نقش مردم، دولت و متفکرین در سواد رسانه‌ای چیست

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا،  نخستین جلسه شورای علمی سومین همایش ملی سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی، روز گذشته با حضور دکتر محمدرضا بهمنی، مشاور وزیر و رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دکتر حسن بشیر، رئیس سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی، دکتر مسعود کوثری، رئیس شورای علمی همایش، عبدالکریم خیامی دبیر شورای علمی و سایر اعضای شورای علمی سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی در مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.  

در ابتدای این نشست محمدرضا بهمنی، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال، با اشاره به اینکه سومین همایش ملی سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی توسط دانشگاه امام صادق(ع) و با همکاری سایر دانشگاه ها و مؤسسات علمی کشور برگزار خواهدشد، تصریح کرد: همایش باید ناظر به مسئله‌های عملی بیرونی نیز باشد و دچار فضای انتزاعی صرف نشود.

وی با اشاره به رخ‌دادهای ماه‌های اخیر به خصوص هفته‌های اخیر و تأثیر اخبار جعلی در این رخ‌دادها، گفت: سواد رسانه ای در فضای مجازی اگر به نقطه قابل توجه رسیده بود با این شرایط مواجه نمی‌شدیم.

بهمنی بر تلاش برای جهت‌دهی همایش به سمت رفع معضلات و مشکلات موجود در جامعه تأکید کرد و گفت: نگاه حل مسئله داریم و بر همین مبنا در جلساتی که با موضوع سواد رسانه ای پیشتر در این مرکز تشکیل شده بود، بر شکل‌گیری هیئت اندیشه‌ورز سواد رسانه ای برای طراحی برنامه¬ی اقدام افزایش سواد رسانه ای عموم مردم در فضای مجازی تأکید شد.

در ادامه حسن بشیر، استاد تمام دانشگاه امام صادق (ع) و رئیس سومین همایش ملی سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی با اذعان به این مسئله که سیستم دولتی معمولا کارهایش را واگذار نمی‌کند، گفت: واگذاری برگزاری این همایش به دانشگاه‌ اقدام بسیار خوبی است و این اقدام، ارزشمند است که از ارگان‌های دولتی فاصله گرفته و برنامه‌‌ها را به دانشگاه‌ها واگذار کنیم. امیدوارم با همین رویکرد بتوانیم به جایگاه بهتری در سواد رسانه‌ای برسیم.

وی بر لزوم توجه به مسائل و مشکلات خانواده‌ها، جوانان و مسائل عینی مرتبط با سواد رسانه‌‌ای در همایش تأکید و اظهار امیدواری کرد نشست‌های علمی متعددی با موضوع سواد رسانه ای در دانشگاه‌های مختلف برگزار شود.

بشیر افزود: در مسئله سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی، به موضوع سواد اطلاعاتی کمتر توجه شده است که باید این نقص جبران شود. همچنین در کنار نشست‌ها، باید به مسئله تألیف و ترجمه کتاب نیز توجه شود. همچنین باید فعالیت¬هایی را در راستای تجربه‌نگاری مردم در حوزه سواد رسانه‌ای به عنوان پروژه طراحی کنیم چرا که با این رویکرد می‌توان بهتر به مشکلات مردم در حوزه سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی دست یافت.

رئیس اسبق دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)، حکمرانی نوین را به عنوان شعار و محور اصلی همایش اعلام و اظهار امیدواری کرد: به زودی بتوان کلینیک سواد رسانه‌ای که بتواند به صورت شبانه روزی پاسخگوی نیازهای مردم باشد را ایجاد کنیم.

بشیر اضافه کرد: باید بررسی کنیم نقش مردم، دولت و متفکرین در سواد رسانه‌ای چیست و برای یک چالش نظری ـ عملی آماده شویم، ابعاد آن را مطرح کنیم و به دنبال حل مسئله باشیم.

در ادامه، مسعود کوثری، دانشیار دانشگاه تهران و رئیس شورای علمی همایش ضمن اعلام اینکه موضوع سواد رسانه ای با بسیاری از نهادها و مؤسسات جمهوری اسلامی ایران مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای عالی فضای مجازی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان صدا و سیما و وزارت آموزش و پرورش مرتبط است، تاکید کرد: هر کدام از این نهادها و مؤسسات باید در راستای وظایف خود تعریف مشخص و روشنی از سواد رسانه ای داشته باشند.

کوثری با اشاره به کمبود ادبیات مناسب و مطلوب در رابطه با حوزه سواد رسانه ای و اطلاعاتی، خاطر نشان ساخت: باید در جهت غنی سازی علمی در این زمینه با تألیف و ترجمه کتاب های مناسب و مفید کوشا باشیم.

در ادامه، پس از ارائه گزارش دو دوره پیشین همایش سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی توسط محمدصادق افراسیابی؛ دکترای سیاستگذاری فرهنگی و دبیرکل همایش های اول و دوم، عبدالکریم خیامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و دبیر شورای علمی همایش، حکمرانی نوین را محور اصلی این همایش عنوان کرد و موضوعاتی نظیر مردمی سازی سواد رسانه‌ای، کارگزاران و سواد رسانه‌، بومی‌سازی ادبیات نظری سواد رسانه‌ای را از جمله دیگر محورهای همایش اعلام کرد و افزود: نقش خانواده‌ها در ترویج و نهادینه‌سازی سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی، نقش نظام آموزشی رسمی و عملکرد آن، بایسته‌های حکمرانی کارگزاران، نقد و ارزیابی عملکرد رسانه‌ای مدیران دستگاه‌ها، راهکارهای روزآمد سازی و ارتقای دانش رسانه‌ها، مطالعات تطبیقی فلسفه سواد رسانه‌ای و موضوعاتی مشابه، زیر بخش‌های هر یک از محورهای اصلی همایش است.

در ادامه این جلسه صدیقه ببران، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی و عضو شورای علمی همایش از کاهلی صورت گرفته طی 20 سال اخیر در تبیین آنچه برای جهان نوین رخ داده است، سخن گفت و افزود: باید حکمرانان را در جریان آنچه جهان به سمت آن می‌رود بگذاریم.

وی با اشاره به برجسته شدن مسئله سواد رسانه‌ای طی پنج سال اخیر در کشور و تدوین پایان‌نامه‌های متعدد در خصوص آن از کپی‌کاری‌های متعدد در این حوزه انتقاد کرد و گفت: این کپی‌کاری‌ها باعث شده ادبیات جدید در حوزه سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی به وجود نیاید بر همین اساس لازم است کمیته‌ای در حوزه تهیه ادبیات مطلوب در رابطه با تألیف و ترجمه تشکیل شود.

ببران ضمن تقدیر از گزارش ارائه شده توسط دبیر کل همایش های اول و دوم در خصوص تشکیل دبیرخانه های استانی، خواستار توجه بیشتر به استان‌های مرزی در این همایش شد و پیشنهاد کرد در استان‌های مرزی ورود قوی‌تری داشته باشیم و فراخوان همایش را نیز به صورت بین‌المللی ارائه دهیم.

حسین ابراهیم آبادی، دکترای روان شناسی تربیتی و دیگر عضو شورای علمی همایش با اشاره به اینکه مواجهه دولت و مردم با اینترنت متفاوت بوده است، گفت: نحوه مواجهه دولتمردان با اینترنت کاملاً متفاوت از مواجهه عموم مردم با این پدیده بوده است و لازم است دلایل این تفاوت مواجهه بررسی شود.

وی از دبیرخانه سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی درخواست کرد مطالعاتی در خصوص نسل آینده اینترنت داشته باشند و اسناد منتشر شده در این زمینه را در اختیار اعضای شورای علمی همایش قرار دهند تا همایش بتواند در زمینه سواد رسانه ای و حکمرانی نوین، نشست های دقیق و جدی برگزار نماید.  

 بهاره نصیری، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی و عضو دیگر شورای علمی این همایش نیز طی سخنانی با اشاره به اینکه هفته جهانی سواد رسانه‌ای از سوی سازمان یونسکو در تقویم این سازمان ثبت شده است، پیشنهاد کرد در ایران نیز روز یا هفته‌ای به نام سواد رسانه‌ای نام‌‌گذاری شود.

وی تأکید  کرد لازم است تفکر انتقادی از کودکی و حتی از مهدهای کودک به بچه‌ها آموزش داده شود.

توجه به آینده ‌پژوهی در حوزه سواد رسانه‌ای، انجام مصاحبه با اساتید این حوزه و تبیین دیدگاه‌های آنها در قالب مصاحبه از دیگر پیشنهادهایی بود که در این جلسه مطرح شد.

در پایان نشست نیز احکام اعضای شورای علمی همایش به ایشان اعطاء شد.

بر اساس این گزارش نام اعضای شورای علمی سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی عبارت است از:

دکتر محمدهادی همایون، دکترای فرهنگ و ارتباطات، دانشیار و رئیس دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)

دکتر بهمنی، دکترای سیاستگذاری فرهنگی و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

دکتر حسن بشیر، دکترای جامعه شناسی ارتباطات بین الملل و استاد تمام دانشگاه امام صادق (ع)

دکتر حمید رضا آیت‌اللهی، دکترای فلسفه، استاد تمام و رئیس موسسه آموزشی هدایت میزان

دکتر مسعود کوثری، دکترای جامعه شناسی و دانشیار دانشگاه تهران

دکتر حسن خجسته، دکترای مدیریت استراتژیک و دانشیار دانشگاه صدا و سیما

دکتر مجتبی امامی، دکترای مدیریت دولتی، استادیار و معاون پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)

دکتر عبدالکریم خیامی، دکترای فرهنگ و ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)

دکترهادی خانیکی، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی، استاد تمام دانشگاه علامه، عضو هیات مدیره و رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات

دکتر محمد سلطانی فر، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی و دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی

دکتر حسین ابراهیم آبادی، دکترای روانشناسی تربیت و دانشیار پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

دکترامیدعلی مسعودی، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی، دانشیار و مدیر گروه ارتباطات دانشگاه سوره

دکتر صدیقه ببران، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی

دکترمحمد زره ساز، دکترای رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی و استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه خوارزمی

دکتر حسینعلی افخمی، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی و دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

دکتر مرتضی موسویان، دکترای مدیریت استراتژیک با گرایش فناوری اطلاعات، استادیار دانشگاه صدا و سیما، عضو هیئت مدیره و مدیر عامل انجمن سواد رسانه ای ایران

دکتر بهاره نصیری، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی و استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

دکتر محسن حاجی زین العابدینی، دکترای علوم کتابداری و اطلاع رسانی و استادیار دانشگاه شهید بهشتی

دکتر حمید رضا آیت‌اللهی، دکترای فلسفه، استاد تمام و مدیر موسسه فرهنگی آموزشی هدایت میزان

دکترمحمد مهدی فتوره چی، دکترای علوم ارتباطات و اطلاعات و مدیر گروه مطالعات رسانه و فرهنگ موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران

دکتر رفیع الدین اسماعیلی، دکترای تبلیغ و ارتباطات و مدیر گروه سواد رسانه ای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

دکتر محمد صادق افراسیابی، دکترای سیاستگذاری فرهنگی و مدرس دانشگاه سوره