری اردوهای یک روزه و چند روزه برای دانش آموزان و ... نیز از دیگر اقدامات شاخص وزارت آموز و پرورش طی یک سال گذشته است.