50درصد شهر تهران در حوزه ناپایدار

به گزارش رکنا، زهرا نژاد بهرام در نشست ویدئو کنفرانسی با اصحاب رسانه و در خصوص لزوم نوسازی بافت های فرسوده برای مقابله با زلزله گفت: تهران همواره با سه دغدغه روبرو بوده؛ فرو نشست، آبگرفتگی و سیلاب و زلزله این سه بحرانی بوده که شهر تهران را تهدید می کند. اما در خصوص این سه مسئله نتوانستیم واکنش خوبی داشته باشیم، نه از نظر نهادی، نه از نظر تصمیمات کلان، و نه از نظر بودجه .

وی ادامه داد: از نظر نهادی می بینیم، وظایفی که در اختیار شهرداری تهران بوده به وزارت کشور، بدون نظر کارشناسی واگذار می شود. و اغلب این بودجه شهرداری تهران است که باید از پس این موارد بر بیاید. از نظر تصمیم گیری های کلان نیز این موضوع معمولا در اختیار مدیران بخشی می باشند. در حالی که باید در نهاد های فرا منطقه ای و در سطح کشور روی آن تصمیم گیری شود.

نژاد بهرام در ادامه افزود: در همین اثنا بحران کرونا به وقوع می پیوندد که دنیا را هم در می نوردد. و این در حالی است که بحران کرونا در بسیاری از امور، از جمله حوزه شهرسازی تاثیر گذار بوده است. و سبب شده تا تحولاتی در برنامه ریزی شهری داشته باشیم. با این مقدمه باید بگوییم، در چه شهری زندگی می کنیم، شهری که بحران های فی البداهه و بالقوه در آن وجود دارد و ما با بحران های جدی دست به گریبان هستیم و ساز و کار مقابله با آن را هم می بینیم.

15هزار هکتار بافت ناپایدار در تهران

نژاد بهرام افزود: در چنین شرایطی در کنار بحران کرونا که سه ماه می شود با آن مواجه هستیم، زلزله 5 و یک دهم ریشتری به وقوع می پیوندد و اولین نقاطی که سبب نگرانی ما می شود، بافت های فرسوده هستند.

رییس کمیته شهر سازی شورا گفت: در حال حاضر در تهران 15 هزار هکتار بافت ناپایدار و 3268 هکتار بافت فرسوده مصوب داریم، که اگر بخواهیم از نظر جمعیتی این موضوع را بررسی کنیم، 15 درصد جمعیت در بافت فرسوده و 25 درصد در بافت ناپایدار قرار دارند. اما بافت ناپایدارچیست؟ مشخصه اصلی بافت ناپایدار عدم استحکام در سازه ها است. در حالی که مشخصه های بافت فرسوده، سه عامل ریز دانگی، نفوذ ناپذیری و عدم استحکام است. اما در بافت ناپایدار، شرط اصلی عدم استحکام سازه است. و از دو شرط دیگر یکی وجود داشته باشد، کافی است.

نژاد بهرام اظهار داشت: بنا بر این تعریف، نزدیک 50 درصد شهر تهران تقریبا در حوزه ناپایدار قرار می گیرند، و این نگرانی ما را بیش از گذشته می کند.

وی در خصوص نوسازی بافت فرسوده گفت: تا این لحظه 45 درصد بافت فرسوده نوسازی شده اند، یعنی بیش از 236 هزار *پارسل فرسوده وجود دارد، که از آن تعداد بالغ بر 95 هزار پارسل نوسازی شده اند که کافی نیست.

نژاد بهرام گفت: مشکل اساسی ما این است که به اسم بافت فرسوده، پارسل ها را نوسازی و درجا سازی می کنیم. پارسل، یعنی اینکه پلاک های ثبتی را نوسازی می کنند. در حالی که مفهوم نوسازی بافت فرسوده این است که بافت، یعنی شبکه معابر، شبکه خدمات رسانی، همه با هم باید نوسازی شوند، تا شرایط اسکان افراد فراهم شود. در حالی که تا سال 96 رویکرد مدیریت شهری نوسازی پارسل ها بوده است.

وی در توضیح این امر گفت: اگر خانه ها نوسازی شوند، معابر و خدمات لازم ارائه نشود، با پدیده دیگری به نام فرسوده سازی مواجه می شویم. به عنوان مثال، در جنوب محدوده محله ایران، واقع در منطقه 12 با طیف کثیری از نوسازی پارسل ها مواجه هستیم. اما کسی در آنجا زندگی نمی کند، این پارسل ها کاربری های خود را تغییر داده اند، و از مسکونی به انبار تجاری تبدیل وضعیت شده اند. و علت اصلی که ما نتوانسته ایم بافت های فرسوده را نوسازی و روز آمد کنیم، همین پدیده فرسوده سازی است. بدین ترتیب اگر نتوانیم از فضاهای موجود شهر مراقبت کنیم، کم کم خود این فضاها به بافت های فرسوده تبدیل می شوند.

نژاد بهرام در ادامه افزود: مشکل دیگر این است که چه بسا در 10 ساله اخیر هم در نوسازی بافت های فرسوده دچار فرسوده سازی شده باشیم. بدین گونه که مبنای این 15 هزار هکتار *بافت ناپایدار ، برداشت های سال 79 بوده، و امروز 18 سال از آن موقع گذشته است. در حالی که هر 5 سال یکبار باید برداشت های بافت های ناپایدار و فرسوده روزآمد شود. پس چه بسا بافت فرسوده بیشتر شده، یا اینکه ما فرسوده سازی کرده باشیم.

وی افزود: از طرفی عدم رعایت مباحث مربوط به ساخت و ساز و نیز عدم استفاده از مصالح استاندارد مناسب سبب شد تا تفاهم نامه ای هم با سازمان نظام مهندسی و هم با سازمان استاندارد در جهت ارتقا کیفیت سازه ها منعقد کنیم. و از سال 97 این مهم در سرلوحه اقدامات ما قرار گرفت. لذا رویکرد های شورای پنجم ارتقا ارزش سکونت و نوسازی بافت فرسوده به معنای واقعی است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با گذشت سه سال از عمر شورا، همچنان در ایمن سازی و نظارت کیفیت ساخت و ساز دچار مشکل هستیم، و آیا بعد نظارتی شورا یا ضعیف بوده، و یا به درستی اعمال نشده، گفت: همانطور که اشاره شد از سال 97 تفاهم نامه با سازمان نظام مهندسی و سازمان استاندارد منعقد شد، تا نظارت بیشتر در خصوص سازه هایی که در حال ساخت هستند، بیشتر شود. و از جهتی شناسنامه فنی املاک مورد توجه قرار گیرند. بدین ترتیب املاکی که ساخته می شوند، به طور حتم می بایست دارای شناسنامه فنی باشند.

وی ادامه داد: از طرفی عمر سازه ها در کشور ما به دلیل عدم رعایت موارد مربوط به ساخت و ساز و کیفیت مصالح بسیار پایین است. در حالی که در دنیا عمر سازه ها بالغ بر 100 تا 120 سال است. این موضوع نیز اهمیت نظارت در زمان ساخت و نیز لزوم ارائه شناسنامه فنی املاک را بیش از پیش ضروری می کرد.

نژاد بهرام در خصوص عدم اجرای طرح ترافیک در این روزهای پایتخت و افزایش حجم ترافیک گفت: از لحاظ جایگاهی، ستاد ملی کرونا نظیر شورای امنیت ملی است. و همه دستگاه ها مکلف هستند از تصمیمات آن تبیعیت کنند. و این تصمیم نیز از سوی این ستاد اتخاذ شده است. اما نکته حائز اهمیت این است، وقتی طرح ترافیک نباشد همه مردم وارد طرح می شوند. در شرایط کورنا برای اینکه کمتر از ظرفیت های حمل و نقل عمومی استفاده شود، این بستر فراهم شد، تا مردم از خودروهای شخصی استفاده کنند، تا فاصله گذاری اجتماعی رعایت بشود. اما عملا سبب شده دغدغه و تنش های مردم بیشتر شود. نظر ما این است که همچنان سیاست خود قرنطینگی باید ادامه یابد.

نژاد بهرام در ادامه و در پاسخ به این سوال که موضوع نوسازی و بهسازی بافت فرسوده که در شورای پنجم مطرح شد، اما به یکباره به فراموشی سپرده شده است، گفت: سال 96 بودجه سازمان نوسازی 45 میلیارد تومان بود. سال 97 بالغ بر 172 میلیارد. سال 98 ، 272 میلیارد و سال 99 ، 44 میلیارد تومان شده است. یعنی بودجه سازمان نوسازی از سال 96 تا سال 99 بالغ بر 10 برابر شده است. و این نشان از اهمیت این موضوع برای شورای شهر دارد .

وی ادامه داد: در ارتباط با نوسازی در دو بخش رویکرد ها و تامین بودجه نیز می توانیم صحبت کنیم، که در تامین بودجه با 10 برابر شدن بودجه، اهمیت این موضوع نمایانگر بود. و در بحث رویکردها نیز همانطور که اشاره شد، رویکرد ها به سمت نوسازی بافت به جای پارسل تغییر پیدا کرده است.

وی ادامه داد: اما در نظر داشته باشید که ما در شهری زندگی می کنیم که 40 درصد جمعیت آن در بافت های ناپایدار(25درصد) و بافت فرسوده (15درصد) زندگی می کنند. لذا اقداماتی باید در این راستا مد نظر قرار گیرد.

نژاد بهرام افزود: همانطور که از زمان وقوع کرونا مدیریت شهری بعد از کادر درمانی، اولین سازمان هایی بود که اقدامات موثر انجام داد. در خصوص بحث مقاوم سازی سازه ها و مقابله با زلزله نیز اقدامات موثری در دست اقدام است. در همین راستا با هماهنگی ریاست شورا مقرر شده، کمیته ای به ریاست کمیسیون شهرسازی و معماری و با حضور کمیسیون عمران، کمیسیون خدمات شهری و کمیسیون اجتماعی و فرهنگی تشکیل شود. و نسبت به بررسی اخرین ظرفیت ها در حوزه نوسازی و فعال سازی سوله های بحران و جلب کمک های فرا منطقه ای مورد بررسی قرار گیرد.

نژاد بهرام با بیان اینکه در خصوص فضاهای باز نیز اقدامات خیلی خوبی انجام گرفته و مقرر شده در سال 99 حداقل 7 *پلازا ایجاد شود، که این پلازها فرصت تعامل شهری را به وجود می آورد. و نیز بستر مناسبی برای اسکان شهروندان در واقع بحران به وجود خواهد آورد.

وی در ادامه خاطر نشان ساخت: موضوع بعدی آماده سازی سوله های بحران است، در مقطعی که با زلزله مواجه شدیم، از تمام ظرفیت بوستان ها و سوله ها ی بحران استفاده شد، تا اگر شهروندان نیاز به استقرار داشتند این امر صورت گیرد.

وی ادامه داد: موضوع بعدی مقاوم سازی سازه ها است، که شهروندان بیشتر تمایل به این امر دارند تا نوسازی سازه ها و لذا سازمان نوسازی نسبت به شناسایی سازه ها از نظر مقاوم بودن اقدام کرده است.

نژاد بهرام در پاسخ به سوالی در مورد تغییراتی که در ابتدای کار شورا در زمینه طرح ترافیک قرار بود انجام شود، و این اتفاق رخ نداد، و شورای شهر طرح ترافیک را به صورت فعلی اجرا کرد، و همچنین تفاوت نظر آقای اعطا و مناف هاشمی درباره چگونگی به اجرا درآمدن طرح ترافیک در شرایط بیماری کرونا، گفت: این سوال را آقای اعطا به عنوان سخنگوی شورای شهر باید پاسخ دهند.

وی ادامه داد: اما مدیریت شهری به روشنی نشان داده است که تنها چیزی که برای آنها در موضوع سلامت شهروندان اهمیتی ندارد، منابع مالی است و از روزهای نخستین که موضوع کرونا مطرح شد، شهرداری تهران با هزینه کردی افزون بر 40 چهل میلیارد تومان، تنها برای امر ضد عفونی به کار گرفت. از ضد عفونی معابر گرفته تا ضد عفونی واحدهای حمل ونقل و در اختیار قرار دادن امکاناتی از قبیل ماسک و مواد ضد عفونی در اختیار شهروندان، تا آنجایی که برایش مقدور بوده و حتی بعضا مراجعین به ادارات شهری را نیز تحت پوشش قرار داده است. پس مطرح کردن مسائل مالی کم لطفی در حق شهرداری است. و اگر قرار بود شهرداری به مسائلی از این دست توجه کند، به موضوعاتی مانند لایحه خوش حسابی و تشویق ها نمی پرداخت. و تا پایان اردیبهشت پرداخت آن را تمدید نمی کرد. و تمام این مطالب موید این نکته است که شهرداری در برابر سلامت شهروندان به مسائل مالی بی توجه است. و در واقع شورای شهر تهران منتسب مردم است و در قبال آنها مسئولیت .

مصوبات ستاد کرونا از لحاظ اهمیت در حد مصوبات شورای امنیت ملی است. و اگر ستاد کرونا به هر دلیل به این جمع بندی برسد، که با استفاده از نظرات کارشناسان مسائل خود را به شورای ترافیک شهر تهران واگذار کند، ما باید به آن اعتماد کنیم.

پیشنهادی هم که کمیسیون حمل و نقل و معاونت حمل و نقل ارائه کردند، به صورت بسته و پکیج است که اولویت مدیریت شهری در آن تامین سرویس خودرو های حمل و نقل عمومی است. مانند همان 500 دستگاه اتوبوسی که دولت دستور داده، ولی محقق نشده است. و انتظار ما از ستاد کرونا این است که این امور را تسهیل کند. ولی الزامات تردد شهر را ستاد کرونا مشخص می کند، و مدیریت شهری تابع ستاد کرونا است.

نژاد بهرام در پایان در مورد لایحه ساماندهی پیاده رو ها و سوء تفاهمات به وجود آمده نیز گفت: لازم است نکاتی را در مورد آن بگویم. یکی اینکه، ما معتقدیم که طرح تفضیلی به هیچ وجه به بافت ناپایدار توجهی نشان نداده است. و ما یک بند 15 داشتیم، در طرح تفضیلی که یک طبقه اضافه را هم به بافت فرسوده و هم به بافت ناپایدار می دهد. ولی متاسفانه آن هم حذف شد. و ما در حال حاضر به 15 هزار هکتار بافت ناپایدار موجود در شهر تهران که در مورد آن دغدغه داریم، و روی آن کار می کنیم، دست خالی هستیم.

وی ادامه داد: در مقابل سوالات بسیار و متعددی که در مورد لایحه پیاده رو ها مطرح است، باید بگوییم اگر ما زاویه دیدمان را نسبت به لوایح تغییر بدهیم، کمتر با چالش مواجه می شویم. در تمام دنیا از تمام ظرفیت های موجود در شهرها استفاده شده و ساماندهی می شود که باید ضابطه مند و تلفیق شده باشد. هم اکنون شاهد هستیم در برخی از پیاده رو ها که فضای کافی وجود دارد، این موضوع اجرائی شده است. و لایحه ای که شهرداری برای شورا فرستاده است، در راستای ارتقاء نشاط شهری و ساماندهی آنها بوده است. دراین راستا یکسری از پیاده روها که دارای تمام شرایط است، برای این موضوع انتخاب شده است. کمیسیون شهرسازی شورا با بررسی تمامی جوانب و نظرات تمام کارگروها و سمن ها به این وضعیت نامطلوب موجود پایان دهد.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.