شادی و نشاط اجتماعی چقدر در کاهش آسیب های اجتماعی موثرند؟ / متخصصان پاسخ می دهند

شادی و نشاط اجتماعی می تواند باعث کاهش آسیب های اجتماعی شود.

به گزارش گروه اجتماعی رکنا، شادی و نشاط را یکی از عوامل آرامش انسان و استحکام روابط افراد با هم باید معرفی کرد. از این روی متخصصان امور اجتماعی توجه به شادی‌های گروهی و دسته‌جمعی را بهترین شیوه کاهش جرائم و خشونت‌های اجتماعی می‌دانند. بر اثر نشاط اجتماعی و دسته‌جمعی است که احساس پویایی، همبستگی، همدلی، مهرورزی، تعامل و رضایت از زندگی افزایش پیدا می‌کند و در این زمان است که افراد به جای اینکه تنها به خود و نیازهای‌شان توجه داشته باشند، در برابر دیگر افراد جامعه احساس مسوولیت کرده و حاضر نمی‌شوند دیگران را فدای خواسته‌ها و خودخواهی‌های خود کنند. ز

مانی که افراد یک جامعه به این سطح از آگاهی و فداکاری برسند، طبیعی است که خشونت‌ها که بر اثر زیاده‌خواهی، ‌بی‌مسوولیتی و عدم همدلی در جامعه روی می‌دهد کمرنگ خواهد شد.

متخصصان امور روانشناسی بر این عقیده هستند که نشاط و شادمانی یکی از مهم‌ترین عناصر سلامت روحی و روانی افراد به شمار می‌رود و افراد شاد از سلامت بیشتری برخوردار هستند. آنان به سرعت تحت تاثیر عوامل محیطی قرار نگرفته و بهتر می‌توانند در لحظه‌های بحرانی بر عملکرد و تصمیم‌گیری‌های خود کنترل داشته و آن را مدیریت کنند. بنابراین تصمیم‌های شتاب‌زده و آنی که نتیجه‌ای جز تنش، خشونت و جرم در پی ندارد، کمتر از این گروه از افراد سر خواهد زد.

مشارکت‌های سازنده

زمانی که شادی‌ها به سمت گروهی‌شدن سوق داده شده و تعمیم پیدا می‌کند، افراد یک جامعه نیز به سوی مرزهایی حرکت می‌کنند که منفعت همه را در برداشته باشد. نخستین منفعتی که افراد یک جامعه آن را دنبال می‌کنند امنیت اجتماعی است. در سایه امنیت افراد می‌توانند به بقیه آنچه که مورد توجه‌شان است دست پیدا کنند.

دکتر امان‌اله قرایی‌مقدم، ضمن اشاره به نقش شادی‌های اجتماعی و گروهی می‌گوید: موسیقی‌ ملی هر کشوری موجب افزایش پیوند میان افراد آن جامعه می‌شود و زمانی که آنان در کنار هم به شادی می‌پردازند، ‌طبیعی است که آسیب‌های اجتماعی کاهش پیدا کند و با این نشاط از افسردگی‌ها و پیامدهای منفی آن دور بمانند.وی اضافه کرد: جشن‌های مذهبی مثل نیمه شعبان، نماز جمعه، عبادت‌های گروهی و... نیز هر یک جلوه‌هایی از این مشارکت به شمار می‌روند؛ مشارکتی که پیوندهای گروهی و اجتماعی را تقویت می‌کند و باعث کاهش آسیب‌ها و جرائم می‌شود.

جوانانی که به جای تنها ماندن و افسردگی و روی آوردن به فضاهای تیره و تار اعتیاد، فساد و... به سوی یک شور حرکت می‌کنند و در این گروه‌ها است که به جای گام برداشتن در فضاهای تیره و تار اجتماعی، به سوی فرداهای روشن و امیدوار حرکت خواهند کرد.

اقدمات ضروری برای ایجاد شادی و نشاط اجتماعی

توجه به سیاست‌هایی که باعث شور و نشاط اجتماعی می‌شود از سوی مسوولان هر جامعه‌ای یک نیاز اساسی و ضروری است که باید در راس امور آن جامعه قرار گیرد. مسوولان امور آموزشی نیز بایستی برنامه‌هایی را برای شادی دانش‌آموزان به شکل گروهی تدارک ببینند. این برنامه‌ریزی نباید مربوط به یک مقطع خاص و یا گروهی خاص انجام شود زیرا افراد در هر گروه و سنی نیاز به این همدلی و مشارکت دارند.

توجه به موفقیت‌های ملی هر کشوری و امکان برگزاری شادی‌های گروهی که در سایه آن فضایی امن بر جامعه حاکم خواهد شد، اصل مهمی است که باید همواره به آن توجه خاصی مبذول شود. باید به این نکته توجه داشته باشیم که با افزایش هزینه‌های زندگی و مشکلات اقتصادی، مشکلات اجتماعی و فرهنگی افزایش پیدا می‌کند و استرس بر زندگی افراد سایه می‌اندازد.

این دیدگاه که استرس را ویژه والدین و کسانی که مسوول تامین هزینه زندگی هستند می‌داند، نادرست است زیرا استرس والدین به اعضای خانواده نیز سرایت می‌کند و شادی را در زندگی کمرنگ خواهد کرد و به تدریج جوی افسرده و ناکارآمد برقرار خواهد شد و امید به زندگی، کار، تلاش و موفقیت کاهش خواهد یافت. به عقیده جامعه‌شناسان، شهروندان عصبی همواره عاملان اصلی نزاع‌های خیابانی و تشنج در سطح شهرها به شمار می‌روند. خشونت‌هایی که از این افراد در سطح جامعه بر جا می‌ماند اغلب باعث بروز پرونده‌های سیاه مربوط به کودک‌آزاری، قتل، تجاوز به عنف، سرقت، زورگیری و... خواهد شد.

باور این نکته که افراد یک جامعه سالم باید در جشن و سرورهای همگانی به بازتوانی روحیه خود پرداخته و راه و رسم کنار هم قرار گرفتن و با مهربانی زندگی کردن را به خوبی بیاموزند، نکته‌ای است که غفلت از آن خسارت‌های جبران‌ناپذیری را بر جا خواهد داشت که گاه جبران آن از عهده هیچ کس بر نخواهد آمد.

تاثیر شادمانی ها بر حافظه تاریخی جامعه

دکتر جعفر بای، جامعه‌شناس، نشاط و شادمانی یکی از واکنش‌های هیجانی آدمی است که به طور طبیعی در مقابل کنش تعجب‌آور از خود نشاط و شادمانی را ابراز می‌دارد، در واقع خنده ناشی از تعجب‌ آدمی است. همه ملت‌ها در فرهنگ خویش آیین و مراسم شادمانی را به مناسبت‌های مختلف دارند و با شیوه‌های مرسوم جامعه خویش آن را برگزار می‌کنند. نشاط فردی، هیجان زودگذری است که آثار آن در کوتاه‌مدت به فراموشی سپرده می‌شود و از پایان چندانی برخوردار نیست.

هر قدر شادمانی‌های انسان‌ها در طیف گسترده‌تری برگزار شود در حافظه تاریخی افراد ثبت و ضبط می‌شود و باعث شادمانی‌های فردی و نشاط اجتماعی می‌شود. درخصوص جشن‌های ملی که به صورت دسته‌جمعی و به صورت آیین برگزار می‌شود چون دارای شیوه اجرایی مرسوم و معینی است در ملأعام از کنش‌های چندان جمعی برخوردار نیست، ولی جشن‌هایی که به مناسبت‌های غیرمنتظره‌ای و به صورت ناگهانی به علت موفقیت‌های ملی، حماسه‌های اجتماعی و ورزشی برگزار می‌شود چون بر اصول مدون از پیش تعیین شده‌ای استوار نیست در کنش‌های جمعی تحت‌تاثیر رفتار اجتماعی است. این رفتار جمعی می‌تواند دستخوش تغییر و تحولات خاصی قرار گیرد چون رفتار جمعی الگوهای رفتاری بی‌ساختار، خودانگیخته، هیجانی و پیش‌بینی‌ناپذیر است.

افرادی که از رفتار جمعی پیروی می‌کنند، در برابر محرک خاصی که ممکن است حادثه معینی باشد واکنش ‌نشان می‌دهند، در چنین مواقعی آن جشن تحت‌تاثیر چنین الگویی می‌تواند به شورش، آشوب و جنون جمعی و هراس گروهی و به هر هوس اجتماعی تبدیل شود. پس نتیجه گرفته می‌شود جشن‌های ملی به 2 دسته تقسیم می‌شود: جشن‌های آیینی که ریشه در تاریخ دارد و از اصول و قاعده ویژه‌ای پیروی می‌کند و جشن‌های ملی ناگهانی که به مناسبت اتفاقات خاصی و بدون پیروی از چارچوب‌های خاص در قالب رفتار جمعی برگزار می‌شود.

در مراسم نوع دوم رفتار جمعی خودانگیخته هیجانی و پیش‌بینی‌ناپذیر است و اغلب از هنجارها و نقش‌های مقبول بر رفتار روزانه افراد پیروی نمی‌کند. زمینه‌های ساختاری مراسم و فشار حاکم بر آن ساختارها تحت‌تاثیر باورهای تعمیم یافته (همه پذیرفته‌اند که چنین مساله‌ای وجود دارد و آن بخشی از افکار عمومی شده است) است و با عوامل شتاب‌دهنده مانند شایعه مبالغ‌آمیز که افراد را برای انجام رویداد خاصی که بسیار بی‌ساختار و بافت غیرمنسجمی دارد، بسیج می‌کند. معمولا در اینگونه جشن‌های هیجانی بدون قاعده عملیات کنترل اجتماعی برای پیشگیری از اتفاقات ناگوار توسط پلیس و دولت انجام می‌پذیرد.

واگیری اجتماعی

هنگامی که جماعتی برای انجام کاری کنار همدیگر قرار می‌گیرند، واکنش‌ هیجانی از یک شخص به شخص دیگر گسترش می‌یابد، حتی به جایی می‌رسد که این انتقال (واگیری اجتماعی) به جایی می‌رسد که هویت شخصی و خویشتنداری فردی اعضا از میان می‌رود، یعنی فرد تحت‌تاثیر هیجانات جمع از قالب شخصیت فردی خویش خارج می‌شود و تحت‌تاثیر هویت جمعی رفتار متناسب با آن جماعت را انجام می‌دهد.

عواملی که منجر به چنین پدیده خروج از شخصیت خویش می‌شود و همرنگی جامعه را باعث می‌شود عبارتند از: 1ـ گمنامی (تشکیل‌دهندگان جماعت غالبا بی‌نام، بیگانه و ناشناس هستند و هیچ‌گونه شناختی از یکدیگر ندارند) مانند تجمعات اعتراض‌آمیز و تظاهرات خیابانی که همهمه می‌کنند و صدای فردی نمی‌آید. عناصر متصل بر جماعت رفتار غیرمتعارف گوناگونی دارند و افراد زمام امور خود را رها می‌کنند و به کارهای نسنجیده دست می‌زنند و در چنین حالاتی رفتار احساسی و بدون دخالت عقلانیت انجام می‌دهند که احساس مسوولیت شخص به دلیل گمنامی کاهش می‌یابد.

2ـ درهم شکستن فردیت؛ کسی که به جماعت می‌پیوندد هویتش تحت‌الشعاع همیت جماعت قرار می‌گیرد و در جماعت غرق می‌شود و از خود بیخود شده و از مقتضیات خصوصی خود غافل می‌شود.

3ـ تلقین‌پذیری؛ معمولا به علت فقدان هدایت تثبیت شده الگوهای رفتاری مقبول بیشتر تحت‌تاثیر تلقین عمل می‌کنند که اگر تلقین آمرانه و با قاطعیت بیان شود، آثار بیشتری خواهد داشت.

4 ـ سرایت؛ در حالت برانگیختگی و هیجان واکنش‌های شخص به شخص دیگر راه می‌یابد و حالت سرایت اجتماعی پیدا می‌کند. بر اثر این کنش‌ها معمولا اعضای جماعت با شدت فزاینده رفتار یکدیگر را یاد می‌گیرند و رفتار در جمع شایع می‌شود.فرهنگ ایرانی مملو از آیین‌‌ها و مراسم شادی و نشاط فراوانی است که برگزاری آنها می‌تواند هرگونه نشاط اجتماعی در جامعه را تضمین کند ولی به علت تغییرات فرهنگی سال‌های اخیر که منجر به کهنگی آنگونه مراسم شده، مردم خیلی راغب به برگزاری آنها نیستند و برنامه‌ریزان اجتماعی در معرفی و زمینه‌سازی اجرای آنها چندان اقدامی به عمل نمی‌آورند، همچنین در ادبیات دینی و اجرای مناسک دینی متاسفانه به مراسم‌ غم و شهادت و این قبیل مسائل توجه ویژه‌ای می‌شود در حالی که دین اسلام مملو از مناسب‌های شادی‌آفرین و طرب‌انگیز و نشاط‌آور است که در این بخش نیز مدیران مذهبی باید به برگزاری پرفروغ آیین‌ها و جشن‌های مذهبی آن هم متناسب با اقتضای روز توجه کنند. برگزاری این جشن‌ها موجب تخلیه هیجانات جمعی می‌شود و شرایطی را فراهم می‌کند که ما مردم شادی داشته باشیم.  آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.